Morgunn - 01.06.1976, Side 9

SVO SEM MAÐURINN SAIR . . .
7
Hvers vegna er ég hér? Hvert er för minni heitið? Hvers
vegna þjáist ég? Hver er hinn sanni skyldleiki minn við aðra
menn og þeirra við mig? Og hvernig erum vér almennt tengd-
ir hinum mikla samleik náttúruaflanna, og ef til vill hinu
æðsta valdi utan vor og i kring um oss?
Þetta eru upprunalegustu og elstu spurningar mannkyns-
ins. Fáum vér ekki svör við þeim, er þá ekki endanlega til-
gangslaust að leita lausnar frá þjáningum, hvort sem þær eru
andlegs eða líkamslegs eðlis? Ef ekki er hægt að útskýra
hvernig á þjáningunni getur staðið, þá hefur ekkert verið
útskýrt. Þangað til gerð hefur verið grein fyrir þjáningu hinn-
ar minnstu pöddu, hefur ekki verið gerð grein fyrir neinu,
og skilningur vor á lífinu er ófullkominn.
Frá örófi alda hafa jafnvel frumstæðustu menn spurt þess-
ara mikilvægu spurninga. Þeir hafa horft upp á tign himins-
ins og fundið á sér, að barátta og sorgir mannsins væru ekki
eins auðvirðileg og virtist. Þeir fundu tilgang í því að til væri
alheimslegur skyldleiki milli stjarna og manna. Eða þeir hafa
orðið einhvers varir í skógunum og sagt, að allir lifandi hlutir
hefðu anda og maðurinn líka, og að þessi andi mannsins lifði
og þjáðist aðeins skamma hríð á jörðinni og sneri til hamingju-
samari og friðsælli heimkynna að þessu lífi loknu.
Eða þeir hafa fundið innri skynjun á réttu og röngu, og
komist að þeirri niðurstöðu, að með sama hætti hljóti einnig
að vera rétt og rangt í samvisku alheimsins, og á einhverjum
fjarlægum sviðum staður þar sem umbun og refsing fari
fram.
Uppi hafa verið þúsundir skoðana og skýringa í þessa átt;
sumar ærið frumstæðar, aðrar fágaðri og skynsamlegri. Nú
á tímum draga menn fram lífið um heim allan og berjast
hetjulega gegn erfiðleikunum, sökum þess að þeir treysta
því að einhvers konar skýring í þessa átt sé sönn. Sumir vitna
til Muhameðs; aðrir styðjast við kenningar Buddha, Móse,
.Tesú eða Krishna. Og svo eru þúsundir sem trúa því, að utan
þarfarinnar til þess að halda lífi, eigi mannlegt líf sér enga
skýringu; og svo eru að lokum þeir, sem eru steinhættir að