Ljósmæðrablaðið - 15.05.2006, Blaðsíða 18

HUGLEIÐINGAR
Hvaða augum er
Ijósmóðurstarfið litið?
Núna þessa dagana er unnið að gerð
stofnanasamninga við sveitarfélög-
in og þar sem ég er eina ljósmóðirin
á Höfn hefur það komið í minn hlut
að sitja í samninganefnd fyrir hönd
Ljósmæðrafélagsins. Eins og allt nýtt
sem maður tekur sér fyrir hendur hefur
setan í nefndinni reynst mér lærdóms-
rík. Það sem hefur komið mér mest á
óvart er hvernig starf okkar ljósmæðra
er metið og við hvað er miðað þegar
verið er að ræða hvað muni vera sann-
gjörn kaup og kjör.
Mig langar til að lýsa aðeins fyrir
ykkur starfi minu hér í sveitinni. Ég
hugsa að ég sé eina „alvöru sveitaljós-
móðirin” á landinu núna árið 2006. Ég
hef verið hér í fjögur og hálft ár og nán-
ast allan þann tíma hef ég verið á vakt.
Það hafa verið nokkur skipti sem ég hef
talið að mér væri óhætt að fara af svæð-
inu en ótrúlega oft hafa óvæntir hlutir
þá gerst til dæmis íyrirburafæðingar,
legvatn farið, blæðingar og fylgjulos. í
stórum dráttum þá felst mín vinna í að
sinna allri mæðravernd, öllum fæðing-
um sem hér fara fram (þær hafa verið
frá 6-17 á ári) og sængurlegu. Konur
sem þurfa að fara til Reykjavíkur til að
fæða koma nánast án undantekninga
beint austur og fá heimaþjónustu hér án
þess að ég rukki TR. Það eru nokkrar
ástæður fyrir því að ég rukka ekki TR,
en aðallega er það af því að sumar konur
eru inniliggjandi lengur en 36 klst. og
missa því rétt. Þær vilja hinsvegar allar
fá sömu þjónustuna og í litlu samfélagi
vita flestir hvað hver fær margar vitjanir
eftir fæðingu. Önnur ástæða sem ég hef
ekki hátt um er að það hafa heyrst raddir
í samfélaginu um það hvað ljósmóðirin
kosti sveitarfélagið vegna himinhárra
launa og ég fer því ekki að rukka auka-
lega fyrir það sem er partur af minni
vinnu. A móti kemur að ég reyni að fara
í vitjanir á dagvinnutíma. Það liggur þó
í augum uppi að það gengur alls ekki
Áslaug Valsdóttir;
Ijósmóðir á Höfn í
Hornafirði
alltaf. Ég sé einnig um allt ungbarna-
eftirlit 0-18 mánaða barna og vinn sem
almennur hjúkrunarfræðingur á heilsu-
gæslustöðinni einn dag í viku.
Hvað lækna varðar þá hefúr verið
lítið um fastráðna lækna á þessari heilsu-
gæslustöð. Það hefur verið þó nokkuð
af fimmta árs nemum og jafnvel fjórða
árs og finnst fáum það tiltökumál. Ég
sé því algjörlega ein um „mínar konur”.
Stundum þarf þó að ráðfæra sig við
lækna og það fer eftir því hvernig ást-
and er í læknamálum hér hvort að ég
get talað við staðarlæknana eða hringi
suður. Ég hef verið svo heppin að mér
hefur verið algjörlega treyst fyrir þessu
og ég vinn mjög sjálfstætt. Býsna eft-
irsóknarvert, ekki satt??
Þá er komið að því sem er ekki
eins eftirsóknarvert. Það er til dæmis
bindingin sem felst í starfinu. Það sem
er það versta við fæðingarnar er að
þær er ekki hægt að timasetja (þrátt
fyrir nútímatækni) og í raun getur verið
um fjögurra vikna „binditímabil” að
ræða fyrir hverja konu. Ég hef því
misst af flestum fermingum, afmælum,
brúðkaupum, jarðarförum og öðrum
viðburðum sem hafa orðið í lífi ættingja
og vina undanfarin fjögur og hálft ár.
Annað atriði sem verður þreytandi til
lengdar er til dæmis það að alls staðar
þar sem ég kem er ég ljósmóðirin. Þegar
ég er í búðinni að spá í hvað ég ætti nú að
hafa í kvöldmatinn þá kemur nær alltaf
einhver móðir og segir við mig: „hann
bara sefur ekkert, heldurðu að ég eigi
ekki að fara gefa graut?“ Með öðrum
orðum þá á ég alltaf að vera í stuði
og hafa áhuga á börnunum og þeirra
lífi. Þess utan er mjög mikið hringt í
mig á nær öllum tímum sólarhringsins
með alls konar tilefhi. Þetta þýðir að
sjálfsögðu það að ég þarf alltaf að vera
upplögð, vingjarnleg og edrú (ekki að
það sé sérstakt vandamál, en það getur
orðið það þegar horft er á mörg ár).
Þá er ég komin að tilefni greinarinn-
ar sem er um hvernig starfið er metið
og hvaða augum það er litið. Á fyrstu
fúndum samninganefndarinnar var talað
um að menntun og ábyrgð í starfi væri
meðal annars það sem horft væri á við
grunnröðun i launaflokka. Jú ég var nú
aldeilis sammála því og hélt að ég væri
komin í nokkuð góð mál, því að ég
gegndi svo merkilegu og ábyrgðarmiklu
starfi. Siðan kom tillaga frá viðsemjend-
um um grunnröðun í launaflokka. Þar
átti að raða ljósmóður 2 launaflokkum
undir hjúkrunarstjóra. Miðað við það
sem áður hafði verið rætt varð ég stein-
hissa því að menntun okkar ljósmæðra
er 2 árum lengri en hjúkrunarfræðinga
og þar að auki leit ég svo á að ábyrgð
mín í starfi væri meiri en hjúkrunar-
stjóra á heilsugæslu og hjúkrunardeild.
Það álit byggði ég á því að ég ber alfarið
ábyrgð á mæðraverndinni og í fæðing-
unni er ég ein (utan rétt í lokin þegar vel
sér í koll) og ber ábyrgð á heilsu og vel-
ferð móður og barns. í hverri skoðun og
fæðingu er ég sem sé að hugsa um tvö
líf. I hvert sinn sem kemur að fæðingu
18. Ljósmæðrablaðið maí 2006