Bændablaðið - 08.07.2008, Blaðsíða 4

4 Bændablaðið | Þriðjudagur 8. júlí 2008
Þann 24. júní sl. veitti Nátt-
úrulækningafélag Reykjavíkur
(NLFR) sína árlegu viðurkenn-
ingu til einstaklings eða fyrirtækis
sem þykir hafa starfað í samræmi
við 3. grein laga NLFR frá 1949;
að stuðla að góðri heilsu og holl-
ustu.
Að þessu sinni hljóta viðurkenn-
inguna þau Kristján Oddsson og
Dóra Ruf, ábúendur á Neðra-Hálsi
í Kjós og stofnendur Biobús ehf.,
fyrir „frumkvöðla- og þróunarstarf
í framleiðslu á lífrænum mjólkuraf-
urðum“.
Alúð og metnaður við
framleiðsluferlið
Í tilkynningu frá NLFR segir að þau
Kristján og Dóra hafi sýnt og sannað
í verki að alúð og mikill metnaður sé
lagður í framleiðsluferlið. Fari þar
saman skynsamleg landnýting, nátt-
úruleg fóðrun og eðlislæg og næg
hreyfing ásamt góðum aðbúnaði
dýranna, notkun lífrænna hráefna
við úrvinnslu, hófleg en smekkleg
umbúðanotkun og upplýsandi fram-
setning afurðanna.
Biobú ehf. framleiðir nú fimm
tegundir af jógúrt, auk þess sem
Mjólkursamsalan framleiðir ófitu-
sprengda lífræna nýmjólk úr hrá-
efnum frá Neðra-Hálsi. Undirtektir
neytenda hafa verið svo góðar að
framleiðsla er í stöðugri aukningu
og þróun og hefur salan farið fram úr
björtustu vonum þeirra sem að henni
standa. Auk þessa komu ábúendur
á Neðra-Hálsi á fót heimasíðunni
www.biobu.is, sem birtir fræðandi og
áhugaverðar fréttir og fræðigreinar
um lífræna ræktun, mjólkurfram-
leiðslu og mjólkurafurðir.
Lífrænt vottað frá 1996
Á Neðra-Hálsi hafa lífrænar að-
ferðir verið notaðar lengi og var
búið meðal þeirra fyrstu hér á landi
sem hlutu alþjóðlega vottun Vott-
unarstofunnar Túns þess efnis árið
1996. Mjólkurkýrnar eru eingöngu
fóðraðar á grasfóðri, sem er hið nátt-
úrulega fóður jórturdýra, og er það
í sjálfu sér mikill gæðastimpill á
afurðir þeirra. Lífræn, gerilsneydd
nýmjólk var fyrst sett á markað 1998
og lífræn jógúrt kom síðan á mark-
að árið 2003. Við vinnslu hrámjólk-
urinnar er hin náttúrulega fita látin
halda sér ósprengd og öll íblönd-
unarefni í jógúrtvinnslunni eru vott-
uð lífræn.
-smh
Vefur Kjósarhrepps greindi frá
því fyrir skemmstu að fram kæmi
í umhverfisvöktun 2007 – fyrir
iðnaðarsvæðið að Grundartanga
– að styrkur flúors í tönnum og
kjálkum sauðfjár sem barst til
rannsóknar að Keldum hafi
verið yfir þeim mörkum þar
sem hætta er talin vera á tann-
skemmdum vegna flúors.
Þar var einnig hermt að við
vettvangsskoðun hafi dýralæknir
tekið eftir breytingum á tönn kind-
ar í Hvalfjarðarsveit, undir norð-
anverðu Akrafjalli, sem hann telur
vera byrjun á gaddi.
Af þessu tilefni ræddi Bænda-
blaðið við oddvita Kjósarhrepps,
Sigurbjörn Hjaltason, sem sagði
niðurstöðurnar fyrirsjáanlegar
miðað við hvernig þróunin hefði
verið á milli ára og það sé ekki í
samræmi við það sem talað hafi
verið um í upphafi. „Það var ekki
talað um að mengunin færi að
hættumörkum,“ segir hann.
Slæm áhrif á ímynd svæðisins
Sagði Sigurbjörn m.a. að árlegar
mælingar sýni stigvaxandi meng-
un og að sveitunum nálægt Grund-
artanga sé margvísleg hætta búin.
„Ég gæti séð að þetta gæti haft
mjög slæm áhrif í framtíðinni.
Sérstaklega er þessi þróun slæm
fyrir ímynd okkar svæðis, en hér
er mikið af hrossum og þau eru
mjög viðkvæm fyrir þessu. Svo er
þetta auðvitað farið að verða dýra-
verndunarmál á þessum stöðum
þar sem gadds er farið að gæta.“
Um misskilning að ræða
Norðurál sér ástæðu til að bregðast
við fréttaflutningi af þessu máli og
hefur sett eftirfarandi tilkynningu
á vefinn sinn:
„Þar sem nokkurs misskilnings
virðist gæta í fréttaflutningi af flúor
í gróðri í Hvalfirði, vill Norðurál
upplýsa eftirfarandi. Norðurál notar
hágæða hráefni í sína framleiðslu,
þar á meðal rafskaut, og beitir bestu
fáanlegu tækni. Í þeim rafskautum
sem Norðurál notar er enginn flúor.
Allri losun og umhverfisáhrif-
um álversins eru sett ströng mörk
í starfsleyfi frá Umhverfisstofnun.
Losun flúors, sem annarra efna,
hefur ávallt verið innan settra
marka. Á árunum 2006 og 2007,
þegar gangsetning kera vegna
stækkunar álversins stóð yfir, jókst
losun flúors um tíma eins og eðli-
legt er við slíkar aðstæður. Þessi
aukning var ekki umfram það sem
við var búist og heimild var fyrir
undir stjórn Umhverfisstofnunar.
Umhverfi álversins er vaktað ítar-
lega af óháðum sérfræðingum með
rannsóknum á lofti, sjó, grunnvatni,
gróðri, dýrum og fleiru. Vöktun fer
fram á yfir 100 stöðum í Hvalfirði.
Flúormagn í grasi utan þynning-
arsvæðis hefur ætíð verið undir við-
miðunarmörkum. Við skoðun á fé
hafa aldrei fundist skemmdir eða
kvillar sem rekja má til flúors, hvorki
við almenna sýnatöku né þegar taka
þurfti af allan vafa með nánari rann-
sóknum.
Athugun á umhverfisáhrifum er
mikilvægt og viðvarandi verkefni í
starfsemi Norðuráls. Þess vegna er
umræða um þessa þætti af hinu góða
og mikilvægt að byggja hana á góðu
samstarfi hlutaðeigandi.“
Rétt áður en Bændablaðið fór í
prentun var téð skýrsla gerð opin-
ber á vef Norðuráls á slóðinni www.
nordural.is, undir umhverfismál.
-smh
Kristján Eldjárn Þorgeirsson,
bóndi í Skógsnesi í Flóahreppi,
er fæddur 20. september 1922 og
verður því 86 ára í haust. Þrátt
fyrir háan aldur stundar hann
enn búskap, er með 24 ær og tvo
hesta. Jörðin er um 300 hekt-
arar.
Kristján, sem missti konu sína
Guðnýju Magnúsdóttur Öfjörð árið
2001, hefur búið einn í Skógsnesi
síðan og segist hvergi annars staðar
vilja vera. „Við fluttum í Skógsnes
fyrir 60 árum, eða 14. maí 1948,
sama dag og Ísraelsríki var stofn-
að, ég man alltaf eftir þessum
degi. Áður höfðum við verið með
búskap í þrjú ár í Brandshúsum
við Gaulverjabæ,“ segir Kristján
þegar hann er spurður út i búskap-
inn. Í Skógsnesi var fyrst og fremst
kúabú og um þrjúhundruð ær.
Kristján og Guðný eiga sex börn,
tvö þeirra búa á höfuðborgarsvæð-
inu og fjögur á Selfossi. „Ég man
ekki hvað barnabörnin eru orðin
mörg, er alveg búinn að missa
töluna á þeim. Mörg þeirra hafa
áhyggjur af mér einum hér í sveit-
inni, halda að ég sé svo einmana
en það er langt frá því, ég hef nóg
fyrir stafni og líkar vel að vera
einn,“ segir Kristján. Hann keyr-
ir um á sinni Lödu Sport en seg-
ist ekki fara langt, helst á Selfoss
ef hann þurfi að útrétta eitthvað.
„Já, ég fylgist mjög vel með öllu í
þjóðfélaginu, hlusta mikið á fréttir
og veit hvað er að gerast í kring-
um mig. Ég hef kosið alla flokka í
gegnum árin, er ekki flokksbund-
inn en vil alls ekki að við göng-
um inn í Evrópusambandið, það
má aldrei gerast,“ bætir Kristján
við. Hann hefur einu sinni farið til
útlanda, fór til Grænlands þegar
hann varð 80 ára en stoppaði bara í
einn dag, lét það duga. „Ég ætla að
halda áfram í búskap á meðan ég
get og búa hér í Skógsnesi. Þetta er
mitt heimili og hér vil ég vera. Það
eru margir sem heimsækja mig og
líta til með karlinum, ég kvarta
ekki undan því,“ segir Kristján að
lokum.
MHH
Kristján Eldjárn fagnar 60 ára
búskaparafmæli sínu í Flóahreppi
Kristján Eldjárn við eina af dráttarvélum sínum, sem hann notar í búa-
skapnum í Skógsnesi.
Í Skógsnesi er gamli, góði sveitasíminn uppi á vegg, en hringingin var
löng, stutt, löng. Kristján segir að barnabörnin hafi sérstaklega gaman
af símanum og þurfi öll að prófa hann þegar þau komi í heimsókn.
Nýr gististaður og
kaffihús á Skaga
Fyrir skömmu var tekin í notk-
un ný gistiaðstaða við félags-
heimilið Skagasel í Skagafirði.
Þetta eru tvö hús, hvort um sig
um 20 m2, sem reist voru í vor.
Hvort hús rúmar fimm manns í
gistingu. Húsin eru innflutt frá
Svíþjóð, með eldunaraðstöðu og
sturtu, mjög falleg og öllu hag-
anlega fyrir komið. Það er fyr-
irtækið Skefill ehf. sem rekur
gistinguna en eigendur Skefils
eru Sigrún Gunnarsdóttir og
Jóhann Rögnvaldsson.
Þá hefur Sigrún tekið að sér
rekstur félagsheimilisins Skaga-
sels næstu fimm árin. Þar hyggst
hún starfrækja kaffisölu yfir sum-
armánuðina og var opnað 1. júlí
sl. Auk veitinga verður hún með
fjölbreytt úrval af minjagripum
og einnig ýmiss konar handverk
til sölu.
Sigrún er fædd og uppalin á
bænum Skefilsstöðum og þekkir
því vel til á Skaganum. Hún sagði
í samtali við fréttamann að hana
hefði langað til að kanna hvort
ekki væri grundvöllur fyrir svona
starfsemi. Sigrún segir talsverða
umferð á þessum slóðum yfir
sumarmánuðina og þessi hring-
ur umhverfis Skagann sé vinsæll
hjá ferðafólki. Þá eru á svæðinu
nokkur vötn sem fiskur er í og er
því ávallt nokkuð um veiðimenn
á þessum slóðum á sumrin. Þess
má geta að við Skagasel er einnig
ágætt tjaldsvæði og var komið upp
snyrtingum fyrir það nú í vor.
ÖÞ
Sigrún Gunnarsdóttir, gestgjafi
í eldhúsinu í félagsheimilinu
Skagaseli sem sést á litlu mynd-
inni. Myndir: ÖÞ
Náttúrulækningafélag Reykjavíkur
Biobú hlýtur viðurkenningu
Dóra Ruf og Kristján Oddsson
hlutu viðurkenningu Náttúrulækn-
ingafélags Íslands á dögunum. /TB
Matís ohf. og Veiðimála-
stofnun efla samstarf sitt
Matís ohf. og Veiðimálastofnun
undirrituðu fimmtudaginn 3. júlí
s.l. rammasamning um eflingu
samstarfs milli fyrirtækjanna.
Einar K. Guðfinnsson sjávarút-
vegs- og landbúnaðarráðherra
staðfesti samninginn.
Samvinnan er þegar hafin og í
gangi er viðamikil rannsókn á stofn-
breytileika íslenskra laxa og ferðir
þeirra í hafinu umhverfis Ísland.
Þetta er hluti af alþjóðlegu rann-
sóknaverkefni á Atlantshafslaxi.
Fyrstu niðurstöður benda til mikils
breytileika á laxastofnum í ánum í
kringum landið.
Samvinna fyrirtækjanna kemur
til með að auka þekkingu á erfða-
og vistfræði laxfiska. Sú þekking
nýtist síðan í frekari rannsóknum
á nýtingu og verndun stofnanna
landi og þjóð til hagsbóta.
Veiðimálastofnun er rannsókna-
og þjónustustofnun. Hlutverk
Veiðimálastofnunar er að rannsaka
lífríki í ám og vötnum, rannsaka
fiskistofna í ferskvatni, veita ráð-
gjöf um veiðinýtingu og um líf-
ríki og umhverfi áa og vatna t.d. í
tengslum við mannvirkjagerð og
halda gagnagrunn um náttúrufar í
fersku vatni.
S.dór
Veldur flúormengun á Grundartanga
gaddi í grasbítum?
- Norðurál segir að um misskilning sé að ræða