Ljósmæðrablaðið - 15.05.2006, Qupperneq 17

manndómsvígslu, ferli sem gerir okkur
sterkari og hæfari til að annast börn-
in okkar. Ef við berum okkur saman
við dýrin, sem virðast ekki hafa verki
við burð, blasir einnig við munurinn á
afkvæmum okkar og dýranna. Eg set
því fram að gamni mínu þá kenningu
að verkir okkar í fæðingu séu ekki ein-
ungis óheppileg aukaafurð, heldur séu
þeir aðferð náttúrunnar til að tengja
mæður börnum sínum í mun sterk-
ari mæli en gerist hjá öðrum dýrum.
Þannig eru auknar líkur á að við höfum
úthald til að annast þessar ófullburða
verur í allan þann fjölda ára sem þarf
til að þau geti haldið áfram að viðhalda
tegundinni. Háþróaðir vitsmunir okkar
krefjast í rauninni þroskans sem erfið
lífsreynsla veitir.
Sú staðreynd að sársaukaþol er ólíkt
og einstaklingsbundið flækir óneitan-
lega málið. Stundunr verðum við vitni
að fæðingu konu sem virðist finna til
lítils sársauka frá náttúrunnar hendi.
Myndi okkur detta í hug að segja að
hún eigi móðurhlutverkið síður skilið
en konan í næsta herbergi sem engist
af kvöl? Nei, lífið er ekki svo klippt og
skorið, einmitt vegna þess að við erum
vitsmunaverur, ekki bara dýr. Engu að
siður eru ríkjandi þau viðhorf að konur
sem nota lyf til að minnka sársauka sinn
í fæðingu séu á einhvern hátt minni
konur fyrir vikið, og síður helgaðar sínu
móðurhlutverki. Slík ofuráhersla á fæð-
ingu sem manndómsvígslu þykir mér
gera lítið úr konum sem verða mæður
með því að ættleiða eða fóstra böm,
sem og öllum feðrum þessa heims!
Hjá fjórðungi allra kvenna virðist
lítið sársaukaþol vera meðfæddur eig-
inleiki. Ef hönnun móður náttúru væri
gallalaus mætti e.t.v. ætla að böm þess-
ara kvenna séu veikari fyrir og hafi því
meðfædda þörf fyrir sterkari tengsla-
myndun við móður. En þau rök falla
með vísbendingum um að þessar konur
losi endorfín i minna mæli en aðrar.
hví er ólíklegt að auknir verkir leiði til
Heilbrigðisstofnun
Vestmannaeyja
aukinnar endorfínframleiðslu og sterk-
ari tengslamyndunar hjá þessum hópi
kvenna.
Við höfúm í hendi vísbendingar um
að verulega slæm upplifún af verkjum
geti verið móður og barni skaðleg, bæði
likamlega og andlega. Því tel ég mann-
úðlegra og skynsamlegra að lina kvalir
þegar þörf krefúr, þó sumar aðstæður
krefjist aðferða sem teljast ekki vera
náttúrulegar. Það er jafnvel hægt að
færa rök fyrir því að aðferðir sem hinn
viti borni maður hefur þróað séu hluti
af náttúrunni eins og við sjálf.
Þó megum við ekki gleyma því að
með því að færa konuna nær sínum
dýrslega uppruna getum við komið í
veg fyrir að hjá henni skapist vandamál
sem þarf að leysa með öðru en nátt-
úrulegum leiðum. Við vitum að styrk-
ur verkjanna hefúr ekki úrslitaáhrif á
heilsu og líðan móður og barns. Mestu
máli skiptir hvernig konan túlkar verki
sína og hvort hún hefúr trú á eigin getu
til að komast í gegnum þá. Stuðningur
frá ljósmæðrum og þeim sem standa
konunni næst getur ráðið miklu um það
hvort upplifún konunnar af verkjum
sínum í fæðingu byggir hana upp eða
rífur hana niður.
Heimildaskrá
Biblían.
Bryant, H., og Yerby, M. (2004). Relief of
pain during labour. í C. Henderson og S.
Macdonald (ritstj.), Mayes’ Midwifeiy, A
Textbook for Midwifes (13. útg., bls. 458-
475). Edinburgh: Bailiiére Tindall.
Callister, L. C., Khalaf, I., Semenic, S.,
Kartchner, R., og Vehvilainen-Julkunen, K.
(2003). The pain of childbirth: Perceptions
of culturally diverse women. Pain
Management Nursing, 4, 145-154.
Camann, W. (2005). Pain relief during labor.
The New England Journal of Medicine,
352, 718-720.
Enkin, M., Keirse, M. J. N. C., Neilson,
J., Crowther, C., Duley, L., Hodnett, E.,
o.fl. (2000). A guide to effective care in
pregnancy and childbirth (3. útg.). Oxford:
Oxford University Press.
Ferber, S. G., Granot, M., og Zimmer, E.
Z. (2005). Catastrophizing labor pain
compromises later matemity adjustments.
American Journal of Obstetrics and
Gynecology, 192, 826-831.
Henry, A„ og Nand, S. L. (2004). Women’s
antenatal knowledge and plans regarding
intrapartum pain management at the Royal
Hospital for Women. Australian and
New Zealand Journal of Obstetrics and
Gynaecology, 44, 314-317.
Kim, H„ Neubert, J. K„ Miguel, A. S„ Xu,
K„ Krishnaraju, R. K„ Iadarola, M. J„ o.fl.
(2004). Genetic influence on variability in
human acute experimental pain sensitivity
associated with gender, ethnicity and
psychological temperament. Pain, 109,
488-496.
Leap, N„ og Anderson, T. (2004). The role of
pain in normal birth and the empowerment
of women. í S. Downe (ritstj.), Normal
Childbirth: Evidence and Debate (bls. 25-
39). Edinburgh: Churchill Livingstone.
Lowe, N. K. (2002). The nature of labor
pain. American Journal of Obstetrics and
Gynecology, 186, 16-24.
Mander, R. (1998). Pain in Childbearing and
its Control. Oxford: Blackwell Science.
Nystedt, A„ Högberg, U„ og Lundman, B.
(2005). The negative birth experience of
prolonged labour: a case-referent study.
Journal of Clinical Nursing, 14, 579-586.
Page, L. A. (2000). Keeping birth normal. í
L. A. Page (ritstj.), The New Midwifery,
Science and Sensitivity in Practice (bls. 105-
121). Edinburgh: Churchill Livingstone.
Robertson, A. (2004). The Midwife
Companion, the art of support during birth
(2. útg.). Camperdown: Birth Intemational.
Schmid, V. (2005). About physiology in
pregnancy and chUdbirth. Firenze: Verena
Schmid.
Trout, K. K. (2004). The neuromatrix
theory of pain: Implications for selected
nonpharmacologic methods of pain relief
for labor. Journal of Midwifery & Women’s
health, 49, 482-488.
Waldenström, U. (2003). Women’s memory of
childbirth at two months and one year after
the birth. Birtli, 30, 248-254.
Zubieta, J. K„ Heitzeg, M. M„ Smith, Y.
R„ Bueller, J. A„ Xu, K„ Xu, Y„ o.fl.
(2003). COMT val!58met genotype affects
p-opioid neurotransmitter responses to a
pain stressor. Science, 299, 1240-1243.
() Y
LANDSPÍTALI HÁSKÓLASJÚKRAHÚS HEILSUGÆSLAN
‘Kvennasvíð Lancfsjoítafans Heilsugæsla
ósfar öffum fjósmœðrwn höfuðborgarsvæðisins
opf fjöfsfyfcfum jjeírra www.heilsugaeslan.is
gfeðífegs swnars.
Ljósmæðrablaðið maí 2006 17