Skólavarðan - 01.06.2001, Blaðsíða 20

Hvað styður kennara í starfi?
Mikilvægi samstarfs innan skólans kom
víða fram í orðum kennaranna:
„...gott samstarf milli kennara er nú
held ég það sem gefur manni allra mest-
an stuðning.“
„En það sem mér finnst einna mestur
stuðningur, dýrmætast fyrir mig per-
sónulega, það eru samskiptin við sam-
kennarana, séu þau á góðum og einlæg-
um nótum.“
Þessar setningar eru dæmigerðar fyrir
það sem kennararnir sögðu um hvað styddi
þá í starfi. Þegar tekið var saman hvað þeir
nefndu sem stuðning var það helst eftirfar-
andi:
• Samstarf innan skólans.
• Samvinna milli kennara og milli skóla.
• Námskeið og endurmenntun.
• Aðgengi að sérfræðiþjónustu.
Hvenær þurfa kennarar stuðning?
Kennarar nefna fyrst og fremst að þeir
þurfi stuðning við að koma til móts við
mismunandi þarfir nemenda, annaðhvort
vegna erfiðleika við nám eða vegna hegð-
unarerfiðleika.
Einnig nefna þeir þörf fyrir stuðning
vegna samkennslu árganga og skipulagn-
ingar slíkrar kennslu, en sú þörf er fyrst og
fremst þegar kennarar eru að byrja, reyndu
kennararnir nefna hana ekki eins mikið.
„Við að aðstoða nemendur sem eiga
við námserfiðleika eða hegðunarvand-
ræði að stríða.“
„Í upphafi þegar ég var að hefja sam-
kennslu þurfti ég á töluverðum stuðn-
ingi að halda.“
Næstum allir kennararnir nefndu þörf á
stuðningi vegna bekkjarstarfs og kennslu
nemenda með sérþarfir. Annað sem kallar á
stuðning en færri nefna er þegar kröfur
breytast. Breytingar á aðalnámskrá eða
þegar farið er að kenna fag eða aldurshópi
sem viðkomandi hefur ekki kennt áður
kallar einnig á stuðning að mati kennar-
anna.
• Bekkjarstarf, skipulag og kennsla.
• Að kenna nemendum með sérþarfir.
• Breyttar kröfur eða breytt starf.
Hvert er leitað stuðnings?
Þegar kennarar eru spurðir hvert þeir
leiti sér stuðnings kemur
aftur fram mikilvægi sam-
kennara. Til þeirra er leitað
við upphaf kennslu og þeg-
ar tekist er á við nýtt fag.
Nokkrir nefna þó að sam-
kennarar hafi ekki veitt
mikinn stuðning og að þeir
hafi hlotið lítinn stuðning í
upphafi kennslu.
„Ég myndi vilja að
stuðningur færi mest
fram innan skólans. Ég vil
vinna á þannig stað að
mér líki það vel að ég leiti
fyrst aðstoðar innan þess
skóla áður en ég fer að...“
Á eftir samkennurum
nefna kennarar að þeir leiti
til annarra kennara með reynslu eða kenn-
ara innan fjölskyldu og vinahóps. Helming-
ur þeirra segist leita til utanaðkomandi ráð-
gjafa og skólaskrifstofu en yfirleitt eru þeir
nefndir á eftir hinum í upptalningunni.
• Samkennara.
• Kennara með reynslu.
• Utanaðkomandi ráðgjafa og
skólaskrifstofu.
• Fjölskyldu eða vina.
Hvernig stuðning vilja kennarar?
Hér kemur fram dálítill munur á þörfum
eftir reynslu í starfi. Í upphafi kemur fram
að kennarar eru óöruggir, þeir finna til fag-
legrar óvissu og hafa litlar upplýsingar um
möguleika á stuðningi í umhverfi sínu.
Reynsla gerir þá öruggari í störfum og þeir
vita hvert leita má og hvers er að vænta í
sambandi við stuðning. Þeir eru þó enn
óöruggir varðandi faglega stöðu sína og
treysta sér ekki til að koma til móts við sér-
þarfir nemenda þrátt fyrir reynslu.
„Kennarar fámennra skóla ættu að
hafa aðgang að ráðgjöf varðandi
samkennslu. Sérstaklega nýútskrifaðir
kennarar.“
„...einhver mæti eða taki þátt í að
meta starfið mitt með mér og mínum
samstarfshópi.“
Flestir nefna að þeir vilji hafa aðgang að
sérfræðiþjónustu skólaskrifstofa eða öðrum
utanaðkomandi ráðgjöfum þegar þeir telja
sig þurfa. Athyglisvert er að í hugum
kennaranna er þessi þjónusta einhvers kon-
ar öryggisnet, þeir tala um að hafa aðgang
að, sérfræðingar séu í umdæminu, að þeir
geti fengið aðstoð þegar þeir kalla eftir
henni.
Samstarf innan og milli skóla er einnig
talið mikill stuðningur, margir kennaranna
höfðu góða reynslu af því en sögðu að sam-
starf yrði að vera skipulagt og mikilvægt að
því væri ætlaður tími.
• Aðgang að sérfræðiþjónustu.
• Ráðgjöf inn í skólastarfið.
• Samstarf innan og milli skóla.
Hver hrósar kennurum og hvernig fá
þeir svörun á störf sín?
Þá ætla ég að gera grein fyrir því sem
kom helst fram þegar kennararnir voru
spurðir um hver hrósaði þeim fyrir vel
unnin störf og hvernig þeir fengju upplýs-
ingar um störf sín.
Þessar spurningar komu flatt upp á
flesta.
„Já, hrós í starfi, hvað er nú það? Ég
man varla eftir hrósi, það er aðeins einn
skólastjóri sem ég man eftir að hafi
hrósað mér og talað um að ég væri dýr-
mætur starfskraftur og satt að segja var
það ósköp notalegt.“
Kennari með tuttugu ára starfsreynslu.
Næstum allir kennararnir sögðust fá litl-
ar upplýsingar um störf sín. Þegar þeir
hugsuðu sig um sögðust þeir lesa þær úr
líðan nemenda og viðbrögðum foreldra.
Lítið er um að samstarfsaðilar eða aðrir
fagaðilar ræði um starfið við kennara og
þeir upplifa óöryggi með störf sín og vilja
fá fagleg viðbrögð og matstæki.
• Litlar eða engar upplýsingar.
• Lesa helst úr líðan nemenda.
• Sakna viðbragða fagaðila.
Ráðstefna, rannsókn
22
Flestir nefna að fáir eða
engir hrósi þeim fyrir
störf sín. Fram kemur
að ef hrósað er komi
það helst frá foreldrum
og hrós frá samstarfs-
aðilum snýst aðallega
um verkefni eða annan
sýnilegan afrakstur.
Íslenskir kennarar sóttu heim starfsfélaga sína í fámennum
skóla í Skotlandi. Skoskur nemandi tekur hér á móti gjöf frá
Þóru Björk fyrir hönd hópsins, í þakklætisskyni fyrir söng og
dans og góða kynningu á skólanum.