Alþýðublaðið - 24.12.1945, Blaðsíða 43

Jólahlað Alþýðublaðsins
. 43
rótum sem afnema bæri. Þá hafði ég hugsað til þess
með sælukenndum hrolli, að í framtíðinni mundi ég
ekki eyða jólunum við slíkt fánýti, heldur í hópi
vaskra drengja á hafi úti við karlmannleg störf, eða
í erlendum höfnum meðal framandi þjóða. Nú var
þetta orðinn veruleiki — og satt að segja býsna grár
veruleiki og harla áþekkur umhverfinu, sem um-
lukti mig. Nú hugsaði ég með trega heim til ættingja
og vina En s érstklega greinilega stóðu mér fyr-
ir hugskotssjónum jólin heima í litlu sveitabaðstof-
unni hjá pabba og mömmu, þegar ég var lítill dreng-
ur og mamma var enn þá á lífi. Þá voru jól, og þá
var jólahátíðin meira en ytra prjál, þrátt fyrir efni
af skornum skammti. Nú var ég kominn til sjós, hlut-
gengur sjómaður í hópi vaskra drengja. Það hafði
lengi verið þrá mín og takmark, en var ég þá ham-
ingjusamur nú, þegar þessu takmarki var náð?
ÉG VAR VAKINN af þessum hugsunum við
það, að lemstraður sjófugl féll niður við fætur mér.
Mér varð bilt við. Sjófuglinn var vinur minn eins og
apnarra íslenzkra sjómanna; í mínum augum var
lemstraður fugl sorgarsjón, sem vakti mér óhugn-
an og svo mun um flesta íslenzka sjómenn. En hér
voru fleiri en íslendingar innan borðs. Hinn deyjandi
fugl kom úr höndum erlends kyndara, sem stóð aftur
á skipinu og veiddi veiðibjöllur og „Múkka“ í háf.
Hann gætti þess ekki að aflífa fuglana hreinlega, —
svo mikill var veiðihugur hans. Kyndarinn var óðar
búinn að veiða annan og þann þriðja, hann bein-
línis hlóð um sig valkesti af dauðum og deyjandi
fuglum. Mér rann í skap og sagði við manninn á máli,
sem við skildum báðir: „Svona byrjar þú jólin, bölv-
aður níðingurinn. Þú ættir að vera trúaðri af-
hrakið þitt, sem sífellt ert jarmandi sálma og fyr-
irbænir. Hræsnari með guðsorð á vörum, sem ræðst
á handgengna vini. olkkar sjómanna og myrðir þá á
sjálft aðfangadagskvöld.” Kyndarinn var ljúf-
mennskan sjálf. Hann svaraði: „En þið þarna fram
á? Eruð. þið ekki að veiða þorska í þúsundatali þrátt
fyrir jólin? Það er nú ekki svo beysið fæðið hérna
hjá blessuðum „stúartinum“, að manni veiti af því
að gera sér dagamun um jólin; blessaður „Múkkinn“
er bezti matur undir sólinni. Ég hugsa, að þú hafir
lyst á honum um hádegið á morgun eins og ég.“
Ég tók flalningshníf minn og hélt fram á dekk i
aðgerðina án þess að eyða fleiri orðum við fygl-
inginn. Aðgerðin stóð nú sem hæst. Vindhviðurnar
urðu brátt tíðari og kraftmeiri. Eftir drykklanga
stund var komið rok. „Híf opp“, kallaði skipstjórinn.
Þegar varpan kom upp að síðunum í þetta sinn, var
hún tóm, pokinn hafði rifnað. Botnvarpan var nú
tekin inn í skyndi og bundin föst. Lokið var við að
gera að fiskinum, lúkur skálkaðar, lífrartunnur og
al't lausilégt bundið eftir föngum. ÖIl þessi vinna
gekk með undra hraða, þrátt fyrir vaxandi ofviðri
og stórsjó. Meðan gengið var frá ölu ofan þilja, var
skipinu andæft upp 5. vind og sjó með hæfilegri ferð.
En þegar því var lokið, var skipinu snúið til lands
og lagt af stað í landvar með bálfri ferð. Vindur og
sjór voru þá á skipið flatt, því að vindurinn var af
norðausíri.
Vindur og sjór júkust en að mun, og eftir að
si'glt hafði verið um hríð tií lamds, var komið fár-
viðri. Skipið 'lá þá í sífel'lu undir áfölium og tók
stundum sjó á brúarvæng'- til hlés. Skipstjóri srneri
því skipinu upp í sjó og vind, en svo var vindhæðin
mikil, að ,.stímia“ varð með fullri ferð til þess að
skipið léti að stjórn. Umi kl. 10 á aðfangadagskvöld,
var komið það hvassviðri, að skipstjóri banniaði alla
uixnferð á milli hásetaklefa og brúarinnar og afitur-
skipsins. Þeir hásetar, semi frammí voru, urðu því að
svelta á meðan umferðarbannið hélzt, en 'þeir, sem
aftur í voru, uirðu að stjórna skipinu' ftil' sikiptis.
Þegar s'kipt var um vörð í brúnni, fóru menn niöur
á „fírplássið.“ um „fírplásslúguna", því að ekki þótti
fært aið fara „keisinn“.
Fyrsti stýrimaðux var á verði, þegar ófært varð á
milili. Varð hann því mieð aðstoð þeirra, sem bjuigigu
aftur í skipinu, að hafa vörð þar til veðrinu silotaði.
Veðrið hélzt óbreytt alla aðfangadagsnóttina, jóla-
daginn og fram yfir miðinætti á jólanóttina. Þá slotaði
veðrinu nokkuð, en sjóinn lægði skyndilega. Stöðvaði
þá skipstjóri skipið og lét kalla alla hásetana út til
þess að vinna að því að lagfæra það, sem aflaga
hafði farið
ÉG VAR í HÓPI ÞEIRRA, sem í hásetaklefanum
voru, og orðinn allhjallihanginn eins og fleiri. Lí'ðanin
í hásetaklefanum var hin verst'a. í byrjun veðursins
tók reykpípuna af ofninum og gekk sjór að staðaldri
niður um opið, svo að ógerningur var að kynda ofn-
inn; varð þvií brátt kalt í 'hásetaklefanum, Þar við
bættist það, að sjórinn, sem helltist niður í ofninn,
bleytti allt gólfið. Skipið hjó gríðarleiga þegar því
var „barið“ upp í sjóinn; maður kastaðist iðulega
upp í botninn á næstu „koju“ fyrir ofan sig, svo að
svefnsamt varð manni ekki. Akkeriskeðjiurnar lömd-
ust í keðjurörunum og gerðu mikinn hávaða. Sult-
urinn tók að sverfa að mÖTmuin, þegar fram á jóla-
daginn kom. Einn hásetanna fór þá upp og hugðist
'brjóta Siamgöngubannið og sækja sér næringu. Hann
komst aftur að „formastri“, þar sneri hann aftur,
eftir skipuin sfcipstjórans, sem sá hann úr brúar-
gluigganum. Eftir ófarir hans ákváðu allir, að taka
s.ultinum með þögn og þolinmiæði og freista ekki að
brjóta uimferðar'bannið. Við vorum þvá barla kvið-
dregnir, þegar við vorum> kaHaðir upp, en aftur í
var ekki. mataríegt. „Kahyssan“ var steindauð,
pott'ar og katlar á tjá og tundri um eldhúsið. Þeir,
sem aftuir í höfðu verið, sögðu oikkuir þá sö.gu af
matarvístinni, að kokkurinn hefði aldrei risið úr
reldvj.u á jóladaginn, hanin hafði talið víst, að fierðin
endaði á mararbotni og engu skipti, hvort menn