Bændablaðið - 08.07.2008, Blaðsíða 10

10 Bændablaðið | Þriðjudagur 8. júlí 2008
Fall á fóðurgildi túngrasa var
skoðað á nokkrum stöðum á land-
inu í vor. Ráðunautar tóku gras-
sýni með viku millibili og sendu
þau til Landbúnaðarháskóla
Íslands á Keldnaholti þar sem fóð-
urgildið var mælt. Tilgangurinn
var að auðvelda bændum að
fylgjast með grasþroska og fóð-
urgildi og ákvarða þannig réttan
sláttutíma. Niðurstöðurnar voru
birtar jafnóðum á www.bóndi.is
þegar þær voru til.
Einnig nýtast niðurstöðurnar
bændum nú þegar fyrsta slætti er
víðast lokið eða langt kominn. Ef
einhver þeirra staða sem sýni voru
tekin á er sambærilegur í gras-
sprettu geta bændur farið nærri
því að meta gæði heysins sem þeir
hafa náð. Grassýni voru tekin á
eftirfarandi stöðum: Hvanneyri í
Borgarfirði, Sauðanesi í Austur-
Húnavatnssýslu, Hamri í Hegranesi,
Möðruvöllum í Hörgárdal, Egils-
stöðum á Héraði og á Stóra Ármóti í
Hraungerðishreppi. Sýni var annars
vegar tekið af nýrækt með ríkjandi
vallarfoxgrasi og hins vegar af
gömlu túni með blönduðum gróðri.
Góðviðrasamt var um allt land
í maí, ólíkt því sem verið hefur á
undanförnum árum og var með-
alhiti víða langt yfir meðaltali. Í júní
voru hins vegar norðaustlægar áttir
ríkjandi í mánuðinum og veðurlag
var eftir því. Hlýtt var um sunn-
an- og vestanvert landið og hiti vel
yfir meðallagi. Hiti var lítillega yfir
meðallagi við sjóinn á Norðaustur-
og Austurlandi, en undir því inn til
landsins á þeim slóðum, samkvæmt
tíðarfarsyfirliti Veðurstofu Íslands.
Það er vel þekkt að af veðurfars-
þáttum hefur hiti mest áhrif á melt-
anleika grasa. Reiknað er með að
meltanleiki vallarfoxgrass falli um
0,34 prósentustig á dag þegar með-
alhiti sólarhringsins er 10,3°C. Fyrir
hverja gráðu sem hitinn víkur frá
10,3°C eykst eða minnkar fallið um
0,05 prósentustig fyrir hverja gráðu.
Fall á meltanleika og á fóðurein-
ingum (orkugildi) hangir saman
órjúfanlegum böndum. Algengt
viðmið um orkugildi fyrir úrvals-
hey er 0,85 FEm í kg þe og þar yfir
(meltanleiki þurrefnis 73%). Það
hey er einkum ætlað hámjólka kúm
og sauðfé um burð. Við gerð fóð-
uráætlana er ágætt að miða við að
hlutfall úrvalsheys á kúabúum sé
að lágmarki 45% af heildar gróf-
fóðrinu og 25% á sauðfjárbúum. Á
Stóra Ármóti fóru FEm niður fyrir
mörk úrvalsheys uppúr 20. júní en
um mánaðamótin var enn hægt að
ná þeim gæðum á Egilsstöðum.
Hvað svo sem öllum áætlunum
um gæði heyja líður þá þarf heyforð-
inn að vera nægur og það er vissulega
ekki nóg að vita hvenær heppilegt er
að slá grasið, það þarf þurrk til að
tryggja góða verkun heysins. BÞB
Ólafsdalshátíð verður haldin
að Ólafsdal í Saurbæ í Gilsfirði
sunnudaginn 10. ágúst næstkom-
andi og hefst kl. 14.00. Hátíðin er
haldin í tilefni af því að 170 ára
eru nú liðin frá fæðingu frum-
kvöðulsins Torfa Bjarnasonar
(f. 28. 8. 1838) sem stofnaði þar
fyrsta búnaðarskóla á Íslandi
árið 1880 og rak hann til ársins
1907, ásamt konu sinni Guðlaugu
Sakaríasdóttur.
Á hátíðinni verður undirrituð
viljayfirlýsing á milli Landbúnaðar-
ráðuneytisins og Ólafsdalsfélagsis
ses um að félagið fái umsjón með
jörðinni í Ólafsdal og leyfi til fram-
kvæmda við endurbætur á skóla-
húsinu í Ólafsdal, sem hefur stað-
ið ónotað í um 30 ár, og öðrum
byggingum í nágrenni þess. Hefur
Einar Kristinn Guðfinnsson sjáv-
arútvegs- og landbúnaðrráðherra
boðað komu sína af því tilefni og
einnig verður ýmsum öðrum ráð-
herrum boðið að vera viðstaddir,
þingmönnum kjördæmisins o.fl.
Jafnframt eru íbúar Dalabyggðar,
Reykhólasveitar, annarra aðliggj-
andi sveitarfélaga og afkomenda
Torfa og Guðlaugar í Ólafsdal
hvattir til að mæta, auk gamalla
nemenda úr Menntaskólanum við
Sund o.fl. Ætlað er að þessi dagur
marki upphaf á endurreisn stað-
arins sem frumkvöðlaseturs með
lifandi starfsemi á sviði ferðaþjón-
ustu, mennningar, sjálfbærrar nýt-
ingar og fræðslu.
Ólafsdalshátíðin er styrkt af
Menningarráði Vesturlands. Á
dagskrá hátíðarinnar mun formað-
ur félagsins, Rögnvaldur Guð-
mundsson, gera stutta grein fyrir
stofnun Ólafsdalsfélagsins, stöðu
mála og framtíðaráformum. Þá
flytur Bjarni Guðmundsson, pró-
fessor við Landbúnaðarháskólann
á Hvanneyri, erindi um áhrif Ólafs-
dalsskólans á landsvísu og Jón
Jónsson þjóðfræðingur og menn-
ingarfulltrúi Vestfjarða greinir
frá tengslum Ólafsdalsskólans
og Strandamanna, en þeir stóðu
dyggilega við bakið á starfsemi
skólans. Landbúnaðarráðherra og
fleiri verða með ávörp. Þá verð-
ur í boði leiðsögn um skólahúsið í
Ólafsdal og nágrenni þess sem er
ríkt af sögu og minjum frá tímum
Torfa Bjarnasonar. Jafnframt gefst
gestum kostur á veitingum á góðu
verði.
Fyrr um daginn, þann 10. ágúst,
verður aðalfundur í Ólafsdalsfé-
laginu haldinn að Tjarnarlundi í
Saurbæ en það áhugamannafélag
var stofnað í Ólafsdal 3. júní 2007.
Jafnframt verður þar haldinn stofn-
fundur í Ólafsdalsfélaginu sjálfs-
eignarstofnun þar sem ýmsum aðil-
um hefur verið boðin stofnaðild.
Áhugamannafélagið mun þó starfa
áfram og tilnefnir helming fulltrúa
í fulltrúaráð Ólafsdalsfélagsins ses.
Ólafsdalsfélagið hefur nú skráð
lénið www.olafsdalur.is sem mun
virkjað á næstu vikum.
Ólafsdalsfélagið hefur látið vinna
samantekt um líklegan kostnað við
að gera upp hið myndarlega skóla-
hús í Ólafsdal sem byggt var árið
1896. Þá er unnið að samstarfsyfir-
lýsingu á milli Ólafsdalafélagsins
og Landbúnaðarháskólans og
Búvélasafnsins á Hvanneyri og
verið að skoða samvinnu við aðrar
menntastofnanir á Vesturlandi og
víðar. Þá fékkst nokkur styrkur á
fjárlögum til að undirbúa aðgerðir
við endurbætur skólahússins og auk
þess upphafsframlag frá sveitar-
félaginu Dalabyggð. Ólafsdalsfé-
lagið stefnir að því að ná frekari
samningum við ríkisvaldið um að-
komu að endurreisn Ólafsdals en
jafnframt fá einkaðaila til að leggja
málinu lið, ásamt sveitarfélaginu
Dalabyggð o.fl.
Stjórn Ólafsdalsfélagsins skipa
nú auk formanns:
Arnar Guðmundsson, blaðamaður
Guðjón Torfi Sigurðsson, kennari
Halla Steinólfsdóttir, bóndi og
varaoddviti Dalabyggðar
Laufey Steingrímsdóttir, matvæla-
fræðingur
Sigríður Jörundsdóttir, sagnfræð-
ingur
Sumarliði Ísleifsson, sagnfræðingur
Svavar Gestsson, sendiherra
Þórður Magnússon, forstjóri
Áhugasömum um málefni Ólafs-
dals er bent á að hafa samband við
Rögnvald Guðmundsson formann
Ólafsdalsfélagsins á rognv@hi.is
eða í síma 693 2915.
Ólafsdalshátíð 10. ágúst
170 ár frá fæðingu Torfa Bjarnasonar
Þroski
túngrasanna 2008
Hvanneyri
Borgarfirði
Sauðanes
A-Hún
Hamar
Skagafirði
Möðruvellir
Eyjafirði
Egilsstaðir
Héraði
Stóra Ármót
Hraungerðishr
Nýrækt Eldra Nýrækt Eldra Nýrækt Eldra Nýrækt Eldra Nýrækt Eldra Nýrækt Eldra
9. júní Meltanl. Þe, % 79 77 77 76 74 73 78 73 79 74 78 77
FEm í kg þe 0,93 0,9 0,90 0,89 0,86 0,84 0,92 0,84 0,93 0,86 0,92 0,90
Prótein % í þe 22 24 25 26 19 21 29 25 28 26 27 27
Tn þe/ha 2,4 2,3 1,2 1,4 3,7 2,8 2,9 2,7 1,7 1,4
16. júní Meltanl. Þe, % 76 74 75 73 72 70 75 70 76 72 75 74
FEm í kg þe 0,89 0,86 0,87 0,84 0,83 0,8 0,87 0,8 0,89 0,83 0,87 0,86
Prótein % í þe 17 22 19 22 15 19 16 22 21 18 14
Tn þe/ha 3,6 3,7 1,6 5,1 3,7 4,7 3,5 2,8 2,5
23. júní Meltanl. Þe, % 75 71 70 67 75 70 72 71
FEm í kg þe 0,87 0,81 0,8 0,75 0,87 0,8 0,83 0,81
Prótein % í þe 15 16 13 14 16 18 15 11
Tn þe/ha 4,3 4,2 5,4 4,5 3,9 2,9
30. júní Meltanl. Þe, % 74 69
FEm í kg þe 0,86 0,78
Prótein % í þe 16 16
Tn þe/ha
9.6.2008 16.6.2008 23.6.2008 30.6.2008
0,8
0,82
0,84
0,86
0,88
0,9
0,92
0,94
Egilsstaðir Stóra Ármót Úrvalshey
FEm í kg/þe
Myndin hér fyrir ofan sýnir glöggt hver áhrif sprettuskilyrðin hafa á fram-
vindu grasþroskans og fall meltanleika og orkugildis í túngrösum. Viðmið-
unarmörkin fyrir úrvalshey eru u.þ.b. þegar vallarfoxgras byrjar að skríða.
Á þessum tveimur stöðum, Egilstöðum og Stóra Ármóti munar 10 dögum.
Þroski túngrasanna 2008
„Velkominn til starfa. Ég
vænti mikils af þér og tel okk-
ur heppin að fá þig hingað
norður til starfa,“ sagði Páll
Magnússon, framkvæmdastjóri
Bifreiðaverkstæðisins Parduss
á Hofsósi, þegar hann tók á
móti Jóhanni Inga Haraldssyni,
nýráðnum starfsmanni, á dög-
unum.
Jóhann Ingi, sem flyst norður
í sumar með konu og tvö börn,
er fæddur og uppalinn í Við-
víkursveitinni og er því í raun-
inni að koma aftur heim. Hann
lærði vélvirkjun á Vélaverkstæði
K.S. á Sauðárkróki, fór síðan
til Reykjavíkur, lærði bifvéla-
virkjun og tók meistaraskól-
ann. Jafnhliða námi vann hann
hjá Bílaspítalanum og Heklu en
hefur sl. tvö ár unnið hjá Vélaveri
ehf. og að mestu leyti fengist við
dráttarvélar og heyvinnutæki.
Það er ekki síst vegna þeirrar
reynslu sem hann flyst norður,
því Pardus hefur frá upphafi verið
umboðsaðili fyrir Glóbus hf. og
síðar Vélaver.
„Jóhann verður verkstjóri hér,“
segir Páll. Hann kemur í raun með
verkefni með sér, því hann mun
þjónusta nokkra Húnvetninga
áfram sem hann sinnti áður að
sunnan. „Ég vil fara að minnka
við mig. Ég er búinn að vera í
verkstæðisrekstri síðan árið 1974
að ég byrjaði í bílskúr hjá kunn-
ingja mínum hér á Hofsósi. Ég
fékk mér bát fyrir nokkrum árum
og hef verið að róa svolítið yfir
sumarið og einnig farið túra með
ferðafólk hérna um fjörðinn.“
Páll segir að það sé mikið að
gera yfir sumarið og um heyskap-
inn sjái þeir yfirleitt ekki út yfir
verkefnin. Mun rólegra sé yfir
veturinn, en hann hefur oft keypt
bíla eða traktora sem hafa þarf-
nast verulegra viðgerða og skap-
að þannig verkefni yfir þann tíma
sem minnst er að gera. „Ég tel að
það séu alveg verkefni fyrir þrjá
menn á gólfinu árið um kring,
en ég verð að sjálfsögðu eitthvað
með þeim því það fer ótrúlega
mikill tími í að sinna erindum
gegnum símann, t.d. ef leita
þarf að varahlutum,“ sagði Páll
Magnússon að lokum. ÖÞ
„Gott að vera kominn í fjörðinn aftur“
– segir Jóhann Ingi Haraldsson,
bifvélavirki á Hofsósi
Páll og Jóhann Ingi við þjónustubifreið Parduss, með Skagafjörðinn í
baksýn. Ljósm. ÖÞ
Við rústir tóvinnuhússins.
Styttan af Torfa og Guðlaugu í
Ólafsdal, skólahúsið í bakgrunni.
www. bbl.is