Félagsbréf - 01.12.1962, Blaðsíða 35

FÉLAGSBRÉF
31
lendingar þá, að þarna snýr að þeim
það, sem Englendingar kalla „the
possessive love“ — ást til eignar — og
draga sig í hlé, yfirleitt eftir að hafa
sagt hinum velviljaða Norðmanni frá
keltneskri blöndun íslenzku þjóðar-
innar.
Það er sem sagt sameiginlegt þrem-
ur löndum okkar, Finnlandi, íslandi
og Noregi, að hið unga sjálfstæði
þeirra hefur gert þau viðkvæm, og um
skeið torveldaði þetta, að þau aðhyllt-
ust heilshugar og vandkvæðalaust nor-
ræna samvinnu. Þetta kann að vera
auðskilið og réttlætanlegt, en hefur
varla flýtt fyrir aukinni samstöðu og
samruna, og mun ég seinna sýna fram
á, að sérhver töf í þessari viðleitni get-
ur orðið örlagarík fyrir okkur alla.
Ef dæma má eftir þróuninni í Nor-
egi, sem lengstan tíma hefur haft þess-
ara þriggja landa til að melta sögu
sína, þá hverfa þessar sálarflækjur
fljótlega. Blóð sögunnar þynnist með
nýjum kynslóðum. Eftir stendur sögu-
leg myndabók, sem segir sannleikann
um fortíðina án þess að ákæra sam-
tíðina.
I Svíþjóð og Danmörku er tæplega
jarðvegur fyrir slíkar tilfinningar og
viðhorf. Svíþjóð — með sínar 7
milljónir íbúa — er þyngdarsvið afls
og auðs á Norðurlöndum. En þótt það
kunni að hljóma undarlega, hafa yfir-
burðir Svíþjóðar í magni og mergð,
gert hana að ýmsu leyti að vandræða-
barni Norðurlanda. Hinn almenni borg
ari þar í landi skynjar ekki þörfina
á norrænni samvinnu og samstöðu.
Land og þjóð hvíla örugg í sjálfum
sér. Að vísu ástunda menn þar nor-
ræna vináttu af alúð og áhuga, en oft
með keim af saklausri sjálfshyggju,
sem auðvelt er að skýra. Svíar verða
því oft fremur veitendur en þiggjend-
ur í sinni norrænu afstöðu.
Landfræðileg og pólitísk aðstaða
Danmerkur hefur gert þjóðina að ein-
lægustum áhugamönnum um norræna
samvinnu. Tilfinningin fyrir norrænni
samstöðu er þar lifandi og sterk og
þörf hennar augljós. Á sama hátt og
Finnland óttast það að verða gleypt
úr austri og réttir því höndina til
Norðurlanda, óttast Danir, að þeir
falli niður í meginlandið um op á botni
Norðurlanda.
Þegar Noregur áseildist hluta Aust-
ur-Grænlands fyrir 30 árum og háði
um það deilu við Danmörku —- þar
sem Noregur beið lægri hlut sem bet-
ur fer — hitti ég eitt sinn danska
skáldið Helge Rode og gleymi því
seint, sem hann sagði þá. Hann líkti
Danmörku við farþega í sporvagni,
sem væri að missa jafnvægið í krappri
beygju og rétti höndina eftir leður-
hankanum í loftinu. Og hankinn, hann
er fyrir Danmörku Norðurpóllinn,
sagði Helge Rode. Við verðum að halda
fast í hann, annars sökkvum við. —
Ég held, að við Norðmenn höfum ekki
skilið á þeim tíma þennan ríka þátt
í afstöðu Dana til Norðurlanda. Ég