Læknablaðið - 15.11.2002, Blaðsíða 38

FRÆÐIGREINAR / NÝRNAFRUMUKRABBAMEIN
Fig. 2a. A CT-scan of the
chest prior to
nephrectomy. Round
tumors (arrow) are seen in
the pleura.
Fig. 2b-c. Same section 4
(2b) and 9 months (2c)
after nephrectomy. The
metastatic lesions Itave
disappeared completely.
tveimur vikum eftir aðgerðina. Höfuðverkurinn hvarf
á næstu vikum og nýjar tölvusneiðmyndir tveimur
mánuðum síðar sýndu að minna meinvarpið hafði
alveg horfið en það stærra var óbreytt. Þremur mán-
uðum síðar voru aftur fengnar tölvusneiðmyndir af
heila sem sýndu að stærra meinvarpið hafði greini-
lega minnkað. Tveimur árum frá nýrnaaðgerðinni
var aðeins hægt að greina lítinn blett þar sem stærra
meinvarpið hafði verið áður (mynd lc). Sjúklingur-
inn hóf störf að nýju og náði fyrri þyngd. í dag er
hann á lífi við góða heilsu, 17 árum frá greiningu
heilameinvarpanna. Nýlegar tölvusneiðmyndir af
heila eru eðlilegar.
Sjúkratilfelli II
Tæplega fimmtugur karlmaður var lagður inn á lyf-
lækningadeild Borgarspítala vegna þriggja vikna sögu
um slappleika, hósta og mæði. Hann var einkenna-
laus frá þvagfærum og var áður hraustur. Við skoðun
fannst bankdeyfa og upphafin öndunarhljóð yfir
neðri hluta hægra lunga. Blóðrannsóknir reyndust
eðlilegar nema sökk sem var vægt hækkað (35 mm/
klukkustund). Fengin var lungnamynd sem sýndi
vökvasöfnun í hægra fleiðruholi. Lagður var keri í
hægra fleiðruhol og tæmdir rúmlega tveir lítrar af
blóðlituðum vökva. Smásjárskoðun á vökvanum
sýndi rauð og hvít blóðkorn en engar illkynja frumur.
Ræktun á vökvanum var neikvæð og ekkert óeðlilegt
sást við berkjuspeglun. A tölvusneiðmyndum af
brjóstholi sáust hins vegar 2-5 cm stórar hnöttóttar
fyrirferðir neðarlega í hægra fleiðruholi sem líktust
meinvörpum (mynd 2a). Framkvæmd var brjósthols-
speglun sem sýndi að fyrirferðirnar voru staðsettar í
brjóstveggsfleiðru. Tekin voru sýni úr æxlunum og
leiddi vefjagreining í Ijós kirtilfrumukrabbamein.
Næst voru fengnar tölvusneiðmyndir af kvið sem
sýndu stórt æxli í vinstra nýra. Ekki fundust merki
um önnur meinvörp. Nýrað var numið á brott og því
greindist 7x6,5 cm stórt kirtilfrumukrabbamein, með
dæmigert útlit fyrir nýrnafrumukrabbamein og af
sams konar gerð og fleiðruæxlið. Æxlið var ekki vax-
ið út fyrir nýrað og eitlar reyndust án æxlisvaxtar.
Eftir aðgerðina var sjúklingnum vísað til krabba-
meinslæknis sem ákvað að bíða með frekari meðferð
á fleiðrumeinvörpunum. Við eftirlit fjórum mánuð-
um síðar sýndu tölvusneiðmyndir að fleiðrumein-
vörpin voru horfin (mynd 2b). Endurtekið eftirlit og
tölvusneiðmyndir á næstu árum sýndu engin merki
um meinvörp (mynd 2c). í dag, 11 árum frá grein-
ingu, er sjúklingurinn einkennalaus og án teikna um
fjarmeinvörp.
Umræða
Sjálfkrafa hvarf meinvarpa er þegar meinvörp hverfa
alveg eða að hluta án sérstakrar meðferðar sem beint
er gegn þeirn (5). Um er að ræða sjaldgæft fyrirbæri
sem lýst hefur verið fyrir ýmis krabbamein, aðallega
sortuæxli (melanoma), taugakímfrumuæxli (neuro-
blastoma) og síðast en ekki síst fyrir nýmafrumu-
krabbamein (5).
Fyrsta tilfellinu af sjálfkrafa hvarfi nýmafrumu-
krabbameins var lýst árið 1928 og síðan hefur verið
lýst 96 tilfellum ef okkar tilfelli eru talin með (4,6,7).
Ekki eru til nákvæmar tölur yfir tíðni sjálfkrafa
hvarfs meinvarpa í nýrnafrumukrabbameini en sam-
kvæmt erlendum rannsóknum er hún undir 1,5% (4,
8). A undanfömum árum hafa höfundar rannsakað
öll nýmafmmukrabbamein sem greinst hafa hér á
landi frá árinu 1955, samtals 1078 tilfelli (desember
2001). Aðeins fundust þessi tvö tilfelli af sjálfkrafa
hvarfi meinvarpa, en það jafngildir 0,2% tíðni.
I nýrnafrumukrabbameini er sjálfkrafa hvarf oft-
ast bundið við lungnameinvörp (90%) en fyrirbærið
er einnig vel þekkt fyrir meinvörp í lifur, mjúkvefjum
830 Læknablaðið 2002/88