Skólavarðan - 01.12.2002, Blaðsíða 9

ardóttir starfsmaður kanadíska sendiráðsins. Öllum kom þeim
saman um að kunnátta í tungumálum hefði stuðlað beint að vel-
gengni þeirra á vinnumarkaði og ráðið því að þau hefðu fengið að
takast á við krefjandi og ögrandi verkefni á nýjum vinnustöðum.
Sigríður lagði samhliða laganámi stund á BA-nám í spænsku. Hjá
Verslunarráði er starfrækt spánsk-íslenskt verslunarráð og hefur
hún umsjón með starfsemi þess. Sigríður benti á að það væri út-
breidd skoðun á Íslandi að enskan ein nægði í viðskiptum. Sú væri
alls ekki raunin, hvort heldur sem litið væri til Danmerkur, Sví-
þjóðar, Frakklands, Spánar eða Þýskalands. Sigríður lagði áherslu á
að reynsla hennar hjá Verslunarráði sýndi svo að ekki yrði um villst
að enska dugir ekki ein og sér sem viðskiptatungumál.
Björgvin fjallaði um nám sitt í þýsku og þá miklu þýðingu sem
þýskukunnáttan hefði haft fyrir nám hans og störf. Að mati hans
getur góð þýskukunnátta skipt sköpum fyrir árangur í viðskiptum í
Þýskalandi, þar sé m.a. mikilvægur markaður fyrir íslenskar sjávar-
afurðir og þess vegna séu miklir hagsmunir í húfi fyrir þjóðfélagið.
Katrín sagði frá því að hún hóf störf í nýstofnuðu sendiráði Kanada
á Íslandi á sl. ári og hefur þar kynnst fjölþjóðlegu umhverfi og
fengið innsýn í alþjóðatengsl, til dæmis hvað snertir menntun, við-
skipti, menningu, stjórnsýslu og stjórnmálasamband landanna. Í
starfinu notar hún einkum íslensku, ensku og frönsku en danska
hefur einnig komið að góðu gagni. Í því sambandi bendir hún á
mikilvægi Tungumálamiðstöðvar Háskóla Íslands sem gerði henni
fært að bæta við sig námskeiðum í tungumálum. Að mati Katrínar
er tölvutæknin spennandi kostur til tungumálanáms og kennsluað-
ferðir Tungumálamiðstöðvar eru fjölbreyttar og árangursríkar.
Skyldleiki tónlistar- og tungumálanáms
Loks fjölluðu fjórir tungumálakennarar um kosti og galla nýrra
námskráa í erlendum tungumálum, en þeir voru Guðmundur
Helgason enskukennari í Langholtsskóla, Valgerður Bragadóttir
þýskukennari í Menntaskólanum við Hamrahlíð, Brynhildur Anna
Ragnarsdóttir kennsluráðgjafi Fræðslumiðstöðvar Reykjavíkur og
Margrét Helga Hjartardóttir frönskukennari í Kvennaskólanum.
Guðmundur gerði að umfjöllunarefni að erfitt væri að ná mark-
miðum í kennslu talaðs máls í ensku og tók sem dæmi úr gildandi
námskrá ákvæði um „Að nemandi geti tjáð sig lipurlega á mæltu
máli um málefni sem eru honum kunnugleg“. Guðmundur taldi
ýmislegt hamla því að ná mætti umræddu markmiði, þó aðallega að
þar sem ekki væri prófað í talmáli á samræmdum prófum fengi það
minna vægi í kennslu og minni áherslu en aðrir þættir tungumáls-
ins. Í öðru lagi taldi Guðmundur að kennsla tungumála væri enn
mjög hefðbundin og slíkar kennsluaðferðir lettu frekar en hvettu í
notun talmáls. Hann taldi ekki nægilegar forsendur fyrir kennslu
talmáls og því erfitt að ná þeim markmiðum sem námskráin segði
til um.
Valgerður fagnaði sérstaklega meiri áherslu á tjáskipti og alla
færniþætti, fjölbreyttari kennsluaðferðum og skýrri en almennari
markmiðasetningu ásamt tilmælum um hugsanlegar leiðir til að ná
markmiðum. Hún taldi námskrána að flestu leyti mjög aðgengi-
lega. Tilgangurinn væri að auðvelda kennurum starfið og stuðla að
samræmingu. Helstu gallana taldi hún vera að markmiðssetning
væri gjarnan of ítarleg og sama mætti segja um lýsingu á efnisatrið-
um (nákvæm upptalning). Að síðustu taldi hún mjög miður að ein-
ingum 3. og 4. máls í kjarna fækkar í nýrri námskrá.
Brynhildur Anna sagði að námskrá skilgreindi námið sem sam-
fellu frá upphafi náms til samræmdra prófa og/eða stúdentsprófs.
Hún taldi þó að námskráin næði ekki til þarfa allrar nemendaflór-
unnar þar sem vaxandi fjöldi nemenda væri jafnvígur á tvö tungu-
mál eða fleiri. Hún spurði hvað ætti að að gera við nemendur sem
kæmu með þekkingu á tungumálum. Hún taldi farsælt að nota
sama kerfi og í tónlistarnámi sem skipt væri í grunnstig (1-3 stig),
miðstig (4-5 stig) og framhaldspróf (6-7 stig). Hún taldi að nám í
fiðluleik og tungumálum væri ekki ólíkt og nota mætti sömu for-
sendur í báðum. Í tónlistarnámi væri krafist skuldbindinga sem
fælu í sér skýrt afmarkaða áfanga, skýrar kröfur, samábyrgð kenn-
ara og nemenda, skýra verkefnaskiptingu þar sem fyrir lægi hvaða
markmiðum væri stefnt að og ljóst væri á hvaða forsendum náms-
mat byggðist.
Margrét Helga fjallaði um kosti og galla námskrár í frönsku.
Hún sagði að frönskukennarar hefðu beðið eftir nýrri námskrá
með óþreyju. Helstu kosti námskrárinnar taldi hún vera gagnlegan
inngangskafla, skýrari hugmyndafræði, fróðlegan formála og nokk-
uð ítarlega markmiðasetningu. Hún taldi að námskráin væri hæfi-
lega opin og aðgengileg þótt hún gengi styttra og væri knappari en
námskrá í þýsku og spænsku. Helstu galla taldi Margrét vera upp-
setningu og ytri ramma námskrárinnar - áfangaheiti í neðstu á-
föngum væru stundum villandi. Þá taldi hún að það að gert væri
ráð fyrir 3ja eininga áföngum væri ekki í samræmi við hefðir allra
skóla, svo sem bekkjaskóla sem sumir væru með 2ja eininga áfanga.
Margrét lauk máli sínu með því að lýsa yfir áhyggjum yfir að ein-
ingum í kjarna á málbraut í 3. og 4. máli hefði verið fækkað og
kvaðst uggandi um framtíð tungumálakennslu - sérstaklega ef
framhaldsskóli yrði styttur kæmi það niður á tungumálanámi.
Spænskan vinsæl
Að framsöguerindum loknum fóru fram almennar umræður
undir stjórn dr. Hómfríðar Garðarsdóttur formanns STÍL. Hún
gerði að umtalsefni að tungumálakennsla væri tæki til aukinna
samskipta og samvinnu í margtyngdri og margmenningarlegri ver-
öld samtímans og að skilgreind markmið tungumálanáms á Íslandi
væru að læra tungumál frá unga aldri, sjálfsábyrgð í námi, fjarnám
og tæknivæðing auk eflingar margmælis eða fjöltyngis. Fjörugar
umræður spunnust þar sem sitt sýndist hverjum. Áberandi var að
þingheimur var sammála um mikilvægi margtyngds samfélags á Ís-
landi þar sem fjölbreytt framboð tungumálanáms væri grundvöllur
farsældar í náinni framtíð. Vakin var athygli á því að vegna vaxandi
vinsælda spænsku að undanförnu hefðu franska og þýska átt erfið-
ara uppdráttar. Einn fundargesta var uggandi yfir þessari þróun og
benti á ábyrgð foreldra við að hafa áhrif á börn sín varðandi val á
tungumálanámi. Aðrir bentu á að sífelldar sveiflur væru í vinsæld-
um tungumála og spilaði þar margt saman. Rétt væri að nýta áhuga
fólks á hvaða tungumáli sem væri til að mála menningarlíf á Íslandi
með fleiri og bjartari litum.
Byggt á samantekt frá Stofnun
Vigdísar Finnbogadóttur.
Hólmfríður Garðarsdóttir
Tungumálakennsla
11