Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.11.1986, Blaðsíða 46

Tímarit Máls og menningar - 01.11.1986, Blaðsíða 46
Tímarit Máls og menningar háskalegt við uppeldisaðferðir hennar; því ef skyggnst er lengra aftur í tímann, til fyrri hluta 18. aldar, verður ekki betur séð en þessar aðferðir hafi verið almennt viðurkenndar, jafnt af yfirvöldum sem almúga. Það er því þessi hefðbundni skilningur á því hvað væri normalt barnaeldi fremur en hin nýja skilgreining upplýsingarmanna á þessu sama sem þarfnast skýr- ingar. III Það torveldar skýringartilraunir í þessa veru að þekking okkar á uppeldis- venjum fyrir upplýsingartímann byggist að mestu á heimildum sem sjálf upplýsingarherferðin hefur skilið eftir sig. Þetta er eitt af mörgum dæmum um að hversdagsleg menningareinkenni koma ekki fram í heimildum fyrr en þau taka að breytast. Meðan siðvenjan er óumdeild, er hætt við að hún skilji ekki eftir sig nein spor. Helstu heimildir um uppeldisaðferðir almennings og viðhorf eru eflaust dagbækur og sjálfsævisögur. (Pollock 1983:68—77) Gallinn er sá að fáar slíkar hafa varðveist frá tímabilinu fyrir 1800. Flestar þeirra sem hafa varðveist eiga auk þess rót að rekja til efri laga þjóðfélagsins. En að því marki sem slíkar frásagnarheimildir eru tiltækar, liggur beint við að nota þær til að sannprófa tilgátur sem byggjast á heimildum af hugmyndafræði- legum toga, t. d. skýrslum embættismanna. Tvö dæmi má taka úr skýrslum til að skýra þann túlkunarvanda sem hér er til umræðu. Bæði eru sótt í áðurnefndar rannsóknir á eldi ungbarna og ungbarnadauða. Héraðslæknirinn í Nedertorneá lýsir ástandinu á eftirfarandi hátt í skýrslu sem hann sendi heilbrigðisráðuneytinu 1840: Enga hef ég séð meðhöndla börn sín af jafnmiklu ástleysi og Finna. Daginn út og inn liggja þau og arga í vöggunni, húðlaus af vanþrifum og óværu án þess að nokkur skipti sér af þeim. Þau fá aldrei móðurmjólk ef móðirin getur útvegað aðra fæðu handa þeim, þess í stað er þeim gefin þykk og seigfljótandi súrmjólk í sóðalegum dúsum sem eru aldrei þvegnar. (Brándström og Sundin 1983:218) í annarri skýrslu frá dönskum lækni, P. A. Schleisner, um heilbrigðisástand á Islandi upp úr 1840 má lesa: Sérkennilegt ungbarnaeldi tíðkast enn á íslandi [í því fólgið að ungbörnum er gefin kúamjólk í stað brjóstamjólkur], sem ég get ekki 444
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.