Jökull


Jökull - 01.01.2015, Blaðsíða 4

Jökull - 01.01.2015, Blaðsíða 4
Einarsson and Hjartardóttir systems increases with distance from the EVZ-SISZ junction (Óskarsson et al., 1982). Furthermore, FeTi volcanism, characteristic for propagating rifts (e.g. Sinton et al., 1983), is found within this area, be- ginning 2–3 Myr ago (Jóhannesson et al., 1990). It can thus be argued that the area between Torfajökull and the south coast in Mýrdalur district (see Figure 2) has been created during the last 3 million years by voluminous FeTi basalt placed unconformably on top of older sea floor. This is supported by xenoliths found in the hyaloclastites in Mýrdalur, on the S-flank of Katla (Áskelsson, 1960; Einarsson, 1962, 1967). These xenoliths are fragments of oceanic sediments containing fossils. In spite of this copious volcan- ism no measurable crustal spreading has begun yet, as shown by GPS-geodesy in the last decade (LaFem- ina et al., 2005; Geirsson et al., 2006; Árnadóttir et al., 2009). Hence, Eyjafjallajökull is situated on sta- ble Eurasia Plate and can be classified as an intraplate volcano. Same applies to its nearest neighbour, Katla, in spite of its occasional connection with rifting in the EVZ, exemplified by the AD 934 Eldgjá eruption (e.g. Larsen, 2000; Thordarson et al., 2001), (Figure 2). The transition from the divergent EVZ to the South Iceland flank zone is also clearly seen in the structural architecture. Long, parallel extensional structures such as normal faults and eruptive fissures characterize the EVZ (Thórarinsson et al., 1973; Ein- arsson, 2008). South of the EVZ-SISZ junction these structures become short and their strike variable. The southern fissure swarm of Torfajökull has a trend of ENE, and the Hekla volcanic system similarly. The Tindfjallajökull and Eyjafjallajökull volcanic systems trend almost E-W (Figures 2 and 3). STRUCTURE OF THE VOLCANIC SYSTEM The Eyjafjallajökull volcano is relatively old. The oldest formations are found at the lowest stratigraphic level on the south flank, near Þorvaldseyri farm (Fig- ure 3). Reversely magnetised layers are found there indicating an age older than the Matuyama-Brunhes magnetic boundary (0.78 My), confirmed by K-Ar dating (Kristjánsson et al., 1988). The bulk of the volcano was, however, built up during the Brunhes magnetic chron as shown by a large positive mag- netic anomaly associated with the edifice (Jónsson et al., 1991). The anomaly can be traced towards the south and west, towards the Vestmannaeyjar vol- canic system off shore. The construction of the ed- ifice therefore occurred in the presence of water and ice. Erosional scars, mainly in the southern flank area of the volcano, show assemblages characteristic for subglacial deposition and indicate that a good part of the volcanic edifice was emplaced during deglaciation (Loughlin, 2002). Geothermal activity at Eyjafjallajökull is only lim- ited. The only significant occurrence is near the Selja- vellir farm on the south flank, where the oldest rocks are exposed and the level of erosion is deepest. Jóns- son (1998) reports a volume of highly altered rocks in this area, cut by numerous dikes and veins, indicating long-lasting geothermal activity. Loughlin (1995) mapped 118 dikes on the south side of Eyjafjallajökull. The area with the highest density of eroded dikes is in the valleys and gorges above Seljavellir and Þorvaldseyri farms (Figure 3). The vast majority of the observed dikes are 0.1–0.7 m wide. They dip steeply and about 50% of them have a dip of 90◦. The distribution of dike strike is bimodal with the bulk of the observations in a bell-shaped dis- tribution with the center azimuth of 45◦, and the sec- ond peak (small and narrow) at 180◦. Jakobsson (1979) analysed 20 lava units at Eyja- fjallajökull that he identified as being of Postglacial age. Only two of them turned out to be of basaltic composition, both located in the eastern fissure swarm, at Fimmvörðuháls. Of the rest, 17 were of intermediate composition and one quartz-trachytic. Here it should be noted that the term Postglacial may have a variable meaning because of the glacial cover of the volcano and high elevation of most of the erup- tion sites. The glacier attained its maximum areal cov- erage around 1900 AD and has been shrinking ever since at a high rate. Lavas erupted in the Holocene may therefore be glacially eroded and show evidence of close interaction with snow, ice and water. Even the lava of March 2010 on the eastern flank at Fimm- vörðuháls was influenced by such interaction. 4 JÖKULL No. 65, 2015
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.