Morgunblaðið - 18.04.1964, Blaðsíða 14

i4
MORGU NBLAÐIÐ
Laugardagur 18. apríl 1964
Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjórar:
Auglýsingar:
Útbreiðslustjóri:
Ritstjórn:
Auglýsingar og afgreiðsla:
Askriftargjald kr. 90.00
í lausasölu kr.
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Sverrir Þórðarson.
Aðalstræti 6.
Aðalstræti 6. Sími 22480.
á mánuði innanlands.
5.00 eintakið.
FORDÆMI SVIA
að er alkunn staðreynd, að
Svíar eru langsamlega
efnaðasta þjóð Norðurlanda.
Iðnaður þeirra er háþróaður
og efnahagslíf þeirra og bjarg
ræðisvegir standa á traustum
fótum. Lífskjör almennings í
Svíþjóð eru einnig mjög góð
og sennilega betri en víðast
hvar annars staðar. Félags-
málalöggjöf er þar einnig
mjög fuilkomin og félagslegt
öryggi óvíða meira.
Þessi efnaða og félagslega
þroskaða menningarþjóð hef-
ur á undanförnum árum lagt
mikið kapp á að tryggja sem
bezt vinnufrið í landi sínu.
Fulltrúar vinnuveitenda og
verkalýðs hafa sameiginlega
lagt sig fram um að leysa á-
greining um kaup og kjör með
friðsamlegum hætti, og koma
í veg fyrir að til verkfalla
kæmi. Nú síðast hefur náðst
samkomulag milli þessara
tveggja aðila um tveggja ára
kjarasamninga. Samkvæmt
þeim verður bein kauphækk-
un á árinu 1964 1,3% og 3,4%
hið síðara, þ.e.a.s. árið 1965.
Hækkunin fyrra árið kemur
nær eingöngu láglaunafólki
til góða. Margir hinna, sem
hærra launaðir eru, fá mjög
litla hækkun eða alls enga á
þessu ári. Á síðara árinu er
beina kauphækkunin meiri og
kemur þá fleirum til gagns.
Með ýmsum fríðindum, svo
sem greiðslum til eftirlauna-
sjóðs og fleiri orlofsdögum, fá
launþegar til viðbótar sem
svarar 3,55%. Samtals nema
því launahækkanirnar og fríð
indin á fyrrgreindum tveim-
ur árum um 8,35%.
í sænskum blöðum er ráð
fyrir því gert, að til viðbótar
þessum 8,3% kunni að verða
launaskrið í landinu á þess-
um tveimur árum, er nemi
2—3%. Mundu því hækkan-
irnar í tvö ár nema um eða
yfir 10%.
Allmiklar umræður standa
nú um það í Svíþjóð, hvort
þessar hækkanir séu ekki það
miklar, að þær geti orðið
efnahagskerfi Svía hættuleg-
ar, valdið verðbólgu með
þeim afleiðingum, sem í henn
ar kjölfar fylgja.
Allt er þetta mjög athyglis-
vert fyrir okkur íslendinga.
Á árinu varð um 30% almenn
launahækkun hér á landi. All-
ir vita að efnahagskerfi okk-
ar er veikara og bjargræðis-
vegir okkar fábreyttari en
gerist meðal Svía. Engu að
síður halda menn, að hið ís-
lenzka efnahagskerfi þoli slík
ar stökkbreytingar í launa-
málum. Þeir menn eru jafn-
vel til, sem gera sér í hugar-
lund að enn sé hugsanlegt að
stórhækka laun á þessu ári og
framkvæma með því raun-
hæfar kjarabætur í þágu al-
menhings.
Kjarni málsins er sá, að við
Islendingar komum fram af
einstæðu ábyrgðarleysi í þess
um málum. Þjóðin gerir kröf-
ur á hendur efnahagskerfi
sínu og útflutningsfram-
leiðslu, sem ekki er í neinu
samræmi við raunverulega
greiðslugetu hennar.
Frá þessari óráðsstefnu
verður að hverfa, ef þjóðin
vill ekki koma sér á kaldan
klaka með gáleysi sínu og
fyrirhyggjuleysi. — Fordæmi
Svía er vísbending um það,
hvernig halda beri á þessum
málum. Við íslendigar verð-
um að læra af reynslu þeirra
þjóða, sem okkur eru skyld-
astar og næstar okkur búa.
Ella hljótum við að leiða yfir
okkur kyrrstöðu og vandræði,
sem hafa munu ófyrirsjáan-
legar afleiðingar um langa
framtíð.
EFNAHAGSLEGT
JAFNVÆGI
Tslendingum er í fersku
minni, hvernig vinstri
stjórnin skildi við efnahags-
líf landsins. Leiðtogar hennar
lýstu því sjálfir yfir, að fram-
undan væri óðaverðbólga og
innan ríkisstjórnarinnar
væru engin sameiginleg úr-
ræði fyrir hendi til þess að
ráðast gegn vandanum.
Það kom svo í hlutverk Við
reisnarstjórnarinnar að segja
þjóðinni sannleikann allan
um það hvernig komið var.
Síðan var ný stefna mörkuð
og hafizt handa um efnahags-
lega viðreisn. Enda þótt við-
reisnarráðstafanirnar væru
ekki allar vinsælar náðu þær
þó þeim tilgangi sínum að
koma í veg fyrir það hrun,
sem yfir vofði og rétta fjár-
hag þjóðarinnar við, út á við
og inn á við. Og þjóðin vott-
aði ríkisstjórninni ótvírætt
traust fyrir þær í kosningun-
um á sl. sumri.
En kommúnistar og Fram-
sóknarmenn, sem leitt höfðu
stórkostlegan vanda yfir þjóð
ina með úrræðaleysi sínu
vildu ómögulega una því að
efnahagslegt jafnvægi ríkti á
íslandi. Þess vegna beittu
þeir sér fyrir stórfeldu nýju
kapphlaupi milli kaupgjalds
og verðlags. Þessir flokkar
Landamæraágreiningur
Rússa og Kínverja
eftir Edwcird Crankshaw
TORRÁÐINN liður í deilu
Kínverja og Rússa varff dá-
lítiff ljósari fyrr í J>essum mán
uði, þegar Rússar sökuðu Kín
verja um endurteknar ofbeld
isaffgerðir og yfirgang á landa
mærunum, en fullyrtu um
leiff, aff engin misklíð rikti
vegna landamæranna.
í leynilegu bréfi frá Rúss-
um til kínverska komrnún-
istaflokksins var stungið upp
á því að viðræður færu fram
um landamærin og opinibe-rir
fundir voru síðan haldnir í
Peking í febrúar s.l. Ekkert
spurðizt hvað fram fór á
fundurrum, en fyrstu bending
una var að finna í ræðu, sem
Suslov hélt 15. febrúar. Ræð
an var ekki birt fyrr en 3.
apríl s.l.:
„Stjórn Sovétríkjann,a“,
sagði Suslov, „tók frumkvæð
ið og kom á viðræðum, sem
miða skyldu að því að skýra
nánar og semja um ýmis at-
riði varðandi landamærin.
Þetta var gert í þeirri trú,
að enginn verulegur ágrein-
ingur ríkti með Rússum og
Kínverjum um landamærin,
þau hefðu myndast „söguilega1*
en á sumum svæðum gæti ver
ið nauðsynitgt að fá nánari
lýsing'U á legu þeirra“.
Nú fyrir skömimu hefur
helzti og vitrasti fræðimaður
Sovétríkjanna á sviði alþjóða
réttar, Kozhevnikov prófessor,
lýst því yfir að aðgerðir Kín
verja á landamærum Kína og
Sovétríkjanna hafi vakið
mikla gremju og séu fordæm
anlegar frá sjónarmiði alþjóða
réttar og siðfræði.
Kínverjar ræddu í fyrsta
sinn opinberlega óleyst landa
mæravandamál í marz á liðnu
ári. En þá bárust þau um-
mæli frá Peking, að Kínverjar
myndu ef til vill, er aðstæður
væru heppilegar, krefjast af
Sovétríkjunum auðugra og
víðáttumikilla landssvæða. M.
a. stórra hluta suð-austurhér-
aða Sovétríkjanna, sem Kín-
verjar létu af hendi við Rússa
með nauðungarsamningnum í
Aigun og Pekinig 1858 og 1860.
Á þessum svæðum er t.d. borg
in Vladivostok.
Rússar létu umimæli Kín-
verja sem vind um eyrun
þjóta og höguðu sér eins og
þeir hefðu ekki heyrt þau. í
september reyndu Kínverjar
aðra leið til þess að vekja
athygli Rússa, og sökuðu þá
um oíbeldisaðgerðir á landa-
mærum Kazakhstan, sem er
hluti yfirráðasvæðis Sovétríkj
Edward Crankshaw
anna í Mið-Asíu, og kínverska
yfirráðasvæðisins Singkiang í
Himalaya-fjöllum. Nú sátu
Rússar ekki auðum höndum,
heldur sökuðu Kínverja uim
að kúga og undiroka Múlham
eðstrúarmenn í Singkiang.
Sögðu Rússar, að fjöldi þess-
ara hrjáðu manna hefði flúið
á náðir bræðra sinna í Sovét-
ríkjunum.
Utan þess, sem hér er skýrt
frá, hafa báðir aðilar verið
þögulir um hugsanlegar kröf-
ur Kínverja um afhendingu
landssvæðanna við Amur-
fljót, sem þeir létu af hendi
við Rússa á dögum Alexand-
ers II, föður landvinnioga
Sovétríkjanna í austri.
Það virðist ljóst, að Rússar
og Kínverjar hafa óldkar hug
myndir um hvaða tegund
landamæravandamála skuli
ræða. Eftir því, sem næst verð
ur komizt, vilja Rússar tak-
marka viðræðurnar við smá-
atriði eins og t.d. rétt til sigl-
inga á fljótunum Amur og
Ussuri og umráðarétt yfir
nokkrum eyjum í fljótum
þessum. Ef Kínverjar hafa
formlega vakið máls á stærri
og mikilvægari vandamálum
verður fróðlegt að sjá bverniig
heimskommúnisminn bregst
við því hve ákafir Rússar eru
að sanna „sögulegt“ gi’ldi ráns
fengs einvalds á nítjándu öld.
hafa lagt höfuðkapp á að
kynda elda nýrrar verðbólgu.
Því miður hefur þeim orðið
alltof mikið ágengt í þessari
iðju sinni. Hin stórfelda kaup
hækkun á sl. ári leiddi til
þess að gera varð ráðstafanir
til stuðnings útflutningsfram-
leiðslunni um síðustu ára-
mót.
íslendingar ættu nú að
vera búnir að átta sig á til
hvers fyrirhyggjulaust kapp-
hlaup milli kaupgjalds og
verðlags hlýtur að leiða. Hin-
um ábyrgðarlausu gönuhlaup
um verður nú að vera lokið.
Öll ábyrg öfl í þjóðfélaginu
verða að sameinast um að
tryggja efnahagslegt jafn-
vægi, stöðugt gengi íslenzkr-
ar krónu og traustan efna-
hagsgrundvöll.
FRUMVARP UM
FERÐAMÁL
ryrir Alþingi liggur nú frum
A varp frá ríkisstjórninni
um ferðamál. Höfuðnýmæli
þess er stofnun ferðamálaráðs
og ferðamálasjóðs til stuðn-
ings ferðamálum og gistihúsa
haldi í landinu. Ennfremur er
lagt til að einkaréttur Ferða-
skrifstofu ríkisins til móttöku
erlendra ferðamanna verði úr
gildi felldur, þannig að svip-
að skipulag ríki hér á stjórn
ferðamála og móttöku er-
lendra ferðamanna og tíðkast
í öðrum nálægum löndum.
Frumvarp þetta stefnir tví-
mælalaust í rétta átt og er
ástæða til þess að fagna því.
Ferðainannastraumurinn til
landsins eykst nú með ári
hverju og óhætt er að full-
yrða að íslendingar geti haft
allverulegar tekjur í framtíð-
inni af heimsóknum erlendra
ferðamanna til landsins.
Nágrannaþjóðir okkar hafa
þegar stórfeldar gjaldeyris-
tekjur af ferðamannastraum
til landa sinna. Náttúrufegurð
á íslandi og sérstaða landsins
mun í framtíðinni laða útlend
inga hingað í vaxandi mælL
En þá verður að vera fyrir
hendi sæmileg aðstaða til
þess að geta tekið á móti þeim
og veitt þeim þann beina og
fyrirgreiðslu, sem nauðsyn-
legt er. Að því er stefnt með
frumvarpinu um ferðamál,
sem Alþingi væntanlega af-
greiðir sem lög innan skamma
tíma.
t