Skólavarðan - 01.12.2002, Blaðsíða 4

Félagsfræði hefur verið kennd á framhaldsskólastigi
á Íslandi frá því snemma á áttunda áratug síðustu
aldar. Óhætt er að segja að umfang hennar í náms-
framboði hafi vaxið mjög á þessu tímabili. Sérstakar
félagsfræðibrautir hafa víða verið settar á laggirnar
og mikill fjöldi nemenda, sem hafa fengið tækifæri til
að öðlast menntun af því tagi, lýkur stúdentsprófi.
Jafnframt hefur fræðigreininni sjálfri vaxið fiskur um
hrygg og er rannsóknaframlag hennar nú orðið um-
talsvert.
En í hverju felst mikilvægi félagsfræði sem námsgreinar? Hvað
fara allir þessir félagsfræðimenntuðu einstaklingar að gera þegar
námi þeirra lýkur? Er nokkur þörf á þessu námi? Og að síðustu,
hvað hefur fagfélag félagsfræðikennara verið að sýsla á undanförn-
um árum?
Mikilvægi félagsfræðinnar
Mikilvægi félagsfræði á framhaldsskólastigi er margháttað og
lýtur að bæði faglegum og kennslufræðilegum sjónarmiðum ekki
síður en lífi ungmenna í nútímasamfélagi. Markmiðið er ekki bara
að efla þekkingu og skilning nemenda á greininni sjálfri heldur er
ekki síður mikilvægt að kunnátta í henni nýtist nemendum á marg-
víslegan hátt í daglegu lífi, hvort heldur er í starfi eða leik. Félags-
fræðin veitir nemendum þjálfun og færni í öflun og meðferð marg-
víslegra upplýsinga sem eru kostir sem óneitanlega er þörf á í sí-
breytilegu upplýsinga- og þjónustusamfélagi nútímans. Hagnýting
gagna er ómissandi þáttur í samfélaginu og félagsfræðin veitir
nemendum færni í myndrænni framsetningu þeirra og þjálfun í að
túlka þau. Aðferðir félagsfræði í margvíslegum rannsóknum á sam-
félagslegum málefnum eru einnig löngu kunnar og nægir að nefna
viðhorfamælingar af ýmsu tagi í því samhengi.
Að auki felur áhersla félagsfræðinnar á sjálfstæð vinnubrögð,
frumkvæði nemenda, auk tjáningarhæfileika og samskiptahæfni, í
sér mikilvæga og eftirsótta eiginleika á síbreytilegum vinnumark-
aði. Í þessu samhengi má benda á að nám í félagsfræði á framhalds-
skólastigi felur ekki aðeins í sér æskilegan undirbúning fyrir há-
skólanám í félags- og uppeldisgreinum heldur hefur verið bent á
það af erlendum matsaðilum háskólanáms að sjónarhorn félags-
fræðinnar feli einnig í sér æskilega forsendu náms í raungreinum,
s.s. verkfræði og skyldum greinum.
Hvað gera félagsfræðingar?
Áhersla hefur lengi verið lögð á að skoða mikilvægi menntunar í
ljósi þess hvort hún tryggi góða atvinnu og afkomu. Þetta kemur
ekki á óvart og oft er spurt hvað allir þessir félagsfræðimenntuðu
einstaklingar fari að gera að loknu námi. Til að ganga úr skugga
um þetta var unnin BA ritgerð í félagsfræði í fyrra undir minni
handleiðslu þar sem kannað var hvað nemendur, sem lokið höfðu
félagsfræðinámi frá Háskóla Íslands, hefðu tekið sér fyrir hendur
að námi loknu.
Kolbrún Ósk Hrafnsdóttir gerði rannsóknina og kom í ljós að
vel á fjórða hundrað nemenda hafði lokið námi í félagsfræði frá því
að nám í greininni hófst við HÍ snemma á áttunda áratug síðustu
aldar. Ýmislegt fróðlegt kom fram en um 90 prósent útskrifaðra
tóku þátt í athuguninni. Um 64 prósent þeirra höfðu stundað
frekara háskólanám, svipað hlutfall karla og kvenna. Af þeim hafði
Ges
task
r i f 5Félagsfræði:
Svar við kalli nýrra tíma
„Félagsfræðin veitir nemendum þjálfun og færni í öflun og meðferð margvíslegra upplýsinga sem eru kostir sem óneitanlega er þörf á í síbreytilegu
upplýsinga- og þjónustusamfélagi nútímans,“ segir Helgi Gunnlaugsson.