Félagsbréf - 01.12.1962, Blaðsíða 43

FÉLAGSBRÉF
39
þýðu manna. Klofningur mun eiga sér
stað milli alþjóðastefnunnar annars
vegar, hins vegar útvötnunar alþjóð-
legra einkenna hinna þjóðlegu bók-
mennta. Þær munu sennilega þróast
hægt í áttina til þjóðsagnamennsku og
verða átthagaskáldskapur, eins og dæmi
eru um á landssvæðum þjóðarbrota í
stærrí löndum — hinna józku, lág-
þýzku, próvensku og keltnesku bók-
mennta, sem bundnar eru þjóðminjum
og niðursoðinni bændamenningu. Þar
með er þjóðtungunum einnig ógnað. —
Tunga án frjóvgunar frá sammannleg-
um, lifandi og tímabærum skáldskap
verður snauð, hin skáldlega lyfting
hverfur, og eftir verður þvaður-mál-
lýzka, sem síðan getur stuðlað að frum-
stæðari tjáningarháttum og hugsana-
máta.
Til eru ákveðin ráð gegn slíkri þró-
un. En ég legg áherzlu á, að þau eru
ekki fólgin í markvissri einangrunar-
stefnu. Þegar til lengdar lætur verður
verndartollur og einangrun hefndar-
gjöf — hvort sem um efnahag okkar
er að ræða eða menningarverðmæti, en
þó á það einkum við hið síðarnefnda.
Heima í Noregi geisar nú mikil
rimma út af Efnahagsbandalaginu- Og
þar sem ég hef opinberlega látið í ljós
ugg vegna hins menningarlega sam-
runa, hafa andstæðingar Efnahags-
bandalagsins litið á mig sem samherja.
En að ósekju. Ég álít hina efnahags-
legu sameiningu bæði óhjákvæmilega
og æskilega.
En í Noregi hef ég bent á, að okkar
fámennu þjóðir geti allténd styrkt og
tryggt hið skapandi þjóðlega, andlega
líf, og að minnsta kosti hlíft skáldum
okkar og rithöfundum við því að sjá
sinn eigin markað skreppa saman og
grundvöll lífsafkomu sinnar eyðilagð-
an. Ég hef lagt fram við ríkisvaldið
tillögu um sveigjanlegt styrkjakerfi í
þágu bókmennta, stuðning í formi ríkis-
styrkja til menntunar og prentunar,
bæði til þess að vígbúast gegn háskaleg-
ustu fylgifiskum þróunarinnar og til að
tryggja lífræna endurnýjun andlegs
lífs, lista og bókmennta. Ég bef bent
á, að hið frjálsa andlega líf meðal
stórþjóðanna — fyrir utan rannsóknir
og vísindi — megi reisa á lögmálinu
um framboð og eftirspurn, en þetta lög-
mál eigi í framtíðinni ekki við í fá-
mennum ríkjum, sízt eftir að erlent
lestrarefni hefur flætt yfir og það kost-
ar tíunda hlutann af verði innlendra
menningarafurða.
Ég held, að á næstu 20 árum dugi
það ekki, að öryggisráðstafanir sem
þessar séu aðeins gerðar á þjóðlegum
grundvelli. Framlögin þarf smám sam-
an að veita án smásmugulegs tillits til
þess, hvort féð fari yfir landamæri
Norðurlanda innbyrðis, því að menning-
ararfur Norðurlanda er sameiginlegur,
og aðstoðinni verður stöðugt að beina
þangað, sem hættan er mest.
Ef þessi skoðun vinnur fylgi — og ég
held, að það blási byrlega — myndi