Alþýðublaðið - 24.12.1945, Blaðsíða 6

Alþýðublaðið - 24.12.1945, Blaðsíða 6
6 Jólablað AlþýðublaÓsins Ingólfur Kristjánsson: m Hólar í Hjaltadal jPv BAG SKÓ ÞÍNA AF FÓTUM ÞÉR, því að > U sfcaðuir sá, sem 'þú stendur á, er hei'Lagrur." Þiessi íomfrægu íbibliuörð ivöru leitt sinn viðböfð -urii Hóla í Hjaltadiail, og sannarlega geta (þau ótt við Hólastað, því að um margar aldir logaði þar kyndill trúarlegs, l'ífs Qg mienninigair og enn 'býr staðuirinn, og. ekiki staðurinn einn, 'heldur þjóðin öll, að arfi friá iþeim táma. Þótt niöurlægingartímabiLiö í sögu1 Hólastóls á miðöMum sé dökkuæ blettuir á spjöldum sögu hans, er þó ihinjn forni l'jómi yfir staðnum sterkari og varp- ar enn íhirtu á þetta aildlaigamil'a mennta- og menning- arsetur og fylilir mienn' lotningu fyrir staðn'Um. * Þegar kiomið er Iheim að HóHum, vekur fyrst at- hygli manns ihinn mikli Ihúsalkostur og hin víðáttu- miMiu ræQctuðu gróðuTflönd. Þarna hiefir Mka verið búnaðahskódi frá því áxið 1882 og árlega vinna hin ungu foændaetfni að túnrækt og öðrum jarðarbótum, jafnWiða hitnu ifoóklleiga nlámi við skólann. Frá því árið 1930 hefir og ríkið irekið þar uimifangsmikið bú undir ficoistöðu múverandi skólastjóra búnaðarskól'ans, Kjristjáns Karlssonar. HóLar standa málllega í imiðjum Hjaltadadnum að austan. 'Fj'allasýn er þaðan svipmikil og fögur; hæst ber Hólabyrðu, sem nafnkunnust er af fjöllum Hjaltadals. Byggingar á staðnum ber hátt, en grösiugt slétt- lendi láiggur eftir dalmum inn mieð Hjalitadail'sánni, og vúða eru hliðar hinna 'bröttu fjalila igrónar upp undir brúnir. Skógur sést nú engiinn í Hjaltadal', en tallið er, að fyrr á öidum hafi sveiitin verið viði vaxin. Allls eru1 17 bæir í HjaLtadaL, og eru mafigir þeirra merkir sögustaðir. Syðsti bærinn ausitam Hjaltadal’s- ár ier Hkxf, þar sam til forna bjó Hjalti. Þórðarson, aá er mam HjaLtadal. Það á að ihafa 'verið sonur HjaŒta, sem fyrstur lét reiisa kirkju að Hólum. Eins og áður er að vikið 'eru mikiiar og reásu- legar Ibyglgngar á 'Hólum. Auk hins stóra skóliahúss og iLeákfimishúss skólans, ©rui þar miklar bygginigar í sambandi við búreksturinn. 'En þrátt fyrir íþíessar Ibyggingar og ihið tilkomu- oúkfia umhverfi, verður það 'eitt ekki itil að laða hiig manms' að Hólum heldur fymst og firemst saga staðarins — og hin fömu manmvi’rki. GAMALL TORFBÆR stendur á Hólum, frá því á dögum Benedikts prófasts Vigfússonar, sem var þar prestur frlá því um 1830 til 1861, en Benedikt var isíðasti amdllegrair stéttar maðurinn, sem staðinn sat. Bær Iþessi ér talinn vera íbyggður árið 1854 oig hefir verið hin veiglegasta bygging að þeirra tíma venju. Hann ler riammgerr að viðum og rúmgóður; í íhonulm er 'baðstofa austust ihusa og afþiljuð hús sitt til hvorrar handar, þá er skáli mikill og stofa. í s lofunni er lökrekkja af forni gerð. Auk þesisa er í bænum stúrt leldhús og búr. Þá er ónefind ®ú byggingin, siem merkust verður tálfin, en það er Hóladómkirkja. í Ihenni má sjá suimt af Ihinuim dýrmætu gripum HóIastóLs þótt tmikllu hafi kirkjan verið rúin af iþeim fyrr á tímum. Talið er að kirikjan hafi verið fiullbyggð árið 1763. Þegar bygging Ihenniar hófist var Hólias'tóll orðinn svo févana, að Friðrik V., sem þá var við völd í Dain- mörku, Lét efna ítiL samskota Iþar í landi og víðar ti'l að afila fjlár til Ibygginigarinnar og auk þess var skattur lagður á alllllar kirkjur í DanaveLdi í þessu sama islkymi, en þar á ofan var bændlum í héraðinu skipað að vimna launalaust við efnisfluttniinig tiL kirkj- unnar. Er kirkjan hið veglegasta hús, þótt ekki sé hún fiögur utan að s'já. Veggir Ihiennar lexu ibyggðir úr bilágrýti ídg rauðum sandsfieini, len hvort tveggja er talið Vera tekið úr Hólabyrðu. Síðan' hefir kirkjan verið hvítkölkuð bæði ultan Og innan á 'veggina. Þyklkt veggjanna er talin um 90 cm., 'en Lengd kirkjumnar er 43 álnir og breiddin 14LÚ alin. Unddr Loft ler 6V2 allin frlá gódfi. Margir af grapum Hóllladámlkirkju, þeir er ef tir urðu er hún var sem miesit í höndum konungsvaldsins fyrr á öldúim, Ihaffa verið teknir úr henni og eiu geymdir á Þjóðminjasafindlnu. Þó eru lenn í ikirkjunni hinir dýrmæitus'tu munir, svo sem altarisbrík mikil, steinaltiari, 'skímiarfiontur úr stieini, og ndklkrar hefilgi- myndir. Á norrðurvegg kirkjunnar er stórt líkneski af Krisiti á Ikroissinu'm. Er mynd þessi mjög áhrifamikil og hið mesita listaverlk. Pried’ikunarstóll, sá, sem i kirkjunni er nú, er tailinn vera búinn að Vera þar ffrá því hún var byggð. Á hann eru miállaðar imyndir guðspj alHaimlaininainna, af
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.