Tíminn - 24.12.1947, Blaðsíða 2

2
JOLABLAÐ TIMANS 194 7
SELMA LAGERLDF:
cjCetriÁ d jsörÉinni
Hórseka konan hafði fengið dóm sinn.
Hún vissi, að hún átti að deyja. Þeir, sem
höfðu komið að henni, — staðið hana bein-
línis að brotinu, höfðu dregið hana með sér
í musterið, leitt hana þar fyrir prestana og
fræðimennina, og þeir höfðu lýst því yfir,
að samkvæmt lögmáli Móses ætti að grýta
hana.
Þetta var aumkvunarverð, vesöl mann-
eskja. Hún stóð frammi fyrir dómurum
sínum í slitnum klæðum og rifnum, með
bláa bletti eftir högg og hnask, lömuð af
hræðslu og skelfingu. Hún gerði enga til-
raun til að afsaka sig, en tók hlutskipti sinu
með fullkominni þögn. Hún veitti heldur
enga mótspyrnu, þegar mennirnir, sem
höfðu komið með hana upp í helgidóminn,
drógu hana með sér, þangað, sem hún átti
að flytjast, þegar dómurinn var fallinn.
En þó að hún virtist svona niðurbrotin,
ólgaði sál hennar af reiði og hatri. Hún
fann ekki til iðrunar. Maður hennar hafði
verið henni vondur, barið hana, látið hana
strita og þræla og aldrei ávarpað hana vin-
gjarnlega. Honum var hún ekki skyldug um
neina tryggð. Grannkonur hennar, sem
vissu hvað hún hafði átt við að búa, undr-
uðust það, að allt til þessa hafði hún ver-
ið þolinmóð og undirgefin og aldrei reynt
að gjalda illt með illu.
Skyndilega rak hún upp óp, hátt og sker-
andi, og spyrnti fótum. Henni hafði skilizt
hvert verið var að fara með hana.
Strax í bernsku hafði hún heyrt því
hvíslað, að í musterinu í Jerúsalem væri
hræðilegur staður, Þar sem enginn kæmi
ótilneyddur. Það var þröngur ferhyrndur
garður, með svörtu moldargólfi, luktur
múrum og steinveggjum. Þar voru engin
fórnaraltari, engin dúfnabúr, engin borð,
þar sem vixlarar sátu og vógu og reiknuðu,
heldur einungis hrúga ein mikil af venju-
legu grjóti, steinar, eins og alls staðar lágu
úti á víðavangi, — gráhvítir steinar á stærð
við mannshöfuð. Hún hafði aldrei séð þann
stað, en nú, þegar viðum dyrum var lokið
upp frammi fyrir henni og hún sá allt í
einu rúst af gráhvítu grjóti framundan,
vissi hún hvar hún var.
Alltaf hafði hana hryllt við, þegar hún
hafði áður heyrt talað um auða garðinn
með steinarústinni, þar sem konur þær,
sem hent hafði hjúskaparbrot, áttu að frið-
þægja fyrir synd sína samkvæmt lögmáli
Móses. Þessi garður hafði henni fundizt
óttalegri en Gehenna, og nú átti hún að
færast þangað sjálf.
En hvað stoðaði það, þótt hún æpti
og spyrnti á móti? Mennirnir kipptu henni
með sterku átaki gegnum dyrnar, síðan
kærðu þeir sig ekki um að halda henni upp-
réttri, en létu hana hníga til jarðar. Hún
skreiddist undan út í eitt hornið og lá þar,
aumkvunarverð og hjálparvana, og hafði
ekki augun af grjóthrúgunni, eins og öll sú
ógn, sem hún skynjaði, stafaði þaðan.
En þrátt fyrir hræðslu hennar, sauð enn
hatur og reiði í hug hennar jafn hams-
laust og áður, og því sá hún ekki synd
sjálfrar sín. Hefði hún getað talað, hefði
hún ekki reynt að afsaka sig eða beðist
meðaumkvunar, — nei, hún hefði hrópað
til þessara æstu manna, að þeir hefðu
syndgað meira gegn henni en hún gegn
þeim, og Guð ísraels skyldi refsa þeim, ef
þeir tækju líf hennar.
Hún gat ekki hugsað um annað en grjót-
ið þessa stundina, og því vissi hún ekki
hvaðan maðurinn kom, sem allt í einu hafði
tekið sér stöðu framan við steinahrúguna.
Hafði hann verið hér síðan hún kom, eða
var hann úr hópi hinna forvitnu, sém höfðu
fylgt henni eftir utan úr musterisgarðin-
um?
Hvers vegna stóð hann milli hennar og
steinanna? Hvaða erindi átti hann þangað?
Myndi það verða hann, sem byrjaði?
Þetta var hár og grannur maður, í svört-
um klæðum. Hárið hrundi í sléttum lokk-
um niður á herðarnar. Andlitið var frítt en
markað hrukkum mikilla þjáninga kring-
um augu og munn. Hún var viss um, að
hún hafði aldrei séð hann áður. „Við þig
hefi ég ekkert afbrotið“, hugsáði hún.
„Hvers vegna dæmir þú mig?“
Henni leið aldrei í hug, að hann væri
hingað kominn til að hjálpa henni. En
engu að síður varð þó einhver breyting
innra með henni, eftir að hún sá hann.
Þunginn fyrir brjóstinu minnkaði. Hún
gat dregið andann, án þess, að það yrði sem
dauðahrygla að heyra.
Hinir, faðir hennar, maður hennar, bróð-
ir hennar og nágrannarnir, sem höfðu
komið með hana hingað til að deyða hana,
höfðu gert andartakshlé á æstum og hröð-
um framkvæmdum sínum. Flokkur manna,
sem vanir voru að eyða dögunum í muster-
inu við bænagjörð eða niðursokknir í við-
ræður um heilög mál, höfðu fylgzt með inn
í þennan þögla garð, og einn þeirra hafði
skipaö fyrir um frest á aftökunni.
Síðan heyrði konan þys og klið í hópnum
að baki sér. Hún greindi einstakar setning-
ar eins og þessar:
„Nú skulum við reyna hann! Þetta er
spámaðurinn frá Nazaret! Notum þetta
tækifæri! Við skulum heyra, hvort hann
þorir að mæla gegn lögmáli Móses?“
Síðan sá konan, að tveir af fræðimönn-
unum, gamlir menn með silfurhvítt skegg
í kyrtlum brydduðum loðskinni, gengu til
ókunna mannsins dökkklædda og lutu hon-
um: „Meistari!“ sagði annar þeirra. „Þessi
kona er staðin að því að vera hórsek. Nú er
boðið í lögmáli Móses, að slíkar konur eigi
að grýta. Hvað segir þú?“
Þá lyfti sá, sem ávarpaður var meistari,
þungum augnalokunum. Hann leit á þá,
sem spurðu, á föðurinn, eiginmanninn,
bróðurinn, borgarbúana, sem höfðu fylgt
henni eftir upp í musterið, fræðimennina,
fariseana og á alla hina, sem heyrðu must-
erinu til og dvöldu þar.
Þegar meistarinn hafði athugað allra
andlit, beygði hann sig niður og skrifaði
með fingrinum á jörðina, eins og hann ætti
ekki þægilegt með að svara þeim nokkru.
En fræðimennirnir tveir kröfðu hann svars,
og þá rétti hann sig upp og sagði:
„Sá ykkar, sem syndlaus er, kasti fyrsta
steininum?“
Þegar mannfjöldinn heyrði þetta svar,
gaus upp skellihlátur. Hvers konar svar var
þetta? Ef slíkt átti að verða regla, yrði öll-
um afbrotamönnum órefsað.
Seka konan barmaði sér í lágum hljóð-
um. Gegn betri vitund hafði hún vonað, að
ókunni maðurinn myndi segja eitthvað,
sem gæti bjargað henni. Nú skildi hún, að
öll von var úti. Hún lét höfuðið síga, yfir-
komin, og beið grjótkastsins, meðan þeir,
sem ætluðu að taka þátt í refsiathöfninni,
köstuðu af sér kyrtlunum og brettu upp
innri klæðin. Ókunni maðurinn stóð kyrr
á sama stað, en hann virtist ekki lengur
vita hvað fram fór. Aftur hafði hann beygt
sig niður og skrifaði á jörðina.
Sá fyrsti, sem gekk að grjóthrúgunni, var
sjálfur faðir seku konunnar, því að hann
var höfðingi ættar hennar og sveið því
skömm hennar sárast. Hann laut áfram til
að taka upp stein, en varð þá litið á letrið
á jörðinni. Og þar sá hann skrifaöa, ef til
vill ekki með bókstöfum, en glöggt og
greinilega þó, söguna um hryllilegt morð,
sem hann hafði drýgt fyrir mörgum árum
og aldrei hafði orðið uppvíst hingað til.
Við þessa sýn hrökklaðist faðirinn aftur
á bak lostinn ógn og skelfingu. í hugsunar-
lausum flýti, án þess svo mikið sem að
grípa kyrtil sinn, geystist hann burtu.
Þá hraðaði bróðirinn sér fram að stein-
unum til að bæta fyrir háttalag föður síns,
en það skildi hann sem veikleika gamals
manns gagnvart barni sínu. En þegar hann
laut eftir steininum, sem hann ætlaði að
kasta í systur sína, sem hafði orðið hon-
um til vansa, varð honum líka litið á jörð-
ina.
Þá sá hann þar sagt frá, — ef til vill
ekki með bókstöfum, en glöggt og greini-
lega þó, ráni og helgispjöllum, sem hann
hafði unnið á æskuárum og hefði gert hann
rækan úr mannlegu félagi í ísrael, ef upp
hefði komizt.
Hann fylltist skelfingu. Hann tróð á letr-
inu til að má það út, en það var jafn skýrt
eftir. Þá stökk hann burtu og hratt til hlið-
ar hverjum þeim, sem ætlaði að standa í
vegi fyrir honum.
Hin seka kona réttist örlítið fram úr skoti
sínu. Háriö hékk í flyksum niður yfir ennið.
Hún strauk það til hliðar. Og hún lagaði
rifin fötin.
Nú var þaö maður hennar, sem gekk
fram. Æstur yfir veiklyndi mága sinna,
beygöi hann sig yfir steinana. Allur likami
hans brann af hefndarþorsta. Hann gat
ekki hugsað sér ljúfari nautn en að svipta
konu sína lífi. En þá leiftraði allt í einu á
jörðinni skrift, — eða ef til vill var það
bara táknmál. En það sagði frá samsæri
gegn rómverska landsstjóranum, og við það
var hann svo mikið riðinn, að það hlyti að
koma honum á krossinn, ef það vitnaðist.
Hann rétti sig upp, og af því þetta var
gáfaður maður, setti hann upp meðaumkv-
unarsvip og tautaði eitthvað um, að hér
vildi hann ekki heldur dæma og fór sína
leið.
Þegar þetta gerðist, urðu fræðimennirnir,
sem talað höfðu við meistarann, utan við
sig af undrun og skelfingu og flýttu sér nú
á vettvang, ekki til að þrífa steinana, held-
ur aðeins til að sjá, hvað það væri, sem
skrifað hefði verið á jörðina og væri svo
áhrifaríkt.
Þá sá annar þessara voldugu manna, að
þar var skrifað, að einu sinni hefði hann
fært ólöglega merkjastein milli akurs síns
og nágrannans, en hinn las, að hann hefði
dregið sér drjúgan hlut af eign, sem hann
varðveitti fyrir skjólstæðing sinn ómynd-
ugan.
Báðir lutu þeir djúpt þeim, sem skrifað
hafði, settu andlit sín í stellingar, eins og
þeir hefðu komizt við, og gengu virðulega
í burtu.
Þegar þessir menn, sem voru úr hópi dóm-