Morgunblaðið - 19.02.2014, Blaðsíða 22

FRÉTTASKÝRING
Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
Matgæðingar fá gott tækifæri til að
kitla bragðlaukana á næstunni. Fjöldi
þekktra erlendra matreiðslumanna
mun sýna hæfileika sína á Food &
Fun-hátíðinni sem nú verður haldin í
13. sinn á helstu veitingahúsum
Reykjavíkur. Hátíðin hefst 26. febr-
úar en keppni um titilinn matreiðslu-
meistari ársins, Food & Fun Chef Of
The Year, verður í Hörpu laugardag-
inn 1. mars. Þá verða valdir þrír best-
ur kokkar hátíðarinnar, alþjóðlegir
dómarar annast valið. Formlega lýk-
ur svo hátíðinni 2. mars en þess skal
getið að aðgangur að hátíðinni er
ókeypis.
Food & Fun er nú vel þekkt er-
lendis. Rene Redzepi, eigandi og yf-
irkokkur hins fræga NOMA í Kaup-
mannahöfn, sem hefur tvívegis verið
útnefnt besta veitingahús í heimi,
fékk sína fyrstu, alþjóðlegu við-
urkenningu á Food & Fun.
Fimmtán helstu veitingahús höf-
uðborgarinnar taka þátt í hátíðinni að
þessu sinni, segir Jón Haukur Bald-
vinsson, verkefnisstjóri Food & Fun.
Hann segir áhugann á hátíðinni hafa
verið að aukast á seinni árum. „Við
höfum aðallega verið að bæta við veit-
ingahúsum, aukinn ferðamanna-
straumur hefur líka endurspeglast í
þessum áhuga. Fleiri koma nú frá út-
löndum en áður, stórir hópar frá
Finnlandi, Skandinavíu, Bretlandi og
Bandaríkjunum. Við finnum fyrir
miklum áhuga hjá fjölmiðlum utan-
lands sem fjalla um ferðaþjónustu og
matarmenningu.“
Jón Haukur segir að einnig sé
nú breytt til varðandi lokakeppnina,
hún fer fram í Hörpu og þar verður
sýnt á breiðtjaldi hvernig kokkarnir
vinna. Áhugafólk um matargerð, sem
fer hratt fjölgandi eins og vinsældir
sjónvarpsþátta um mat sýna, getur
því bókstaflega fylgst jafnóðum með
því hvað snillingarnir eru að fást við.
Flestir kokkarnir hafa
unnið á Michelin-stöðum
Erlendu matreiðslumennirnir
verða líka gestakokkar á áðurnefnd-
um veitingahúsunum, en þeir eiga
það allir sameiginlegt að hafa vakið
athygli fyrir framúrskarandi hæfi-
leika í heimalandi sínu.
Æðsti gæðastimpill veitinga-
staða hefur lengi verið að teljast Mic-
helin-staður og flestir gestakokkarnir
vinna annaðhvort á slíkum stöðum
eða hafa gert það.
Meðal þeirra sem nú taka þátt
eru kokkur ársins í Noregi, Sven Er-
ik Renaa. Úrslitakeppnin fer svo
fram 1. mars í Hörpu, þar verður
mikil matarhátíð fyrir alla í samstarfi
Food & Fun, Búrsins matarmark-
aðar og Bændasamtakanna.
Fjöldi blaða- og fréttamanna
kemur til landsins, bæði frá Norður-
Ameríku og Evrópu til að fylgjast
með hátíðinni og fjalla um hana í er-
lendum fjölmiðlum, um gæði íslenska
hráefnisins, matarmenningu landsins
og veitingahús Reykjavíkur. Eins og
undanfarin ár eru helstu bakhjarlar
Food & Fun Icelandair, Reykjavík-
urborg, Iceland Naturally og Sam-
tök iðnaðarins, einnig styrkja Víf-
ilfell og Bændasamtök Íslands
hátíðina. Jón Haukur segir að-
spurður að hátíðin sé haldin að
vetrarlagi vegna þess að upp-
runalega studdi Icelandair
hana m.a. með það að
markmiði að auka
ferðamannastraum á
veturna. Eins og
kunnugt er var ferða-
mannatíminn lengi
bundinn við sumarið
en nú hefur orðið
mikil breyting þar á,
að hluta vegna Food &
Fun.
Matargerðarlist á
hæsta stigi í Hörpu
Ljósmynd/Sigurjón Ragnar
List Kokkar á Food & Fun einbeita sér í keppni um meistaratitil. Hópur
þekktra meistara mætir að þessu sinni á hátíðina, í hópnum er ein kona.
22
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 19. FEBRÚAR 2014
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Skýrsla Hag-fræðistofn-unar Há-
skóla Íslands
gefur ágæta mynd
af því með hvaða
hætti aðild-
arumsókn að Evrópusam-
bandinu var undirbúin, hversu
rangar forsendur voru gefnar
og hversu fráleitt er að tala
um að Ísland geti fengið und-
anþágur frá reglum ESB eða
að samningaviðræður hafi far-
ið fram.
Í skýrslunni er því lýst
hvernig stækkunarferli Evr-
ópusambandsins hefur tekið
breytingum á síðustu áratug-
um og að þess vegna hafi mátt
vera ljóst þegar sótt var um
aðild að ferlið yrði mun lengra
en haldið var fram. Og það al-
varlega er að það voru ekki að-
eins hinir og þessir álitsgjafar
og áhugamenn um aðild Ís-
lands að ESB sem gáfu vænt-
ingar um að ferlið yrði stutt og
einfalt með góðum mögu-
leikum á undanþágum frá
reglum sambandsins. Slíkar
væntingar voru einnig byggð-
ar upp með röngum upplýs-
ingum frá utanríkisráðuneyt-
inu sjálfu. Það er mikið
rannsóknarefni og hlýtur að
þurfa að koma til skoðunar
hvort þar var aðeins fylgt fyr-
irmælum Össurar Skarphéð-
inssonar, þáverandi utanrík-
isráðherra, eða hvort
embættismenn tóku fullan
þátt í hinni röngu upplýsinga-
gjöf.
Í þessu sambandi má nefna
að utanríkisráðuneytið miðaði
við að aðildarviðræður tækju
um 18 mánuði, sem hefur
reynst fullkomlega fjarstæðu-
kennt. En það er ekkert sem
þurfti að koma á óvart, því í
skýrslu Hagfræðistofnunar
segir að vegna þeirra breyt-
inga sem orðið höfðu á stækk-
unarferlinu áður en Ísland
sótti um sé „óljóst“, eins og
það er svo kurteislega orðað,
hvers vegna miðað hafi verið
við hraða umsóknarferlis sem
ekki hafi lengur verið unnið
eftir við mat á því hve langan
tíma tæki að ljúka viðræðun-
um.
Annað sem sýnir blekking-
arnar sem umræðan hefur
byggst á eru þær væntingar
sem áróðursmenn fyrir aðild
hafa gefið um mögulegar und-
anþágur sem Ísland átti að
geta fengið frá reglum ESB.
Þessi „kíkja í pakkann“-
áróður er afhjúpaður með af-
gerandi hætti í skýrslu Hag-
fræðistofnunar, þar sem út-
skýrt er um hvað viðræðurnar
snúist, að enginn vilji sé hjá
ESB til að veita varanlegar
undanþágur og að
engin dæmi séu
um slíkar und-
anþágur.
Í skýrslunni
segir að Evrópu-
sambandið gangi
út frá því að þau ríki sem sæki
um aðild vilji ganga í sam-
bandið en ekki að þau vilji
kanna hvað þau fái út úr við-
ræðum, enda er skýrt að það
eina sem fæst út úr aðildar-
viðræðunum er aðlögun um-
sóknarríkisins að reglum sam-
bandsins. „Í aðildarviðræðum
er fjallað um skilyrði fyrir að-
ild og hvernig Ísland muni
taka upp og hrinda í fram-
kvæmd réttarreglum sam-
bandsins,“ segir í skýrslunni.
Þar segir einnig að innganga
nýs ríkis leiði ekki til breyt-
inga á sambandinu og að um-
sóknarríkinu beri að sam-
þykkja réttarreglur
sambandsins. Ennfremur að
áhersla á „aðlögun umsókn-
arríkja hafi aukist frá því sem
áður var“.
Allt er þetta mjög skýrt og
erfitt að sjá hvernig þeir sem
talað hafa á annan veg ætla nú
að réttlæta það blekkingartal.
Ekki er síður erfitt að sjá
hvernig þeir sem hafa haldið
því fram að þýðingarmiklar
„samningaviðræður“ um efni
mögulegs aðildarsamnings
hafi átt sér stað ætla að rétt-
læta þá blekkingu. Ekkert í
reglum Evrópusambandsins
um stækkun þess réttlætir að
talað sé með slíkum hætti og
reynsla Íslands af þeim við-
ræðum sem fram hafa farið
staðfestir það. Viðræðurnar
hafa snúist um aðlögun Ís-
lands að Evrópusambandinu
og ætlunin með þeim er að
þegar viðræðunum sé lokið
hafi sú aðlögun farið fram áð-
ur en landið gerist aðili. Í boði
eru enda engar varanlegar
undanþágur frá reglunum og
því ekki um neitt að semja sem
máli skiptir.
Skýrsla Hagfræðistofnunar
Háskóla Íslands er staðfesting
á því sem Morgunblaðið hefur
ítrekað bent á um aðildarferlið
og aðlögunina. Hafi einhver
vafi verið í þessum efnum
hlýtur hann nú að vera úr sög-
unni, nema hjá þeim sem vilja
áfram rugla umræðuna og við-
halda vafanum. Slíkir spuna-
menn mega ekki ráða ferðinni
þegar um svo stórt og mik-
ilvægt mál er að ræða fyrir Ís-
land. Þess vegna er nauðsyn-
legt að stjórnarmeirihlutinn
taki nú af skarið og afturkalli
umsóknina. Ekkert getur rétt-
lætt að málinu sé haldið lifandi
á þeim fölsku forsendum sem
raun ber vitni.
Röng upplýsingagjöf
utanríkisráðuneyt-
isins er sérstakt
rannsóknarefni}
Skýrslan staðfestir
blekkingarnar
G
etur verið að svo sé komið fyrir
okkur Íslendingum að við þörfn-
umst helst nú um stundir svolítils
málótta?
Þessi spurning hljómar auðvit-
að einkennilega og þarfnast nánari skýringar.
Hugtakið málótti varð til á áttunda áratugnum.
Það var tískuorð á þeim tíma. Margir helstu
gáfumenn þjóðarinnar höfðu þungar áhyggjur
af því að opinber málverndarstefna væri farin
að þjarma svo að almenningi að fólk þyrði ekki
að opna munninn og segja skoðun sína á mál-
efnum líðandi stundar. Það væri hrætt um að
tala „vitlaust“ eða „ófínt“ mál og sæta fyrir vik-
ið glósum og ákúrum málfræðispekinga sem
virtust með eyrun sín úti um holt og hæðir að
reyna að góma þágufallsfólk og aðra sem hras-
að höfðu á vegi máldyggðanna.
Skírnir, tímarit Bókmenntafélagsins, og Þjóðviljinn sál-
ugi voru helsti vettvangur þessarar umræðu eins og ég
man hana. Satt að segja komu þessar áhyggjur ekki alveg
heim og saman við þann áhuga sem var á þessum tíma hjá
almenningi á að láta í sér heyra á opinberum vettvangi, til
dæmis með því að hringja í símatíma útvarpsstöðvanna
eða senda dagblöðunum línur. Þetta var blómatími Vel-
vakanda Morgunblaðsins. Netið var þá ekki komið til
sögu. Ekki var að heyra að fólk væri almennt merkjanlega
áhyggjufullt yfir orðfæri sínu. Líklega var hugmyndin um
málóttann frekar skrifborðsspeki háskólamanna en raun-
verulegt vandamál í þjóðfélaginu.
Ekki þarf lengi að vafra á netinu um þessa
mundir til að sjá að hafi málótti einhvern tíma
verið þjóðfélagslegt vandamál þá er svo ekki
lengur. Menn segja, skrifa og birta á stundinni
það sem þeim dettur í hug. Ekki eru það alltaf
fallegar hugsanir. Og ekki alltaf heil brú sjáan-
leg í texta og tali. Allt samt undir fullu nafni og
með mynd. Þeir sem héldu að nafnleysi væri
stóra vandamálið á netinu höfðu rangt fyrir
sér.
„Því hefur verið haldið fram að Íslendíngar
beygi sig lítt fyrir skynsamlegum rökum, fjár-
munarökum varla heldur, og þó enn síður fyrir
rökum trúarinnar, en leysi vandræði sín með
því að stunda orðheingilshátt og deila um titt-
língaskít sem ekki kemur málinu við; en verði
skelfíngu lostnir og setji hljóða hvenær sem
komið er að kjarna máls,“ skrifaði Halldór
Laxness hér um árið. Ætli nokkuð hafi í rauninni breyst frá
því að þessi ádrepa var sett á blað?
Ekkert vil ég frekar en að allir fái að koma meiningum
sínum á framfæri. Lengi lifi lýðræðið og skoðanafrelsið! En
ég veit að ég er ekki einn um að láta það eftir mér að hrista
stundum höfuðið yfir þeirri stefnu sem umræðan á netinu
getur tekið. Þá veltir maður því fyrir sér hvort ekki sé kom-
inn tími til að dusta rykið af hugmyndinni gömlu um málótt-
ann – þó í breyttri mynd – og tala fyrir því að svolítil tján-
ingartregða og pennafælni breiðist út um þjóðfélagið. Við
hefðum áreiðanlega öll gott af því að verja meiri tíma í að
hugsa og lesa. gudmundur@mbl.is
Er orðin þörf fyrir málótta?
Pistill
Guðmundur
Magnússon
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
Að þessu sinni verður Bún-
aðarþing sett í fyrsta sinn í
tengslum við Food & Fun í Silf-
urbergi, einum af sölum Hörpu,
en sjálf þingstörfin verða svo á
Hótel Sögu 2. - 4. mars.
Bændasamtökin eiga sam-
starf við Food & Fun um mat-
arhátíðina en miklu skiptir að
nota tækifærið og kynna ís-
lenska framleiðslu þegar svo
margir erlendir gestir og sér-
fræðingar eru á staðnum.
Ýmis afurðafyrirtæki
bænda munu leggja Food &
Fun lið, grillvagn sauð-
fjárbænda verður fyrir utan
Hörpu 1. mars og einnig
hamborgarabíllinn Tudd-
inn úr Kjósinni.
Þar verða einnig
fulltrúar Örnu á Bol-
ungarvík, sem kynna
mjólkurvörur, einnig
Búrs matarmark-
aðar sem framleiðir
hvers kyns ljúfmeti.
Þinghald og
kokkakeppni
BÆNDASAMTÖK ÍSLANDS