Skólavarðan - 01.06.2001, Blaðsíða 19

Fjallað var um stöðu skóla- og fræðslu-
starfs í dreifbýli á öllum skólastigum, auk
fullorðinsfræðslu. Stutt erindi voru flutt
um áhugavert skólastarf og rannsóknar-
verkefni sem tengdust meginefni ráðstefn-
unnar. Þá var efnt til umræðna um leiðir
sem þóttu vænlegar til að styrkja skólastarf
og efla samstarf skólafólks á ólíkum skóla-
stigum hvarvetna um landið. Ellefu fyrir-
lesarar voru á ráðstefnunni og komu þeir
víða við, m.a. kynnti Jón Torfi Jónasson
prófessor í uppeldis- og menntunarfræði
við félagsvísindadeild Háskóla Íslands nið-
urstöður sínar úr rannsókn á mun á að-
stöðu í dreifbýli og þéttbýli og Helga M.
Steinsson skólameistari Verkmenntaskóla
Austurlands í Neskaupstað kom á framfæri
athyglisverðum hugmyndum í fyrirlestri
sínum: Hornsteinn í heimabyggð eða
hvað? Hlutverk framhaldsskólans í
dreifbýli. Einnig voru svokallaðir hugar-
flugshópar að störfum og kynntu þeir nið-
urstöður sínar í lokin. Ráðstefnan var vel
skipulögð og með ólíkindum hve tókst að
koma miklu og margvíslegu efni á framfæri
á einum degi. Á heimasíðu Samtaka fá-
mennra skóla http://www.ismennt.is/vef-
ir/sfs/ er fjallað um ráðstefnuna og þar geta
áhugasamir jafnframt lesið fyrirlestrana
sem eru ýmist komnir á síðuna eða væntan-
legir þegar þetta er ritað.
„Þetta veltur allt á
góðum starfsfélögum“
hugmyndir kennara fámennra skóla um
stuðning í starfi
er rannsóknarverkefni sem ég
vann til fullnaðar meistaraprófs
fyrr á þessu ári við Kennarahá-
skóla Íslands undir leiðsögn Gret-
ars L. Marinóssonar. Kennarasam-
band Íslands veitti mér þriggja
mánaða starfsstyrk til rannsókn-
arinnar.
Ég kannaði hugmyndir sextán kennara
fámennra skóla um stuðning í starfi.
Reynsla þeirra var af störfum við fámenna
skóla um land allt, aldurinn var frá þrítugu
til nærri sextugs þegar viðtöl voru tekin og
kennararnir höfðu þá starfað við kennslu í
þrjú til þrjátíu ár. Viðtölin voru tekin
augliti til auglitis og einnig voru tekin
tölvuviðtöl. Val viðmælenda var háð að-
gengi og reynt að ná til alls dreifbýlis
landsins.
Hér á eftir tek ég saman helstu niður-
stöður. Þar fjalla ég sérstaklega um hvað
það er sem kennararnir segja að styðji sig í
starfi, hvenær þeim finnist þeir þurfa
stuðning, hvert þeir leiti stuðnings, hvernig
stuðning þeir vilji og loks hvernig þeir fái
svörun á störf sín og hver hrósi þeim. Ná-
lægð, sýnileiki og traust koma fram sem
lykilatriði þegar kennarar sækja sér stuðn-
ing og set ég fram mynd af stuðnings-
hringjum kennara eins og þeir birtast í
rannsókninni. Í lokin er almenn samantekt
þess sem fram kemur.
Ráðstefna, rannsókn
Ráðstefnan Menntun í dreifbýli sem
var haldin 28. apríl sl. í Stórutjarna-
skóla var vel sótt og vakti mikla at-
hygli, var mál manna að hvert erindið
hefði verið öðru fróðlegra. Að ráð-
stefnunni stóðu Félag íslenskra leik-
skólakennara, félagsvísindadeild Há-
skóla Íslands, kennaradeild Háskól-
ans á Akureyri, Kennaraháskóli Ís-
lands, Kennarasamband Íslands,
menntamálaráðuneytið, Samband ís-
lenskra sveitarfélaga og Samtök fá-
mennra skóla.
Menntun í dreifbýli
21
Þegar spurt var um hrós
kom oft löng þögn og
undrunarsvipur þegar
kennarar fóru að leita að
því hver hrósaði þeim
fyrir vel unnin störf.
Í síðasta tölublaði Skólavörðunnar
hófst umfjöllun um líðan kennara í
starfi með viðtali við Maríu Pálmadótt-
ur og Sigurð Lyngdal sem kynntu sér
ráðgjafarþjónustu fyrir kennara í Dan-
mörku. Þetta atriði hefur lítt verið til
umfjöllunar í samfélaginu en ætlunin
er að fylgja því eftir í blaðinu með
fleiri greinum af sama meiði. Að
þessu sinni varð fyrir valinu einn fyrir-
lestranna á ráðstefnunni Menntun í
dreifbýli, framlag Þóru Bjarkar Jóns-
dóttur kennsluráðgjafa við Skólaskrif-
stofu Skagfirðinga.
„Hugmyndin að þessari ráð-
stefnu varð til skömmu fyrir síðustu
jól hjá fólki sem hefur starfað á vett-
vangi Samtaka fámennra skóla og
teygir sig inn í Kennaraháskóla Íslands
og kennaradeild Háskólans á Akureyri.
Okkur þótti sem starf samtakanna
hefði dregist of mikið saman og fórum
að velta fyrir okkur hvað væri til ráða.
Og hvað var þá til ráða?
Við álitum að eitt af því sem gæti
orðið gagnlegt væri meiri umræða um
menntun í dreifbýli og því varð úr að
sex úr okkar hópi skipuðu sjálf sig í
bráðabirgðaundirbúningsnefnd og fengu
leyfi ofangreindra þriggja aðila til að
koma fram í þeirra nafni við að safna
liði. Við ákváðum strax efni ráðstefn-
unnar, að hún skyldi ná til allra skóla-
stiga og yrði haldin hér á Stórutjörnum.
Við buðum allmörgum aðild að ráð-
stefnunni og úr varð að eftirtaldir eru
formlegir aðilar með einhverjum hætti:
Félag íslenskra leikskólakennara, félags-
vísindadeild Háskóla Íslands, kennara-
deild Háskólans á Akureyri, Kennarahá-
skóli Íslands, Kennarasamband Íslands,
menntamálaráðuneytið, Samband ís-
lenskra sveitarfélaga og Samtök fá-
mennra skóla. Hlutur þessara aðila er
ýmist þátttaka í undirbúningi, fyrirlestr-
ar eða fjárstyrkur.
Við höfum skilgreint það sem mark-
mið ráðstefnunnar að efla umræður um
leiðir til að styrkja skólastarf og efla
samstarf skólafólks á ólíkum skólastigum
hvarvetna um landið. Það er sannfæring
okkar að svo víðtækt samstarf margra fé-
laga og stofnana, sem vinna að menntun
á ólíkum skólastigum og raunar utan
hins opinbera skólakerfis, sé til góðs fyr-
ir menntun í landinu.“
Úr ávarpi Ingólfs Ásgeirs Jóhannes-
sonar fyrir hönd undirbúningsnefndar
ráðstefnunnar.