Jökull


Jökull - 01.01.2015, Blaðsíða 6

Jökull - 01.01.2015, Blaðsíða 6
Einarsson and Hjartardóttir summit region, about 15 km to the west and 10 km to the east where it merges with the edifice of the neigh- bouring Katla volcano. There is a notable difference between the eastern and western fissure swarms. The E-W structural grain is strong in the eastern swarm. Eruptive fissures in the col between the two volca- noes (Fimmvörðuháls) are mostly E-W striking, and so are the normal faults that are prominent in the area. Hyaloclastite ridges formed by subglacial fis- sure eruptions on the SE-flank also have a strong E-W strike. The western fissure swarm, on the other hand, shows a divergent pattern towards the west. Fissures along the main ridge of the edifice trend E-W, but fis- sures on the side of the ridge have an arcuate shape. This is most prominent in the Skerin fissure on the NW-flank, thought to be the source of the eruption around the year 920 AD (Óskarsson, 2009), but is also seen in older fissures on the SW-flank. On the NW-flank the fissures are concave to the north, on the SW-flank they are concave to the south. It is noteworthy that the two short eruptive fissures active in the Fimmvörðuháls flank eruption of March- April 2010 had strikes that are inconsistent with the general E-W structural grain. Although the fissure swarms, or rift zones, of Eyjafjallajökull are distinct and well defined, their characteristics are different from those of the typical fissure swarms of the divergent plate boundary defor- mation zones. At Eyjafjallajökull they are defined by the orientation of eruptive fissures and the preferred location of eruption sites on the eastern and western flank of the volcano. The rift zones or the fissure swarms do not extend beyond the volcano’s edifice. A typical fissure swarm at a divergent branch of the plate boundary, such as the Askja and Kverkfjöll fis- sure swarms in the Northern Volcanic Zone (Figure 1) contain long normal faults and open fissures, in ad- dition to eruptive fissures (Hjartardóttir et al., 2015; Hjartardóttir et al., 2009; Hjartardóttir and Einarsson, 2012; Hjartardóttir et al., 2012). They also extend for tens of kilometers beyond the edifice of the central volcano of the respective system. The rift zones of Eyjafjallajökull thus show evidence of weak tectonic control, as opposed to the strong tectonic influence on the volcanic systems at the divergent plate boundary. MORPHOLOGY The Eyjafjallajökull edifice has the shape of an elon- gated, relatively flat cone that rises about 1,650 m above the coastal plain. The volcano is capped by a glacier, from which the volcano takes its name (jökull in Icelandic is glacier). The glacier is up to 200 m thick (Guðmundsson and Högnadóttir, 2005). The volcano has an elliptical 2.5-km-wide summit crater or caldera. The outlet glacier Gígjökull originates in the summit crater and flows towards the north through an opening in the crater rim. In the classification scheme of Icelandic volcanoes Eyjafjallajökull was frequently called a stratovolcano, mainly with refer- ence to its mixed eruptions of lavas and tephra (e.g. Thórarinsson, 1960; Saemundsson, 1978, Gudmunds- son, 2000). Jakobsson (1979) pointed out, however, that morphologically Eyjafjallajökull is comparable to Hekla, which is classified as a stratified ridge due to its elongated shape. Indeed, the aspect ratios of the two volcanoes (long axis divided by the short axis) is quite similar. For Eyjafjallajökull it is 2.5 measured at 1100 m elevation contour, for Hekla it is 2.4 at 1000 m. So, if anything, Eyjafjallajökull is a bit more elongated than Hekla. Slope has been used to classify volca- noes, particularly to distinguish between stratovolca- noes and shield volcanoes. Because of the elongated shape of Eyjafjallajökull the slopes are quite different along the long or short axes of the volcano. We find an average slope of 0.20 along the short axis (N-S) and 0.09 along the long axis (E-W). These slopes are com- parable to that of some of the Hawaiian shield vol- canoes. Thordarson and Larsen (2007) point out the close morphological resemblance to the polygenetic Hawaiian shield volcanoes and call Eyjafjallajökull "a shield-like volcano". Then, Thordarson and Hösk- uldsson (2008) classify Eyjafjallajökull as a shield volcano. We concur with this idea and emphasize the resemblance of Eyjafjallajökull to the Kohala volcano in Hawaii. The likeness is striking with respect to di- mensions, shape and structure. Both volcanoes are about 1600 m a.s.l. and have an uncertain extension below sea level. The elongation is about the same, similarly the slopes. The rift zones have similar ap- pearance and structure. 6 JÖKULL No. 65, 2015
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.