Ljósmæðrablaðið - 15.05.2006, Síða 27

Og hér flýtur með auglýsing sem
var vel þekkt hjá lyfjafræðingum upp
úr 1960:
Nogle kan som ingenting
andre kan med flid.
De som ellers ikke kan
kan med pursennid.
Eitt og annað frá starfi
á fæðingadeild 1959 - 1960
A þessum tima var töluverður skortur
á líni. Eftir fæðingu voru allar konur
þvegnar hátt og lágt uppi í rúmi. Yfirleitt
önnuðust ljósmæðranemar það. Það
kom fyrir ef ekki var afgreiðsla frá
þvottahúsi vegna margra helgidaga
eða óvenju mikið annríki var, að ekki
væru handklæði til að þurrka konunum.
Þurfti þá stundum að notast við gamla
úr sér gengna sloppa sem i hallæri voru
notaðir sem náttjakkar fyrir konurnar
þegar venjulega jakka vantaði.
I þessum tauskorti þurfti oft mikla
útsjónarsemi. I umbúnaði á sængur-
kvennagangi voru þverlök brotin á
ýmsa lund þannig að blóðblettir færu
í felur og þannig hægt að nýta lakið
sem allra mest. Fyrir stórhátíðar sýndu
deildarstjórar þá fyrirhyggju að stinga
líni undan - inn í „spariskáp” - svo
auðveldara væri að gefa þeim sem lágu
inni hreint á rúmið.
Nærbuxur þekktust varla fyrir sæng-
urkonur. í notkun voru breið magabelti
úr lakaefni með vaðmálsvend sem voru
næld utan um konur. Bindi voru búin
til þannig að inn í grisju var látið „cell-
ustoff” (tréull) og þar yfir voru marg-
nota taubindi næld í magabeltið og
þurflu að duga heilan dag eða meir. Þar
sem konur lágu í rúminu fram á 5. dag
var nærbuxnaleysi ekki svo bagalegt.
Einnota hjúkrunargögn voru ekki
komin á þessum tíma. Allt þvegið sem
hægt var, litlu hent. Sprautur, nálar og
þvagleggir soðið í potti inn á deild,
hanskar, vökvasett og því um líkt sótt-
hreinsað.
Þegar skurðstofan gat ekki lengur
notað hanskana, þó þeir hafi oft verið
bættir, fengu ljósmæður þá fyrir rec-
tal hanska. Konur voru þreifaðar um
endaþarm til að fylgjast með útvíkkun
á leghálsi.
Þegar einnota hanskar komu í notkun
voru þeirárum saman kallaðir „engangs”
hanzkar. Þegar hjúkrunarnemar seint á
10. áratug síðustu aldar heyrðu eina vel
fullorðna ljósmóður nefna „engangs”
hanska, þótti þeim það frábær skrýtla.
Mörg útlend orð sem voru algeng
í notkun á sjúkrahúsum fýrir 50 árum
hafa vikið fyrir hinum íslensku, sem
betur fer.
María Björnsdóttir.
Við leggjum þér lið
Eirberg ehf. • Stórhöföa 25 • 110 Reykjavík • sími 569 3100 • eirberg@eirberg.is • www.eirberg.is
Úrval af hjálpartækjum og heilbrigðisvörum
Nýtt fæðingarrúm með þrískiptum botni, Compact II
Létt, meðfærilegt og auðvelt að þrífa. Áratuga reynsla
Verslunin opin virka daga kl. 9-18
Persónuleg þjónusta og fagleg ráðgjöf
Eirberg
Ljósmæðrablaðið maf 2006 27