Skólavarðan - 01.02.2002, Blaðsíða 14

skapast þegar á hólminn er komið. Það þarf
að æfa kreppuna fyrirfram og hugsa: Þegar
viðsemjendum dettur þetta eða hitt í hug,
hvað gerum við þá? Við hefðum til dæmis
þurft að vera búin að koma okkur saman
um það við Félag stjórnenda að þegar
strandaði hjá litla hópnum þá stoppaði
stóri hópurinn og krefðist þess að hinir
fengju svigrúm til þess að semja. Á sama
hátt má segja að með einhvers konar sam-
hæfðri aðgerð hefði þurft að koma í veg
fyrir að tónlistarskólinn yrði á eftir. Það
þýðir ekkert að tala einhverja tæpitungu
um svona mál. Ekki verður það KÍ til fram-
dráttar að tónlistarskólinn geri ekki kjara-
samning fyrr en mörgum mörgum mánuð-
um á eftir öðrum og þurfi að fara í langt
verkfall.“
Eiríkur: „Það má benda á í þessu sam-
hengi að viðsemjendur misreiknuðu styrk
FT. Fundurinn í Háskólabíói opnaði augu
margra fyrir því hversu stór hópur stóð
þarna á bak við og hvað málið var brýnt.
Maður hefur lært heilmikið af þessu.
Þetta gerist ekki „óvart“ aftur.“
Guðrún Ebba: „Ágreiningurinn sem
kom upp milli skólastjórafélagsins og FG
er dæmi um mál sem félögin þurfa að leysa
sín á milli. Ef við ætlum að vera saman í
stórum heildarsamtökum þá verðum við að
hafa rými fyrir mismunandi skoðanir, þola
að rífast og vera ósammála. Ef við ætlum
að búa til einhverja eina skoðun fyrir alla
þá fer einhver hópur út, það er alveg gefið
mál. Við verðum að leyfa átök og hafa
þroska til að fást við þau. Ég tel að þetta sé
eitt einkenni grósku í nýju félagi: átök og
skiptar skoðanir. Og við eigum að njóta
þess að vera í frumbernsku!“
Elna Katrín: „En það verður að hafa
skapast traust. Þegar að erfiðu stundunum
kemur verður að vera hægt að treysta því
að allir vilji manni það besta. Annars lendir
fólk alltaf í kreppu. Samningarnir eru bara
erfiðasti vettvangurinn. En ef við hugsum
um frá hverju verður sagt eftir tuttugu ár
þá gerðust mikil tíðindi um kjör kennara á
þessu fyrsta tímabili Kennarasambandsins.“
Hvað hefur náðst fram?
Eiríkur: „Gjörbreytt grunnlaun!“
Björg: „Já, við fundum beinlínis fyrir
því í kjarasamningagerð okkar í janúar í
fyrra að það var notað gegn okkur af við-
semjendum að við vorum ekki komin í
Kennarasambandið. Við notuðum þau rök
að loksins væri námið komið formlega á
háskólastig og eðlilegt væri að miða við
laun annarra kennara sem samanburðar-
hópa. En við sáum að í þessari samninga-
gerð gátum við ekki tekið stærra skref án á-
taka, það var of stórt. Ef við lítum aftur til
væntinganna þá tel ég að leikskólakennarar
miði við að í næstu kjarasamningum verði
seinna skrefið tekið og laun leikskólakenn-
ara verði þá sambærileg launum annarra
kennara.“
Hanna: „Eins og þetta lítur út frá okkur
stjórnendum hefur mikið breyst.“
Guðrún Ebba: „Það er mjög mikið
sett á stjórnendur í kjarasamningi grunn-
skóla, mun fleiri ákvarðanir eru teknar í
skólanum en áður, bæði um vinnu og laun
kennara. Mikilvægast var þó að hækka
grunnkaup grunnskólakennara.“
Hanna: „Stjórnendur hafa stærri verk-
stjórnarþátt og svo geta þeir haft afskipti af
launum. Kjarasamningsumhverfið er glæ-
nýtt og langt frá því að hægt sé að segja til
um hvernig allt verkast. Auðvitað hafa
komið upp hnökrar og menn gleyma að
tala um allt þetta góða. En ég held að
samningurinn komi mjög vel út, ég er
ánægð með þetta breytta umhverfi og mér
finnst félagsmenn mínir vera það yfirleitt.“
Guðrún Ebba: „Það var einum of
mikil bjartsýni að halda að allt fengist í
fyrstu atrennu. Ef við tökum launaflokka-
pottinn þá vorum við mjög tortryggin þótt
við hefðum verið búin að ræða þessa leið
nokkrum árum áður í tengslum við til-
raunasamninginn. Þetta var eitt af stóru
hitamálunum í kynningu á samningnum -
hvernig tækist til með pottinn. Svo gekk
úthlutun framar vonum. Það yrði að mínu
mati tap fyrir okkur að stíga skrefið til baka
og segja: Nú ákveðum við í einum miðlæg-
um kjarasamningi nákvæmlega sama - eða
eins - vinnutíma og laun allra. En skólarnir
eru ekki eins! Starf allra er ekki eins! Nem-
endahópar eru ekki eins! Aðstæður eru
mismunandi og ekki hægt að segja fyrir um
allar mögulegar útfærslur í einum og sama
kjarasamningnum.“
Hanna: „Og út frá því var gengið í
samningunum, að leyfa skólunum að njóta
sérstöðu sinnar og hafa sitt frelsi.“
Elna: „Hvað varðar framhaldsskólann
þá eru þessir síðustu samningar fyrst og
fremst merkilegir fyrir þá sök að þeir koma
grunnlaunum framhaldsskólakennara í
þokkalega samkeppnishæft horf. Í upphafi
samningstímans komust stjórnendur í
framhaldsskólum í þá aðstöðu að geta látið
sjá sig í hópi annarra forstöðumanna ríkis-
stofnana. Risu úr öskustónni. En það er
umhugsunarefni að verðbólgan étur af
þessum kjörum og það er mín skoðun að
bæði þeir sem reka grunnskóla og fram-
haldsskóla þurfi alvarlega að hugsa um
hvernig þeir halda þeirri tiltölulega brot-
hættu samkeppnisstöðu.
Launakjör framhaldsskólakennara eru nú
í sæmilegu horfi samanborið við aðra há-
skólamenntaða ríkisstarfsmenn en yf-
irvinna er allt of mikil ennþá til að þau
geti talist aðlaðandi. Og það er mikið
verk að vinna í stofnanasamningum
því að við tókum fyrsta skrefið inn í
dreifistýrðan kjarasamning. Það má
segja að við færðum vettvang samn-
ingagerðar að hluta út í skólana. Nú
þurfa menn að gera upp við sig hvort
þeir telja þetta skref vænlegt. Þar ræð-
ur eitt mál úrslitum: Hvort skóla-
meisturum og yfirvöldum í landinu
lánast að veita framhaldsskólum það
fjárhagslega svigrúm sem þeir þurfa til
að styrkja stöðu sína í faglegu tilliti og
verða samkeppnisfærir við aðrar stofn-
anir í samfélaginu um vel menntað
starfsfólk.“
Eiríkur: „Ég held að það væri
heppilegt fyrir stjórnvöld að horfa
svolítið aftur í tímann. Nú eru alltaf
að koma alþjóðlegar kannanir á ár-
angri í skólastarfi og þær sem voru
gerðar fyrst komu í kjölfar mikils nið-
urskurðartíma, þetta var um 1995. Niður-
stöður voru ekki glæsilegar fyrir íslenskt
menntakerfi og menn urðu áhyggjufullir.
Við sögðum á þessum tíma: Breytingar í
skólakerfinu gerast ekki í einni andrá, það
er ekki nóg að segja nú ætla ég að fjölga
tímum, lengja þetta eða bæta hitt, það tek-
ur vissan tíma áður en áhrifa fer að gæta.
Sem hefur nú komið í ljós í nýjum alþjóð-
legum könnunum. Á sama hátt og metnað-
arleysi með tilheyrandi niðurskurði leiðir
til þess að í langan tíma á eftir eru málin í
verra horfi. Þess vegna held ég að það væri
mjög gott fyrir stjórnvöld að horfa til þess-
arar reynslu. Það er dýrt að spara í skóla-
kerfinu.“
keg
Hringborð
16
Sigrún: Við erum fámenn stétt og á þessari stundu held
ég að við höfum ekki efni á því að skipta okkur upp í
tvær andstæðar fylkingar.