Morgunblaðið - 18.01.1989, Qupperneq 1

48 SIÐURB
14. tbl. 77. árg.
MIÐVIKUDAGUR 18. JANÚAR 1989
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Pólska sljórnin:
Viðurkenning Sam-
stöðu háð skilyrðum
Varsjá. Reuter.
MIECZYSLAW Rakowski, forsætisráðherra Póllands, sagði í gær
að pólsk stjórnvöld myndu viðurkenna Samstöðu, hin bönnuðu verka-
lýðssamtök, lofuðu leiðtogar hennar að starfa í samvinnu við komm-
únistaflokkinn.
Rakowski sagði á fundi mið-
stjómar kommúnistaflokksins að
leiðtogar Samstöðu þyrftu að
tryggja að hún myndi ekki valda
stjómleysi í Póllandi áður en tillaga
forsætisnefndar kommúnista-
flokksins um viðurkenningu á Sam-
stöðu gæti tekið gildi. Fyrirhugað
var að miðstjómin greiddi atkvæði
um tillöguna í gærkvöldi en úrslitin
voru ekki kunn þegar Morgunblaðið
fór í prentun. Rakowski lagði enn-
Nýr lög-
maður í
Færeyjum
Þórshöfn. Frá N.J. Bruun og Ritzau.
FLOKKARNIR górir, sem
myndað hafa nýja heima-
stjórn í Færeyjum, komust
í gær að samkomulagi um
skiptingu ráðherraembætta
og verður Jógvan Sund-
stein, formaður Fólka-
flokksins, næsti lögmaður
eyjanna.
Fólkaflokkurinn (hægri
flokkur) og Þjóðveldisflokkur-
inn (vinstri flokkur) fá tvö
ráðherraembætti hvor í
heimastjóminni og smáflokk-
amir tveir, Sjálfstýrisflokkur-
inn og Kristilegi fólkaflokkur-
inn fá eitt hvor.
fremur til að kommúnistaflokkurinn
og Samstaða reyndu að vinna sam-
an þar til 3. maí árið 1991 til að
reynsla fengist á samvinnu þeirra.
Rakowski sagði að hugmyndir
um viðurkenningu Samstöðu mættu
andstöðu og yllu ótta meðal komm-
únista og annarra Pólverja, sem litu
svo á að algjört stjórnleysi hefði
ríkt í Póllandi á ámnum 1980-81,
þegar starfsemi Samstöðu var
leyfð. Leiðtogar Samstöðu þyrftu
að svara ýmsum spurningum áður
en hægt yrði að taka lokaákvörðun
um stöðu hennar. Til að mynda því
hvort Samstaða yrði verkalýðssam-
tök ellegar stjómmálaflokkur, hvort
hún myndi fordæma „öfgahópa"
stjómarandstæðinga og hætta að
taka við fé frá Bandaríkjunum og
öðmm vestrænum ríkjum.
Reuter
Nokkur hundruð pólskra námsmanna efhdu til mótmæla í gær, þegar miðstjórn kommúnistaflokksins
ræddi hvort viðurkenna bæri Samstöðu, hin bönnuðu verkalýðssamtök í Póllandi. Námsmennirnir kröfð-
ust tafarlausrar viðurkenningar Samstöðu og afsagnar Wojciechs Jaruzelskis, leiðtoga kommúnista-
flokksins.
Framhaldsfundur RÖSE í Vín:
Austantjaldsríki gagnrýnd
fyrir brot á mannréttindum
GEORGE Shultz, utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna, sem er í
Vín í tilefhi af lokum fram-
haldsfundar ráðstefhu um ör-
ySTgi og samvinnu í Evrópu
(ROSE), sagði í gær að hann
vænti mikils af fyrirhuguðum
viðræðum aðildarríkja Atlants-
hafs- og Varsjárbandalagsins
Deilan um skiptingu Barentshafs:
Sovétmenn bjóða
hluta gráa svæðisins
Ósló. Frá Rune Timberlid, fréttaritara Morgunblaðsins.
SOVÉTMENN hafa lagt fram tillögu þar sem gert er ráð fyrir því
að Norðmenn £ái hluta hins svokallaða „gráa svæðis“ á Barents-
hafi. Tillagan var lögð fram fyrir tveimur mánuðum en norska stjórn-
in hélt henni leyndri þar til í gær.
Norðmenn og Sovétmenn hafa
lengi deilt um skiptingu Barents-
hafsins en hvorki hefur gengið né
rekið f samningaviðræðum þeirra
að undanförnu. Ágreiningurinn
snýst um 155.000 ferkílómetra
svæði með gjöful fiskimið og ef til
vill miklar olíu- og gasauðlindir.
Sovétmenn eru nú tilbúnir að draga
úr kröfum sínum og samkvæmt til-
lögu þeirra fengju Norðmenn 10
af hundraði þessa svæðis.
Norska stjórnin hefur ekki enn
tekið afstöðu til tillögunnar en
hyggst koma á viðræðum milli
noi-skra og sovéskra embættis-
manna um hana. Ennfremur
áforma nokkrir norskir ráðherrar
að heimsækja Sovétríkin, til að
mynda hyggst Gro Harlem Brundt-
land forsætisráðherra fara þangað
í júní og Johan Jergen Holst varnar-
málaráðherra stuttu síðar. Verður
þá skipting Barentshafs í brenni-
depli.
Sovétmenn hafa frá því á árinu
1926 viljað að hafinu verði skipt
samkvæmt svokallaðri svæðalínu.
Norðmenn hafa hins vegar viljað
miðlínu, sem skipting Norðursjávar
byggist til að mynda á, en hafa þó
lýst sig tilbúna til að fallast á mála-
miðlun. Því hafa Sovétmenn hafnað
þar til nú.
um minnkun hefðbundins
vopnabúnaðar. Shultz gagn-
rýndi harðlega aðgerðir tékk-
nesku lögreglunnar gegn and-
ófsmönnum síðustu daga og
sagði það hneisu að Pragstjórn-
in skyldi brjóta gegn lokasam-
þykkt RÖSE aðeins klukku-
stund eftir að eining náðist um
hana. Fleiri ræðumenn gagn-
rýndu mannréttindabrot í
kommúnistaríkjunum, þ. á m.
Jón Baldvin Hannibalsson ut-
anríkisráðherra sem ávarpaði
ráðstefhuna í gær.
Shultz skýrði frá því á frétta-
mannafundi að Atlantshafsbanda-
lagið myndi bera fram „mjög
áhugaverða og hugvitsamlega til-
lögu“ í fyrirhuguðum afvopnunar-
viðræðum en greindi ekki nánar
frá henni. Sir Geoffrey Howe, ut-
anríkisráðherra Bretlands, sagði
að vildu menn halda mannréttindi
í heiðri væri ekki nóg að breyta
um stíl heldur þyrfti einnig að
breyta hugarfarinu. „Við myndum
varla telja það framfarir lærði
mannæta að nota hníf og gaffal,"
sagði ráðherrann.
Jón Baldvin Hannibalsson
minnti í ávarpi sínu á tillögu sem
íslendingar hefðu flutt ásamt öðr-
um um þýðingu bókmenntaverka
af og á tungur fámennra þjóða.
„Evrópa er brotamynd þjóða og
Sir Geoffrey Howe, utanríkisráðherra Bretlands, áritar bók fyrir
starfsbróður sinn, Jón Baldvin Hannibalsson.
hver þeirra er í minnihluta, enda
þótt þær séu misstórar. Það er
okkar allra hagur að viðhalda
þessari fjölbreytni í öllum sínum
margbreytilegu og fögru mynd-
um.“ Ráðherrann sagði að ástæða
væri til bjartsýni en samþykkt
ráðstefnunnar yrði þó lítils virði
ef athafnir fylgdu ekki orðum. „í
þessu sambandi hörmum við mjög
árásir lögreglu á friðsama mót-
mælendur í miðborg Prag undan-
fama daga. Réttur manna til að
safnast saman í friðsamlegum til-
gangi em gmndvallarmannrétt-
indi sem öll aðildarríki RÖSE
verða að virða."
Sjá einnig bls. 18. „Niðurstað-
an þess virði...“
Bandaríkín:
Skotárás í
barnaskóla
Stockton. Reuter.
VOPNAÐUR maður réðst inn í
barnaskóla í bænum Stockton i
Kaliforníu í gær, skaut sex nem-
endur og særði 35 til viðbótar.
Lögregluyfirvöld sögðu að mað-
urinn hefði verið vopnaður riffli og
klæddur herbúningi. Hann hefði
kveikt í bifreið sinni fyrir utan skól-
ann áður en hann réðst á börnin
sem vom að leik fyrir utan skól-
ann. Flest bamanna vom af asísk-
um ættum. Maðurinn framdi sjálfs-
morð að loknu ódæðinu.