Alþýðublaðið - 24.12.1945, Blaðsíða 15

Jólablað Alþýðublaðsins
Kristján G. Magnússon:
SvoSiIför
FRÁSÖGN SÚ, sem hér fer á eftir, er þýdd úr dönsku
sjómannablaSi og er hún það fyrsta, sem birtist á
íslenzku eftir Kristján Guðmund Magnússon, en hann
hefur skrifað margar smásögur og frásagnir frá íslandi
í dönsk biöð nú á síðari árum; eimkanlega í sunnudags-
blaði „Politiken“. — Kristján ólzt upp á Hafnarhólmi við
Steingrímsfjörð, en fluttist til Kaupmannahafnar innan
við tvítugsaldur og átti þar heima síðan, þar til hann lézt
þann 17. nóvember síðastliðinn vetur, þá 45 ára gamall.
— Kristján heitinn mun alltaf hafa stefnt að því, að verða
rithöfundur, og þrátt fyrir fátækt tókst honum að afla sér
góðrair menmtuinar; gekk m. a. á lýðháskóla í Danmörku
og ferðafist síðan víða um Mið-Evrópu. Milli þess, sem
hann nam og ferðaðist, varð hann að vinma hörðum hönd-
um, sér til lífsuppeldis og gat 'því ekki 'helgað sig hugðar-
efnum sínum nema að litlu leyti fyrr en nú á síðustu ár-
um. Skrifaði hanm þá aðallega smásögur og greinar um
ýmis efni frá íslandi. — Eftir upplýsingum frá bróður
Kristjáns heitins, Eymundi Magnússyni stýrimanini, sem
góðfúslega hefur leyft jólaíblaðinu, að birta þessa grein,
hefur Kristján verið langt korninn með að skrifa langa
skáldsögu, en entist ekki heilsa eða áldur til að ljúka því
verki að fullu. — Fer hér á eftir frásögnin, sem er frá
æskustöðfum Kristjáns við Steingrímsfjörðinn og miðuð
við þá staðhætti, sem þar voru, fyrir meira en 25 árum,
þegar hann var þar.
C IGLI MAÐUR með ströndinni frá Horni og inin
^ eftir Húnafil'óa, fer maðuir fnam hjá nokkruim
lditium fjörðumi áðutr en náð er tii St ein grím-sf j arðar,
stærsta fjarðarins, sem genigur inn úr flóanum. í
mynni Steingrímsfjarðar gmæfir eyja ein upp úr
sjónum á hægri hönd, þegar siglt er inn til Hólma-
víkur. Eyja þessi nefinist Grímsey oig liggur hún
undir stórbýiliið Bæ í Stieingrímisfdrði.
Grímsey gnæfir upp úr hafinu, tíguleg. á að líta
með þverhníptum klettabeltum, sem ganga í sjó
írami. Er hún ekki óáþekk fluigvéiamóðurskipi, sem
snýr stafrii sínuim út móti Húnaflóa. Á háeyjuinni er
slétta um 1 kílómeter að ierngd og áliLt að Vá km. á
breidd. Þessi slétta nær yfir mestan 'hluta eyj-
arinnar; aðeins örmjótt undirlendi liggur mót suð-
vestri. Eyjan er óbyggð, en bændur notúðu hana sem
fiskiver að loknum réttum og haustverikum'. Þá voru
mannaðir einin1 eða fleiri róðrarbátar af næstu/ bæj-
um til þess að veiða þorsk tiil söitunar og ýsu og ann-
an fiisk til héimáiisinotkunar. Auk þessa var eyjau
notuð tiT þess að fóstra þar upp refayrðlimga.
ÞEGAR ÞETTA ÁTTI sér stað, sem hér verður frá
sagt, var bóndinin í Bæ refaskytta. Yar það
venja hans, að safna saman öllum yrðlingum úr grenj-
um þeim, sem unnust í syeitinini á vorini. Stkaut hainn
á sjó
Kristján G
Magnússon.
fyrst foreldrana, en girnnti síðan yrðlingana út úr
grenjiunum og 'bar þá í pokum heilm. Ó1 hamn þa
síðan upp í stórum kössum, þar til þedr voru oriðnir
inóigu stóirir til, að sjá sér farborða sjálfir úti í GrímS'
ey. Á þeim tíma var eyjan aðailega notuð sem upp-
eMisstO'fnuin fyrir refina. Þarna úði og grúði af þeim),
bæði sumar og hauist, en svo voru þeir skotnir, þegar
skinniin af þeim voru í hæstu verði.
NDIRLENDIÐ í GRÍMSEY er ekki stórt
eins og áður segir, og a'ðeins þeimi miegiin, sem
að firðinum snýr. Annars staðar við eyjumai eru
snarbrattar klettóttar strendiur. Uppi á eyjumni
standa sjómerki: tveir volduigir máláðir trétupnar,
sem sjást í mílna fjarlægð. Þau 'eru til iþess að leið-
beina stórum skipum, semi viljffl stytta sér leið og
sigla miiM eyjlariinnar og iands. Verðiur undiir þeim
kri'nigumstæðuim, að siglia milli nokkurra blind-
skerja úti í Húnaflóa, og eru þessi sjómierki, sem nú
eru lýst upp um nætur, því nauðsynlegur leiðarvísir.
Á undirlendi Grímseyjar stóðu tvö hús, hið
stæirra byggt úr timbri, en það mámna byggt í göinllT
um íslenzkuim bæjarstíll, úr torfi, en með tirribur-
igafli1. í þessum bæ bjó ég og félagi miinin, sem VfflT
formaður á tveggjiamannafiairdnu okkar, sem við not-
uðum til veiðiferða' út á Húnaflóann. í timlburhúsilnfUi
bjó önnnr skipshöfn, sex menn, og höfðu þeir miMui
stæiTÍ bát en við til veiðanna.
Við vorum vanir a!ð leggja l'ínuna seinni hluta datgs
og láta hana 'liggja yfir nóttina. En svo var það eiltt
sinn að morgni, er við, eins og venjdllega, ætTuðum
að fara að sækjla Minuna, iað veðúirútlit var svo
ískyggilegt, að formainininum á sexæringnumi þóttií
það ekki ráðlegt, að laggja á sjóimn þann dfflgiiniD,
þar sem rok, ef tiili villi ofviðri, gæti skoiMið á hveneer
sem var. Að bjarga sér í lánd undir slíkum kringuimí-
stæðum, var ekki ætíð létt og gat líka reynzt órnðgri*
legt. A . .. .: