Morgunblaðið - 29.06.2012, Qupperneq 23

23
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 29. JÚNÍ 2012
Sumar Veðrið hefur heldur betur leikið við höfuðborgarbúa að undanförnu. Fyrir bragðið hefur verið bjart yfir borginni og Skólavörðustígurinn hefur iðað af lífi.
Kristinn
Við Íslendingar erum sammála um margt. Eitt af
því sem við erum sammála um er réttur fólks til að
kjósa í leynilegum kosningum. Ég taldi að sá réttur
væri virtur en hin mikla baráttukona Freyja Har-
aldsdóttir hefur bent á það í viðtali við Morg-
unblaðið að þar er pottur
er brotinn.
Tilefni viðtalsins var að
innanríkisráðuneytið hafn-
aði tillögu Blindrafélags-
ins um framkvæmd kosn-
inga fyrir þá sem þurfa á
aðstoð að halda á kjör-
stað. Rök ráðuneytisins
eru þau að ekki sé laga-
heimild fyrir þeirri fram-
kvæmd sem Blindra-
félagið lagði til.
Ég geri ráð fyrir að
framkvæmdin eins og hún
er í dag sé til að koma í
veg fyrir að einhver ná-
kominn þeim sem þarf á
aðstoð að halda geti haft
áhrif á viðkomandi í kjör-
klefanum. Það er nauðsyn-
legt, en Freyja segir í við-
talinu:
„Fulltrúi kjörstjórnar í
mínu tilfelli er stundum
konan á bókasafninu eða
gamli kennarinn minn.
Réttur minn til einkalífs
hlýtur þar með að vera
brotinn.“
Hún segir að umræðan
um þetta mál þurfi að vera vönduð en um leið há-
vær. „Kosningarétturinn er hornsteinn lýðræðis og
hlýtur því að teljast óeðlilegt í lýðræðisríki að fólk
sem ekki getur kosið án aðstoðar geti ekki valið
hver veitir þá aðstoð.“
Ég er sammála Freyju og þrátt fyrir að lögum
verði ekki breytt fyrir forsetakosningarnar þá eiga
þeir sem bera ábyrgð á framkvæmdinni að lág-
marka líkurnar á því að einhver sem þekkir við-
komandi aðstoði hann í kjörklefanum. Það er eðli
máls samkvæmt ómögulegt í sumum tilfellum en
ekki öllum.
Síðan er okkar þingmanna að taka málið upp á
næsta þingi.
Eftir Guðlaug Þór Þórðarson
»Rök ráðu-
neytisins
eru þau að ekki
sé lagaheimild
fyrir þeirri
framkvæmd
sem Blindra-
félagið lagði
til.
Guðlaugur Þór
Þórðarson
Höfundur er alþingismaður.
Óréttlæti
Vandi evrunnar er ekki
bara vandi evruríkjanna
einna. Evrusvæðið gegnir
lykilhlutverki í heimsbú-
skapnum og fyrir efnahag
okkar Íslendinga er það mik-
ið hagsmunamál að farsæl
lausn finnist á þeim vanda
sem hin sameiginlega mynt
stendur frammi fyrir. Í hnot-
skurn er vandinn sá að evran
mun ekki duga sem sameig-
inleg mynt, nema ríkin sem
að henni standa sameinist í miklu ríkari
mæli en nú er. Sameiginleg stjórn peninga-
mála án einhvers konar sameiginlegrar
stjórnar ríkisfjármála mun ekki ganga, at-
burðir undanfarinna missera sýna það ljós-
lega. Forystumenn evruríkjanna gera sér
glögga grein fyrir þessu. Nýverið sagði
Wolfgang Schäuble, fjármálaráðherra
Þýskalands, að Evrópusambandið verði að
geta tekið af skarið þegar einstök aðild-
arríki hindri erfiðar ákvarðanir. Allir vita
hvað þetta þýðir.
Lausn evruvandans ólýðræðisleg
Vandinn er sá að almenningur í Evrópu
mun trauðla veita stjórnmálamönnum sín-
um heimild til að framselja til Brussel for-
ræði þjóðanna á eigin fjármálum. Þvert á
móti má víða greina vaxandi þjóðernis-
hyggju í stjórnmálum álfunnar. Stjórn-
málamenn sem leggja upp í kosningar með
þá stefnu að auka vald framkvæmdastjórn-
arinnar á kostnað sinna eigin þjóða, um-
fram það sem nú þegar hefur verið gert,
munu í vaxandi mæli eiga erfiða baráttu
fyrir höndum. Ekki er ólíklegt að ESB
muni því reyna að finna lausn á vanda evr-
unnar með því að fara fram hjá kjósendum,
en slíkar æfingar munu reynast erfiðar og
þjóðríkin munu spyrna fastar við fótum.
Vandi evrunnar er ekki sá að lausnin sé
ekki fyrir hendi, hún er nokkuð augljós.
Vandinn er sá að það virðist hvorki vera
vilji né geta til þess að hrinda þeirri lausn í
framkvæmd.
Breyttar forsendur frá 2009
Meðan á öllu þessu stendur heldur Ís-
land fast við þá stefnu sína að
sækja um aðild að evrunni. Ég
var þeirrar skoðunar síðla
hausts 2008 að við gætum ekki
útilokað þann möguleika að
sækja um aðild að ESB ef okk-
ur væri nauðugur einn kostur
að skipta um mynt. Til þess að
geta lagt mat á þann mögu-
leika þyrfti aðildarsamningur
að liggja fyrir þannig að þjóðin
gæti kosið um málið. Jafn-
framt var ég þeirrar skoðunar
að víðtæk pólitísk sátt þyrfti
að ríkja um slíka ákvörðun
þannig að umsóknarferlið nyti
stuðnings í ríkisstjórn, á Alþingi og hjá
meirihluta þjóðarinnar. Ég greiddi atkvæði
gegn umsókn á Alþingi m.a. á þeirri for-
sendu að það væri óráð að sækja um án
þess að slíkur meirihluta vilji væri til stað-
ar og því bæri að leita beint til þjóðarinnar
með málið. En atburðir undanfarinna miss-
era hafa leitt fram að það var rangt mat
hjá mér að umsókn gæti komið til greina
að því gefnu að pólitískur stuðningur væri
við málið. Annars vegar er töluverð hætta
á því að vandi evrunnar verði ekki leystur
og myntbandalagið brotni upp. Hitt er síð-
an að verði vandi evrunnar leystur þá ger-
ist það þannig að almenningur afsalar sér
mikilvægu valdi til ESB og sú lausn er of
dýru verði keypt fyrir okkur Íslendinga.
Um hvað kýs Evrópa?
Á það er ítrekað bent að Bandaríkin
geti, þrátt fyrir ólíkar aðstæður einsakra
fylkja, haft eina sameiginlega mynt. Í
þeirri umræðu er nauðsynlegt að hafa í
huga að Bandaríkin hafa sameiginlega yfir-
stjórn ríkisfjármála og peningamála. Það
sem meira er, Bandaríkjamenn geta kosið
um þessa sameiginlegu yfirstjórn. Sjálfs-
mynd Bandaríkjamanna birtist meðal ann-
ars í því að þegar þeir eru spurðir hvaðan
þeir koma, þá svara þeir að öllu jöfnu
þannig að þeir komi frá Bandaríkjunum og
síðan, ef á þá er gengið, nefna þeir ríkið
sem þeir koma frá. Þessu er ólíkt farið með
Evrópumenn. Þeir eru til dæmis fyrst
Frakkar, Englendingar eða Ítalir og síðan
Evrópubúar. Þessi staðreynd, ásamt mörg-
um öðrum, skýrir hversu erfitt það er að
kjósa um sameiginleg málefni Evrópu,
ólíkt því sem gerist í Bandaríkjunum. Löng
saga þjóða, þjóðríkja, ríkjabandalaga,
styrjalda og ólíkra tungumála gerir það að
verkum að það er allt að því merking-
arlaust að tala um sam-evrópskt lýðræði
sem geti verið grunnurinn að lýðræðislegu
umboði þeirra sem eigi að fara með yf-
irstjórn ríkisfjármála í álfunni.
Umsókn til að treysta evrusamstarf?
Ráðherrar í ríkisstjórn Íslands hafa nú
lýst því yfir að vandi evrunnar sé svo mikill
að íslenskum efnahagsmálum þjóðarinnar
stafi ógn af. Samt sem áður kemur ekki til
greina að hætta samningum um það hvern-
ig við getum tekið upp þá hina sömu mynt
sem er svo illa stödd að ógn stafar af
henni. Utanríkisráðherra hefur reyndar
sagt að umsókn Íslands sé einhvers konar
traustsyfirlýsing fyrir evruna. Væri hægt
að hafa mörg orð um þá yfirlýsingu, en rétt
að rifja það upp að umsóknin ein og sér
átti að vera traustvekjandi fyrir Ísland, en
ekki vinargreiði við ESB.
Metum stöðuna
Skoðun mín er því sú að það sé skyn-
samlegast fyrir okkur að gera hlé á aðild-
arviðræðunum. Sjá hvort evrunni verði
bjargað og þá hvernig. Viðræðum verði síð-
an ekki framhaldið nema að undangenginni
þjóðaratkvæðagreiðslu. Hafi evrunni verið
bjargað mun breytt ESB blasa við. En er
ekki augljóst að það væri óásættanlegt fyr-
ir íslensku þjóðina að kjósa um mögulegan
aðildarsaming að ESB, á þeim tíma sem
sambandið kynni að vera í miðju breyt-
ingaferli sem ekki sæi fyrir endann á, þeg-
ar atkvæðagreiðsla færi fram hér á landi?
Um hvað væri þá kosið?
Eftir Illuga
Gunnarsson » Skoðun mín er því sú að
það sé skynsamlegast
fyrir okkur að gera hlé á
aðildarviðræðunum. Sjá
hvort evrunni verði bjargað
og þá hvernig.
Illugi
Gunnarsson
Höfundur er alþingismaður.
Breyttar forsendur