Freyr - 01.05.2000, Blaðsíða 40

Skoðun á lömbum
haustið 1999
Skipuleg skoðun lamba á vegum
búnaðarsambandanna er orðin
mjög umfangsmikil á síðustu
árum eftir að umfang afkvæmarann-
sókna hefur stóraukist. Aður en þær
komu til var um langt árabil í gangi
skipuleg skoðun hrútlamba, sem efld-
ist samt verulega eftir að ómsjármæl-
ingar urðu almennar snemma á ára-
tugnum. Hér á eftir verður gerð til-
raun til að draga fram nokkrar helstu
niðurstöður úr þessu starfi haustið
1999.
Þann fyrirvara þarf samt að gera
strax að í þeim sameiginlegu niður-
stöðum, sem unnið er með, kemur
mjög lítið af niðurstöðum úr mæling-
um á gimbralömbum á Suðurlandi
ffam líkt og var haustið 1998. Þetta
stafar af því að mælingar á gimbrum
fara þar að stórum hluta fram síðar að
haustinu en víða annars staðar og
mælingamar ekki skráðar í hinn sam-
eiginlega gagnagrunn. Umfang
gimbramælinganna er þar eins og á
mörgum öðrum svæðum orðið veru-
legt og hefur farið vaxandi ár fra ári.
í hinum sameiginlega gagnagrunni
voru að þessu sinni mæhngar á 7.919
hrútlömbum, en það er meira umfang
slíkra mæhnga en nokkru sinni áður.
Gimbramar, sem niðurstöður mæl-
inga vom fyrir, vom samtals 28.046,
sem er mjög líkur fjöldi og haustið
1998. í ljósi þess sem að ffaman segir
um að megni slíkra mælinga á Suður-
landi vantar þama er ljóst að umfang
þessara mælinga er orðið feikilega
mikið og fuh ástæða hl að ætla að
þessi skipulega vinna við lífgimbra-
vahð síðustu tvö til þijú haust fari
hvað úr hveiju að skila sér í sjáanleg-
um ræktunarárangri í stofhinum þar
sem þessi vinna hefur farið fram.
Á mynd 1 er gefið yfirht um skipt-
ingu á fjölda mælinga á milli svæða
haustið 1999. Sú skiphng á milli
svæða er gerð á nákvæmlega sama
hátt og haustið 1998 og vísast til
greinar þar um frá síðasta ári. Eins og
undanfarin haust endurspegla mæl-
ingamar á hrútlömbunum vemlega
hvar hveiju sinni er að finna lömb úr
sæðingum. Þannig em nú heldur færri
lömb í mælingum á Vesturlandi en ár-
ið áður en umtalsvert fleiri hins vegar
víðast á Norðurlandi, nema í Vestur-
Húnavatnssýslu, en bilum í ósjá á
mesta annatíma starfsins kom niður á
umfangi mælinga þar haustið 1999. í
Múlasýslum, Austur-Skaftafellssýslu
og á Suðurlandi em einnig nokkm
fleiri hrútlömb í mælingum haushð
1999 en var haustið áður. Eins og áður
er samt umfang þessarar starfsemi
mest í Strandasýslu, þó að ívíð færri
hrúhömb séu skoðuð þar en haustið
áður. í mælingum á gimbmm em
Strandamenn einnig eins og áður stór-
tækastir og mjög hl fyrirmyndar hve
vinna við fjárvalið hefur verið unnin
skipulega af hendi búnaðarsambands-
ins síðustu haust. Þar hefur um leið
verið lögð vemleg áhersla á að bænd-
ur hefðu allar niðurstöður í höndun-
um starx hl að geta notað þær skipu-
lega við íjárvalið eins og þarf að vera
með þessa vinnu. I Skagafirði er einn-
ig feikilega mikið mælt af gimbmm
eins og árið áður enda hafa afkvæma-
rannsóknimar hvergi fengið líkt um-
fang og þar í héraði. Þá er um að ræða
vemlega aukningu þessara mælinga á
Austurlandi. Áffam er öflugt starf í
Vestur-Húnavatnssýslu þrátt fyrir þá
örðugleika sem að framan greinir. I
Borgarfirði er einnig talsverð aukn-
ing, en einna mest hlutfallsleg fækkun
í fjölda mældra gimbra er í Dalasýslu.
Námskeið í dómstörfum á
Hesti
Áður en vinna hófst haustið 1999
var haldið samræmingamámskeið í
dómstörfum á Hesh. Greinilega virð-
ist mega greina árangur þess í miklu
minni mun í meðaltölum í shgagjöf á
milli héraða en áður hefur verið. Hrút-
lömbin á Suðurlandi shgast eins og
áður hæst en munur þeirra og í öðmm
hémðum er miklu minni en verið hef-
ur. Á Suðurlandi kemur valdari hópur
lamba að öðm jöfnu til skoðunar
(lægra hlutfall sæðingarlambanna) en
í flestum öðmm hémðum og því eðli-
legt að lömbin þar shgst öllu betur en
á öðmm svæðum.
Eins og áður koma vænstu lömbin í
skoðun í Norður-ísafjarðarsýslu,
Strandasýslu, Vestur-Húnavatnssýslu
og Múlasýslum. Á Suðurlandi var
vænleiki hrútlambanna jafnvel heldur
meiri en haushð áður en á Vesturlandi
vantaði herslumuninn á líkan væn-
leika og árið áður.
Fyrir hið sameiginlega ræktunar-
Lambaskoðun 1999
■ Hrútar ■ Gimbrar
Mynd 1. Fjöldi lamba í skoðun í einstökum héruðum, annars vegar hrútlömb
og hins vegar gimbrarlömb.
40 - FREYR 4-5/2000