Skólavarðan - 01.06.2001, Blaðsíða 3

4
Leiðar i
Ritstjóri: Kristín Elfa Guðnadóttir
Ábyrgðarmaður: Helgi E. Helgason
Ritstjórn: Auður Árný Stefánsdóttir, Ása H. Ragnarsdóttir,
Eiríkur Jónsson, Helgi E. Helgason, Kristín Elfa Guðnadóttir,
Kristín Stefánsdóttir, Magnús Ingvason, Sigurrós Erlingsdóttir
Hönnun: Penta ehf.
Ljósmyndun: Jón Svavarsson
Teikningar: Ingi
Auglýsingar: Öflun ehf. / Kristín Snæfells / kristinsn@islandia.is / sími: 533 4470
Prentun: Prentsmiðjan Grafík ehf.
Forsíðumynd: Jón Svavarsson
Besti arfurinn
Í norskum sjónvarpsþætti sem var sýndur ekki alls fyrir löngu kom
fram að Norðmenn hafa áhyggjur af sjónvarpsglápi og tölvuleikja-
spili barna, enda mikil íþróttaþjóð sem horfir ekki aðgerðalaus á að
líkamsástandi æskunnar hnigni úr hófi. Til að sporna gegn inni-
hangsinu gripu þeir meðal annars til þess að bjóða börnum á kjark-
eflingar- og útivistarnámskeið
þar sem þeim er kennt að
bjarga sér úti í náttúrunni,
látin klífa kletta og fleira í
þeim dúr.
Hvers vegna höfða tölvu-
leikir svona sterkt til barna?
Kannski er hægt að læra eitt-
hvað af þeim til nota í raun-
heimi barnanna. Í tölvuleikj-
um fá krakkar skýr skilaboð
um hvort þeir eru á réttri eða rangri leið en slík skilaboð eru oft
óljós í félagslegu umhverfi þeirra. Barnið nýtur vaxandi velgengni
með aukinni færni, berst við vonda og hefur sigur (hetjulundin),
þjálfar hraða og snerpu og tekur þátt í ævintýralegum leiðöngrum.
Í norska þættinum kom fram gagnrýni á að börn séu ofvernduð,
lött til framkvæmda í því skyni að halda þeim frá hættum. Auðvitað
þarf að setja öryggið á oddinn - börnin í klettaklifrinu í þættinum
voru til dæmis með hjálm á höfði - en án þess að draga tennurnar úr
kjarkinum.
Hugmyndir um að efla þurfi dug og sjálfsbjargarviðleitni hafa
komið fram á öllum tímum, eru til að mynda máttarstólpi í skáta-
hreyfingunni. Guðmundur Hjaltason, merkur uppeldisfrömuður á
19. öld, taldi að stæla þyrfti börn og unglinga til að þau gætu þolað
hörmungar ef til þeirra kæmi. Við eigum að „alefla sál og líkama“
sagði Guðmundur. „Ekki er nóg að skerpa skilninginn, fylla minnið,
auðga ímyndarmagnið. Einkum ríður á að hreinsa og styrkja tilfinn-
ingalífið og stæla og staðfesta viljann til als góðs. Og svo að leggja
nóga rækt við líkamsþroskann... Besti arfurinn sem vér getum eft-
irlátið unglingunum er menning sem gerir þá færa til að bjarga
sjálfum sér andlega og líkamlega.“ (Feitletrun er blaðsins).
Kjarkur, áræðni, hugrekki, þor, djörfung. Falleg orð en ef til vill á
hverfanda hveli? Í aðalnámskrá er ýmsum fallegum orðum haldið á
lofti, m. a. ábyrgð og sjálfsaga sem hljóma oft og víða, til dæmis í
nýju námsgreininni lífsleikni. En kjarkur verður útundan, rétt svo að
minnst er á hann í framhjáhlaupi. Kjarkur og kjarkæfingar koma ekki
við sögu í námskrá íþrótta, líkams- og heilsuræktar að því er virðist
við fljótlegan yfirlestur. Hvað stælir og eflir? spyr Guðmundur
Hjaltason og svarar sjálfum sér að bragði: Ástríkt uppeldi með nógri
áreynslu. Hann tíundar innihald uppskriftar sinnar í framhaldinu og
nefnir meðal annars köld böð, árvaðal, fjallgöngur, að ganga berfætt,
lestur hetjusagna og píslarvottasagna og síðast en ekki síst á að stæla
börn í iðkun réttlætis. Guðmundur segist sjálfur huglítill að eðlisfari
en aldrei sé of seint að byrja, sjálfur fór hann ekki á skíði að ráði fyrr
en sextugur svo að dæmi sé tekið.
Kveikja þessara þanka var að nú eru börnin að sleppa út í sumarið
og hvað tekur við? Eitt og annað gott er í boði, oftar en ekki þarf þó
að borga tilboðin háu verði sem margir ráða ekki við og sífellt er ver-
ið að bæta fleiri inniathöfnum í sumarbúðadagskrána. Einföld, ódýr
og spennandi tómstundatilboð í nánasta umhverfi ættu að bjóðast
öllum börnum. Vel mætti hugsa sér samstarf við skáta, kennara sem
vilja vinna hluta úr sumri og unglinga sem ella væru í hefðbundinni
sumarvinnu, eflaust fleiri aðila. Íþrótta- og leikjanámskeið og ævin-
týranámskeið eru víða í boði en sums staðar einungis upp í níu ára
aldur og reyna í mörgum tilfellum ekki nóg á kjarkinn. Takmarkað
framboð fyrir sum börn er bara ekki nóg.
keg
Efni
Greinar
Sumarskólinn í FB 9
að verða með fjölmennari framhaldsskólum en nýverið
var undirritaður kjarasamningur hans og KÍ.
Einkaframkvæmd í Áslandsskóla 10
Sýndarmennska - ekki áhugi á bættu skólastarfi, segir
Eiríkur Jónsson formaður KÍ. Getum farið fram af djörf-
ung, segir Magnús Gunnarsson bæjarstjóri í Hafnarfirði.
Breiðholtsskóli - móðurskóli í foreldrastarfi 16
Viðtal við Ragnar Þorsteinsson skólastjóra um foreldra-
samstarf sem hefur vakið athygli.
Friðarbekkir á veraldarvefnum 20
,,Hugmyndin er komin af netinu,“ segir Gunnar
Hersveinn, foreldri í Melaskóla, sem kynnti hugmynd
um friðarbekki fyrir Eddu Pétursdóttur kennara og
nemendum hennar.
Menntun í dreifbýli 21
Ráðstefnan Menntun í dreifbýli sem var haldin í apríllok
hefur vakið verðskuldaða athygli. Þóra Björk Jónsdóttir
var einn fyrirlesara, erindi hennar heitir: „Þetta veltur allt
á góðum starfsfélögum.“
„Fyrsta árið í kennslu er endalaus vinna“ 24
-segja kennarahjónin Hálfdan Þorsteinsson og Anna
María Skúladóttir.
Fastir liðir
Formannspistill 3
Eiríkur Jónsson skrifar.
Umræðan 5
Samræmd stúdentspróf. Laufey Petrea Magnúsdóttir og
Þorvarður Helgason fjalla um málefnið frá ólíkum sjón-
arhornum.
Skóladagar 24
Myndasaga Skólavörðunnar.
Fréttir og smáefni 6, 7, 9, 17, 18, 19, 25, 26, 27
Endurmenntun (6), málþing um samræmd stúdentspróf,
1. maí, NLS fundir (7), námskeið FNS, handbók með
kjarasamningi grunnskóla (18), málmsuðukeppni (19),
foreldrasamstarf í framhaldsskólum (26) og margt fleira.
Gestaskrif 16
G. Pétur Matthíasson hellir upp á með okkur að þessu
sinni.
Smáauglýsingar og tilkynningar 28, 29
Kjaramál 8, 27
Hvaða leið er best? Fundur um stofnanaframkvæmd
kjarasamnings í framhaldsskólum (8), Sigrún Grendal
skrifar um kjaramál tónlistarskólakennara (29).
Smiðshöggið 30
Rúnar Sigþórsson skrifar um nýja sýn í skólamálum á
nýrri öld.