Freyr - 01.05.2000, Blaðsíða 11

Þátttaka 1998
80
SfcoS U><Z,U'bzzá<>X<
Mynd 1. Hlutfallsleg þátttaka í skýrsluhaldinu eftir héruðum árið 1998.
Síðari ár hefur verið lagt mat á
hlutfallslega þátttöku í skýrsluhaldi
í hverju héraði með því að bera
saman fjölda skýrslufærðra áa og
fjölda ásettra áa samkvæmt forða-
gæsluskýrslum. Þessi samanburður
sýnir fyrir allt landið þátttöku sem
nemur 41,6% og eins og ráða má af
þeim tölum sem þegar hafa verið
raktar er þetta verulega meiri þátt-
taka í þessu starfi þannig metin en
nokkru sinni hefur verið áður og í
fyrsta sinn sem skýrsluhaldið nær
til meira en 40% af fénu í landinu.
A mynd 1 er sýnd hvemig þátttaka
er í starfinu í einstökum hémðum.
Þetta er að vonum lík mynd og áð-
ur, feikilega mikill munur á milli
héraða þar sem Þingeyingar toppa
listann afgerandi. En þátttaka í stór-
um fjárhémðum eins og Borgar-
firði, Austur-Húnavatnssýslu, Suð-
ur-Múlasýslu og Rangárvallasýslu
er til vansa lítil. Ætla má að með
áherslum í nýjum búvömsamningi
megi sjá jákvæða þróun í þessum
efnum á næstu ámm, einnig í þess-
um hémðum.
Því miður minnkar ár ffá ári um-
fang þess að æmar séu vigtaðar vor
og haust. Það em aðeins orðin um
17% ánna sem þessar upplýsingar
finnast um. Þungi ánna haustið
1997 er aðeins minni en árið áður
eða 65,8 kg að jafnaði og þessar ær
þyngjast að meðaltali um 6 kg yfir
veturinn.
Frjósemi ánna árið 1998
Fijósemi hjá fullorðnu ánum var
heldur minni vorið 1998 en hún
hafði verið nokkur ár þar áður eða
1,80 (1,83) lömb fædd að jafnaði
eftir hverja á, lambahöld hins vegar
áþekk og áður þannig að í fjölda
lamba til nytja kemur fram lækkun-
in í frjóseminni og fást að jafnaði
1,67 (1,69) lömb til nytja eftir
hverja á.
Skipting eftir fjölda fæddra
lamba hjá ánum, sem em lifandi í
sauðburðarbyrjun er sú að 4.520
eða 2,95% em algeldar, 28.792 ær
eru en lembdar eða 18,76%,
112.820 eiga tvö lömb eða 73,53%,
þrílembdar em 7.060 ær eða 4,60%
og 247 ær eða 0,16 þeirra eiga fleiri
en þrjú lömb. Samanburður á þess-
um tölum við tölur fyrri ára sýnir að
geldum ám fjölgar nokkuð, mögu-
legt er að þar komi aðeins til ær
sem við skráningu í Fjárvísi em
skráðar geldar en em í raun dauðar
við byrjun sauðburðar. Einnig virð-
ist frjósemi ánna sem bera ívíð
minni en árið áður og nú um langt
árabil fækkar hlutfallslega marg-
lembdum ám.
A mynd 2 má sjá meðalfrjósemi
ánna eftir sýslum, annar vegar að
vori en einnig sem fjöldi lamba til
nytja að hausti. Eins og svo oft áður
er frjósemi ánna mest í Suður-Þing-
eyjasýslu þar sem 1,86 lömb fæðast
að meðaltali eftir hveija á og Norð-
ur-Þingeyingar fylgja þar fast á eft-
ir með 1,85 lömb fædd. Hins vegar
em niðurstöður líkar með það og
oft áður að þegar kemur að fjölda
lamba til nytja að hausti hafa
Strandamenn unnið upp forskot
Þingeyinganna og gott betur með
góðum lambahöldum því að þeir fá
flest lömb til nytja eða 1,74, en
Vestur-Húnvetningar og Suður-
Þingeyingar mælast þar með 1,73
lömb til nytja að jafnaði.
I einstökum félögum er mikil
frjósemi, þar sem fátt fé er skýrslu-
fært, og í einu félagi, Sf. Hrafna-
gilshrepps, fæðast yfir tvö lömb eft-
ir ána eða 2,05 að jafnaði. í mörg-
um fjárfleiri félögum er einnig
mjög góð frjósemi og má þar benda
á félög sem ná 1,9 markinu, eins og
bæði félögin í Mývatnssveit, Sf.
Kirkjuhvammshrepps, Sf. Geir-
mund á Skarðsströnd og Sf. Jökul á
Jökuldal.
Frjósemi 1998
200
150
100
50
0
£ Fædd ■ Til nytja
Mynd 2. Fjöldi fœddra lamba og til nytja að hausti 1998 í einstökum héruðum.
FREYR 4-5/2000 - 11