Félagsbréf - 01.12.1962, Blaðsíða 15

F É L A G S B lí É F
11
Annars hygg ég, að of mikið hafi verið gert úr andúðinni, sem þessir
höfundar sættu. Vitanlega sér hennar einhvern stað í blöðum og tíma-
ritum frá þessu tímabili, af hvaða rótum sem hún kann þar að vera
runnin, og vafalaust liafa þeir persónulega orðið hennar varir, ekki
sízt eftir að þeir höfðu komið fótum fyrir sig og frami þeirra var í við-
bót orðinn öfundar efni. En meðal almennings gætti áreiðanlega ekki
neinnar slíkrar illkvitni og í hópi ungra manna að minnsta kosti var
hverjum sigri þeirra tekið með óskiptum fögnuði. Nú munu líka flestir
hafa áttað sig á, að þessar andlegu víkingaferðir stóðu í eðlilegu tákni
þeirrar kynslóðar, sem sá fyrst allra frarn á rof aldagamallar einangr-
unar. Og hvort munu, þegar á allt er litið, aðrir íslendingar hafa
ætlað þjóð sinni stærri hlut en þessir sömu íslendingar, Gunnar Gunn-
arsson og þeir skáldbræður hans, Jóhann Sigurjónsson, Guðmundur
Kamban og Jónas Guðlaugsson, sem í trássi við þjóðlegar vanmeta-
kenndir freistuðu þess á öndverðri tuttugustu öld að draga land sitt og
þjóð fram í sjónmál heimsins?
veit ég hvort heimsbókmenntasagan kann rnörg dæmi þess, að
byrjandaverk ungs skáldsagnahöfundar hafi farið víðar eða verið
oftar gefið út en Borgarættin. Ég hef því miður ekki í höndum nema
ófullkomin drög að ritskrá Gunnars Gunnarssonar, en af þeim verður
samt séð, að hún hefur að minnsta kosti komið út í eftirtöldum löndum:
Noregi, Hollandi, Finnlandi, Svíþjóð, Englandi, Bandaríkjunum, Þýzka-
landi, Sviss, Austurríki, Póllandi, Tékkóslóvakíu, Ungverjalandi, Ítalíu
— og Grænlandi. í Danmörku kom Borgarættin í sextándu útgáfu árið
1958, og eru þá ekki taldar með þær útgáfur, sem sérstaklega hafa verið
gerðar til afnota í skólum; í Þýzkalandi hefur hún verið gefin út hvað
eftir annað og hjá fleiri forlögum en einu, m.a. hjá Albert Langen í
sjötíu þúsund eintökum, og í fjölmörgum löndum öðrum hefur hún
komið í tveimur eða þremur útgáfum. Af bókum Gunnars mun Að-
venta ein hafa farið fram úr henni að prentuðum eintakafjölda. Senni-
iega eru þeir menn ófáir, vítt um lönd, sem sótt hafa til hennar fyrstu
— og kannski einu — vitneskju sína um ísland.