Birtingur - 01.01.1965, Síða 75

að miSla öÖrum af reynslu sinni, þekkingu og
hugmyndum. „Þeim mun fleiri hugmyndir
sem maður gefur, stráir í kring um sig, því
minna sem maður hugsar um að halda þeim
saman, þeim mun meira fær maður í stað-
inn. Hyggilegasta lífsregla sem mér hefur
dottið í hug er þessi: því meira sem þú gefur,
því meira er þér gefið.“ Það er fyrir mestu
að góð músík verði til, — sama hver semur
liana. Stockhausen kærir sig kollóttan um
hvort verk hans muni lifa um ókomnar aldir.
Hann segir: „Nótnaskrift gerði mögulegt að
útbreiða músík og varðveita hana handa kom-
andi kynslóðum . . . Síðan varð hin hroka-
fulla ósk listamanna æ sterkari, að verkin
lifðu lengur en höfundar þeirra. Margir höt-
uðu nútíðina, ltina líðandi stund og í blindu
trausti á varðveizlumátt nótnaskriftarinnar
vonuðust þeir eftir, að verk þeirra myndu
lifa um langan aldur.“ Stockhausen hefur sí-
fellt verið að gagnrýna og endurmeta allt
varðandi starf sitt — gamlar hugmyndir og
nýjar; það sem aðrir hafa gert á undan hon-
um og það sem hann sjálfur hefur gert og
er að gera. Því hefur honum tekizt öðrum
fremur að losna úr viðjum fortíðarinnar, en
læra af henni og varðveita fjölbreytni henn-
ar um leið, jafnframt því sem lionum hefur
auðnazt að víkka sjóndeildarhring sinn, öðl-
ast ný sjónarmið, og gera margar lífvænlegar
uppgötvanir. Heimsmynd Stockhausens er í
fullu samræmi við heimsmynd vísinda og
og heimspeki vorra tíma, lnin er dínamísk, og
kyrrstöðu hefur enn ekki orðið vart í sköp-
unarferli hans. Það er ástæðan til þess, að
hann kemur mönnum ætíð á óvart, bæði and-
stæðingum sínum og áhangendum. Stockhaus-
en heldur því fram að hvert verk eigi að
vera persónulegt og einstakt, eitthvað sem að-
eins einn maður og enginn annar gat gert
á ákveðnum tíma við vissar aðstæður og aldrei
er unnt að gera aftur. Hvert verk á því að
vera öðruvísi en áður hefur verið gert, nýj-
ung eða tilraun sem ekki kafnar undir nafni.
Öll verk Stockhausens hafa módelkarakter,
þau eru einhverskonar sýnishorn, túlka ein-
hverja hugmynd sem enginn hefur fengizt við
áður. Stockhausen segir „að verki sé lokið
þegar ég hef leyst vandamál, sem ég hef sett
mér sjálfur, á viðunandi hátt.“
Stockhausen hefur oftast unnið mjög kerfis-
bundið. Honum hefur fundizt mikilvægt að
fylgjast sem gleggst með sjálfum sér, gera sér
grein fyrir því, hvar hann stendur og hvert
hann stefnir. En öll þau kerfi, sem hann hef-
ur smíðað sér, hafa haft þann tilgang að auð-
velda honum sjálfsgagnrýni, sem hann segir
að sé aldrei of mikil, og örva hugmyndaflug
lians. Hugmyndaflug okkar er ekki eins frjálst
og við ætlum. Það er háð því, sem við höfum
ISIRTINGUR
73