Jökull


Jökull - 01.01.2015, Blaðsíða 1

Jökull - 01.01.2015, Blaðsíða 1
Reviewed research article Structure and tectonic position of the Eyjafjallajökull volcano, S-Iceland Páll Einarsson and Ásta Rut Hjartardóttir Institute of Earth Sciences, University of Iceland, Sturlugata 7, 101 Reykjavík, Iceland palli@hi.is, astahj@hi.is Abstract — The Eyjafjallajökull volcano, one of the oldest active volcanoes in Iceland, is located in the vol- canic flank zone of South Iceland, a few tens of kilometers south of the nearest branch of the mid-Atlantic plate boundary. It is an elongated, broad cone of about 1650 m height. A 100-200 m thick glacier covers the upper part of the volcano and its elliptical 2.5–km-wide summit crater or caldera. An E-W trending rift zone transects the volcano, but a few radial fissures are observed around the summit area. Eruptive fissures on the west flank are curved and tend to be aligned along the maximum gradient of the topography. The E-W orientation of the rift zone and the apparent correlation with the topography suggests strong influence of gravity. Dikes in the older parts of the volcano strike north-easterly and indicate a change in the stress orientation during the last 0.78 My. This change may be related to a southward propagation of the Eastern Volcanic Rift Zone of Iceland and the transfer of spreading from the Western to the Eastern Volcanic Rift Zone. We suggest that the anoma- lous orientation of the Eyjafjallajökull volcanic system is the result of preexisting topography and gravitational stresses when the volcanic edifice was built up unconformably on old oceanic crust. All known episodes of activity in Eyjafjallajökull have been accompanied by activity in the neighbouring volcano Katla. The most recent examples are the two thermal events, possibly subglacial eruptions, of 1999 and 2011 at Katla following the 1999 sill intrusion and 2010 eruption of Eyjafjallajökull. The coupling mechanism between the volcanoes remains enigmatic. One volcano may be triggered by the other by direct dike or sill injection. Furthermore, pressure perturbation in the mantle may affect the magma sources of both volcanoes. INTRODUCTION The 2010 eruptive activity of the Eyjafjallajökull vol- cano in Iceland demonstrated the vulnerability of modern society. A relatively modest eruption of a moderately active volcano caused widespread disrup- tion of everyday life in Europe for several weeks. The Eyjafjallajökull volcanic system is one of over 30 presently active volcanic systems in Iceland (Figure 1). The activity of these systems builds the Icelandic crust, partly to compensate for the divergence along the N-America – Eurasia plate boundary, and partly to contribute to the thickening of the crust above the Iceland hotspot. The plate boundary crosses the coun- try from SW to NE and calculated from global mod- els of plate motions (e.g. DeMets et al. 1994) the full spreading rate in the area is about 19 mm/year and the direction of spreading about 104◦. The majority of the volcanic systems are located at the plate boundary and their activity is heavily influenced by the tectonic movements. Others are located off the boundary, in the so called flank zones (e.g. Saemundsson, 1978), and their activity is only affected slightly by the plate movements. Examples of these are Eyjafjallajökull and Vestmannaeyjar, including Surtsey and Heimaey eruptions (Figures 1 and 2). As a consequence of this varied tectonic environment Icelandic volcanoes display an unusually wide range of behaviour, both during eruptions and the preparation time of erup- tions, i.e. the time from the initiation of recharge until eruptions break out (e.g. Thordarson and Hösk- JÖKULL No. 65, 2015 1
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.