Læknablaðið - 15.11.2002, Blaðsíða 26

FRÆÐIGREINAR / VEFJAGIGT
6. Buchard PA. Can we still give a fibromyalgia diagnosis? Rev
Med Suisse Romande 2001; 121: 443-7.
7. Thorlacius S. Fibromyalgia and chronic fatigue syndrome.
Disability Medicine 2001; 1:14-5.
8. Cohen ML, Quintner JL. Fibromyalgia syndrome and disabi-
lity: A failed construct fails those in pain. Med J Aust 1998;
168: 402-4.
9. Aronoff GM. Myofascial pain syndrome and fibromyalgia: A
critical assessment and altemate view. Clin J Pain 1998; 14:74-8.
10. Goldenberg DL. Fibromyalgia: why such controversy? Ann
Rheum Dis 1995; 54: 3-5.
11. Clauw DJ. The pathogenesis of chronic pain and fatigue synd-
romes, with special reference to fibromyalgia. Med Hypo-
theses 1995; 44: 369-78.
12. Goldberg DL. Fibromyalgia syndrome. An emerging but
controversial condition. JAMA 1987; 257: 2782-7.
13. Hadler NM. A critical reappraisal of the fibrositis concept.
AmJMed 1986; 81: 26-30.
14. Litlejohn GO. A database for fibromyalgia. Rheum Dis Clin
North Am 1995; 21: 527-57.
15. Wolfe F, Smythe HA, Yunus MB, Bennett RM, Bombardier C,
Goldenberg DL, et al. The American College of Rheumato-
logy 1990 Criteria for the Classification of fibromyalgia.
Arthritis Rheum 1990; 33:160-72.
16. Simms RW. Fibromyalgia is not a muscular disorder. Am J
Med Sci 1998; 315: 346-50.
17. Richards S, Cleare AJ. Fibromyalgia: Biological correlates.
Current Opinion in Psychiatry 2000; 13: 623-8.
18. Diagnostic and statistical manual of mental disorders, fourth
edition. American Psychiatric Association 1994: 432-6.
19. Thorlacius S, Stefánsson S, Ólafsson S. Umfang og einkenni
örorku á íslandi árið 1996. l^eknablaðið 1998; 84: 629-35.
20. Thorlacius S, Stefánsson S, Ólafsson S, Rafnsson V. Breytingar
á algengi örorku á íslandi 1976-1996. Læknablaðið 2001; 87:
205-9.
21. Bland M. An Introduction to Medical Statistics. Oxford; Ox-
ford University Press 1995.
22. Birgisson H, Jónsson H, Geirsson ÁJ. Vefjagigt og langvinnir
útbreiddir stoðkerfisverkir á íslandi. Læknablaðið 1998; 84:
636-42.
23. Benjamin S, Morris S, McBeth J, Macfarlane GJ, Silman AJ. The
association between chronic widespread pain and mental disor-
der: A population-based study. Arthritis Rheum 2000; 43:561-7.
24. Lubrano E, Iovino P, Tremolaterra F, Parsons WJ, Ciacci C,
Mazzacca G. Fibromyalgia in patients with irritable bowel
syndrome. An association with the severity of the intestinal
disorder. Int J Colorectal Dis 2001; 16: 211-5.
25. Sperber AD, Carmel S, Atzmon Y, Weisberg I. Shalit Y, Neu-
mann L, et al. Use of the Functional Bowel Disorder Severity
Index (FBDSI) in a study of patients with the irritable bowel
syndrome and fibromyalgia. Am J Gastroenterol 2000; 95:995-8.
26. Plesh O, Wolfe F, Lane N. The relationship between fibromy-
algia and temporomandibular disorders: Prevalence and
symptom severity. J Rheumatol 1996; 23:1948-52.
27. Hart FD. Fibrositis (fibromyalgia). A common non-entity?
Drugs 1988; 35: 320-7.
28. Martinez-Lavin M. Overlap of fibromyalgia with other
medical conditions. Curr Pain Headache Rep 2001; 5: 347-50.
29. Pongratz DE, Sievers M. Fibromyalgia - symptom or diag-
nosis: A definition of the position. Scand J Rheumatol Suppl
2000;113:3-7.
30. Martinez JE, Ferraz MB, Fontana AM, Atra EJ. Psychological
aspects of Brazilian women with fibromyalgia. Psychosom Res
1995;39:167-74.
31. Gater R, Tansella M, Korten A, Tiemens BG, Venos MA,
Mavreas G, et al. Sex Differences in the Prevalence and
Detection of Depressive and Anxiety Disorders in General
Health Care Settings: Report From the World Health Organi-
zation Collaborative Study on Psychological Problems in
General Health Care. JAMA 1998; 55: 405-13.
32. Anenshel CS, Frerichs RR, Clark VA. Family roles and sex
differences in depression. J Health Soc Behav 1981; 22:379-93.
33. Cleary PD, Mechanic D. Sex differences in psychological distress
among married people. J Health Soc Behav 1983; 24:111-21.
NuvaRing, leggangahringur, G03AA. Samsetning: Hver skeiðarhringur inni-
heldur 11,7 mg af etónógestreli og og 2,7 mg af etinýlestradíóli. Ábending:
Getnaðarvörn. Öryggi og verkun hefur verið staðfest hjá konum á aldrinum
18 til 40 ára. Skammtar og lyfjagjöf: Konan getur sjálf komið hringnum fyrir
í leggöngum. Þegar hringnum hefur verið komið fyrir skal hann hafður í
leggöngum samfellt í 3 vikur. NuvaRing á að fjarlægja eftir 3 vikna notkun á
sama vikudegi og ísetning hringsins fór fram. Eftir vikulangt hlé er nýr hringur
settur í leggöng. í 3 vikur losna daglega að meðaltali 0,120 mg af etónóge-
streli og 0,015 mg af etinýlestradíóli úr hringnum. Frábendingar:
Segamyndun eða saga um segamyndun í bláæðum með eða án lungna-
blóðreks. Segamyndun eða saga um segamyndun í slagæðum eða fyrirboði
um segamyndun. Þekkt tilhneiging til segamyndunar í bláæðum eða
slagæðum með eða án erfðaþátta. Sykursýki með fylgikvillum í æðum.
Alvarlegir áhættuþættir, einn eða fleiri, fyrir segamyndun í bláæðum eða
slagæðum. Alvarlegur lifrarsjúkdómur eða saga um slíkt hafi niðurstöður úr
lifrarprófum ekki orðið eðlilegar aftur. Lifraræxli (góðkynja eða illkynja) eða
saga um slíkt. Illkynja hormónaháð æxli í kynfærum eða brjóstum eða grunur
um slíkt. Blæðingar frá leggöngum af óþekktum orsökum. Ofnæmi fyrir virku
efnunum eða einhverju hjálparefna NuvaRing. Varnaðarorð og varúðar-
reglur: Ef eitthvert eftirtalins ástands/áhættuþátta er fyrir hendi skal meta
kosti notkunar NuvaRing gegn hugsanlegri áhættu í hverju tilviki fyrir sig.
Æðasjúkdómar: Notkun samsettra getnaðarvarnataflna hefur verið tengd
aukinni hættu á segamyndun í bláæðum (segamyndun í djúpum bláæðum
og lungnablóðreki) og segamyndun í slagæðum og tengdum fylgikvillum.
Aðrir sjúkdómar sem hafa verið tengdir æðasjúkdómum eru sykursýki, rauðir
úlfar, blóðlýsuþvageitrunarheilkenni (hemolytic uraemic syndrome),
langvinnur bólgusjúkdómur í þörmum (t.d. Crohns sjúkdómur eða sáraristil-
bólga). Aukin tíðni mígrenikasta svo og ef þau verða verri getur verið fyrir-
boði heilablóðfalls.Æx//: Aukinni hætta er á krabbameini í leghálsi hjá konum
við langtímanotkun samsettra getnaðarvarnataflna og örlítið aukin hætta á
greiningu brjóstakrabbameins. Einstaka sinnum hefur verið greint frá
góðkynja lifraræxlum og enn sjaldnar illkynja lifraræxlum hjá þeim sem nota
samsettar getnaðarvarnatöflur. Aðrir sjúkdómar: Konur með hátt þríglýseríð
í blóði eða fjölskyldusögu um slíkt geta verið í aukinni hættu á að fá brisbólgu
þegar þær nota hormónagetnaðarvörn. Þótt greint hafa verið frá lítils háttar
blóðþrýstingshækkun hjá mörgum konum, sem nota hormónagetnaðarvörn,
hefur ekki verið sýnt fram á samhengi milli notkunar hormónagetnaðarvarnar
og háþrýstings sem hefur klíníska þýðingu. Bráðar eða langvinnar truflanir á
lifrarstarfsemi geta gert það að verkum að nauðsynlegt reyndist að hætta
notkun NuvaRing þar til lifrargildin eru komin í eðlilegt horf. Fylgjast þarf vel
með sykursýkissjúklingum meðan á notkun NuvaRing stendur, einkum á
fyrstu mánuðum notkunar. Versnun á Crohns sjúkdómi og sáraristilbólgu
hefur sést í tengslum við notkun hormónagetnaðarvarna. Þungunarfrekna
(chloasma gravidarum) hefur stöku sinnum orðið vart, einkum hjá konum
með sögu um slíkt á meðgöngu. Legsig, blöðrusig og/eða endaþarmssig,
alvarleg eða langvinn hægðategða geta gert notkun NuvaRing erfiða eða
ómögulega. Milliverkanir: Lyf sem hvetja frymisagnarensím (microsomal
enzymes) geta leitt til aukinnar úthreinsunar kynhormóna (t.d. fenýtóín,
fenóbarbital, prímidón, karbamazepín, rífampicín og hugsanlega einnig
oxkarbazepín, tópíramat, felbamat, ritónavír, gríseófúlvín og vörur sem
innihalda Jóhannesarjurt). Dregið getur úr hringrás östrógens um lifur og
þarma þegar ákveðin sýklalyf eru gefin samtímis og getur það leitt til
lækkunar á þéttni etinýlestradíóls (t.d. penicillín, tetracýklín). Milliverkanir
hormónagetnaðarvarnalyfja og annarra lyfja geta leitt til milliblæðinga og/eða
að getnaðarvörn bregðist. Meðganga og brjóstagjöf: NuvaRing á ekki að nota
á meðgöngu. Aukaverkanir: Algengar: Þrymlabólur, höfuðverkur og mígreni,
geðlægð, tilfinningalegt ójafnvægi, minnkuð kynhvöt, kviðverkir, ógleði,
þyngdaraukning, kviðverkir (tengdir kynfærum), verkur í brjóstum, auka-
verkanir tengdar lyfjaforminu, tíðaþrautir, útferð, óþægindi í leggöngum og
leggangaþroti. Kynfæri karla: Aukaverkanir tengdar lyfjaforminu (t.d.
óþægindi við samfarir). Ofskömmtun: Ekki hefur verið greint frá alvarlegum
skaðlegum verkunum við ofskömmtun hormónagetnaðarvarna. Einkenni
sem geta komið fram í þeim tilvikum eru ógleði, uppköst og smávægilegar
blæðingar frá leggöngum hjá ungum stúlkum. Útlit: NuvaRing er sveigjan-
legur, gegnsær hringur, 54 mm í þvermál og með 4 mm þversniði.
Pakkningar og verð: 1. nóv. 2002, 1 hringur: 1.916 kr, 3 hringir: 4.644 kr.
Afgreiðslutilhögun: Lyfið er lyfseðilsskylt. Greiðslufyrirkomulag: Ekki greitt
af TR. Sérlyfjaskrártextinn er verulega styttur. Texta í fullri lengd er hægt að
nálgast á heimasíðu Lyfjastofnunar eða hjá PharmaNor hf, Hörgatúni 2, 212
Garðabæ. Umboð á íslandi: PharmaNor hf • Hörgatúni 2 • 212 Garðabæ •
Sími 535 7000 • Fax: 535 7188 • Tölvupóstfang: oraanon@pharmanor.is
Heimildir:
1. Timmer CJ, Mulders TMT. Pharmacokinetics of Etonogestrel and
Ethinylestradiol Released from a Combined Contraceptive Vaginal
Ring. Clin. Pharmacokinet 2000;39:233-242.
2. Roumen FJME, Apter D, Mulders TMT, Dieben TOM. Efficacy, tole-
rability and acceptability of a novel contraceptive vaginal ring rele-
asing etonogestrel and ethinyl estradiol. Hum. Reprod.
2001;16:469-475.
818 Læknablaðið 2002/88