Ljóðormur - 01.06.1990, Blaðsíða 22

20 René Depestre
rúin þjóð með öllu sett á hvolf
einsog uppstungin mold
fólk plægt til að auðga
hina stóru markaði heimsins
Þroskaðu gas þitt í leynd þinnar líkamsnætur
Enginn þorir lramar að bræða fallbyssur eða gull-
mynt
í svörtum málmi þinnar ólgandi reiði.
Jón Óskar þýddi.
René Depestre er blökkumaður, fæddur á Haíti 1926. Hann missti
föður sinn ungur að árum, en móðir hans baslaðist áfram með böm
sín í höfuðborginni Port-au-Prince. Þrátt fyrir fátækt gafst honum
tækifæri til að fara í menntaskóla og seinna í háskóla, þá í Frakk-
Iandi, þar sem hann hóf nám í læknisfræði, en skipti fljótlega yfir í
bókmenntir og stjómmálafræði. Á námsámm sínum í Port-au-Prince
las hann mikið franskar bókmenntir ásamt amerískum og hreifst
bæði af Apollinaire og Langston Hughes. Nítján ára gamall gaf hann
út fyrstu ljóðabók sína og aflaði sér með henni fjár og frama með
undraskjótum hætti, svo að hann gat stofnað tímarit sem var helgað
bæði skáldskap og þjóðfélagsmálum 1945.
Um það leyti kom forustumaður súrrealista, André Breton, til Port-
au-Prince og hélt þar fyrirlestra. Hann talaði gegn heimsvaldastefn-
unni sem hann taldi, að ekki hefði liðið undir lok með heimsstyrj-
öldinni. Depestre fjallaði um Breton og fyrirlestra hans með veí-
þóknun í tímariti sínu. Það var þá bannað, og fljótlega varð De-
pestre að flýja óffelsið hcima fyrir og hélt til Frakldands. Þar kynntist
hann svertingjum frá Afríku, þar á meðal Léopold Sédar Senghor,
skáldinu ffá Senegal, og hann tók að aðhyllast kenninguna um
svarta menningu gegn hvítri, en gekk auk þess til liðs við franska
kommúnistaflokkinn og loks var honum vísað úr landi fyrir afskipti
af frönskum stjómmálum. Þá hélt hann til Tékkóslóvakíu, þar sem
hann rak sig á það, að ekki mundi allt með felldu I ríkjum þeim sem
kennd voru við sósíalisma. Konan hans var handtekin og sökuð um
að vera erindreki zíonista, þvf hún var gyðingur. Hún var fljótlega
látin laus, en þeim var ekki vært f landinu. Seinna var Depestre á
Kúbu og orti lof um Guevara, en einnig þaðan varð hann að hrekj-
ast undan ófrelsi og settist loks að í Frakklandi, þar sem hann hefur
búið síðan.
í skáldskap sínum dró René Depestre lærdóm af súrrealismanum,
en kaus að vera baráttuskáld og yrkja undir frjálsum háttum um
sína svörtu bræður í Afríku, um svarta ást og lífsnautn og svartan
menningararf og þjóðtrú.