Morgunblaðið - 19.11.1964, Blaðsíða 2

2
MORGU N BLAÐIÐ
Fimmtudagur 19- núv. 1964
samkomulag fransks
og þýzks iðnaðar
Einar Benediktsson, sendiráðunautur,
segir frá Kennedy-viðræðunum og hvern-
ig málin standa í dag innan EBE
DEILUMALIN innan Efna-
hagsbandalags Evrópu hefur
mjög borið á góma undan-
farna daga, ekki sízt missætti
Frakka og Þjóðverja vegna
verðs á landbúnaðarvörum.
Þessar deilur Efnahagsbanda-
lagslandanna hafa mjög
blandazt inn í Kennedy-við-
ræðurnar svonefndu um al-
mennar tollalækkanir og hef-
ur mikil óvissa ríkt um árang-
ur af þeim.
Morgunblaðið hefur átt sím-
tal við Einar Benediktsson,
sendiráðunaut í París, sem
fjaliar einkum um viðskipta-
og efnahagsmál í sendiráðinu
og fylgist því með framvindu
mála innan EBE og Kennedy-
viðræðunum. Gaf Einar blað-
inu lýsingu á því, hvernig
þessi mál standa í dag. Einar
sagði:
— >að, sem mest hefur bor-
ið á innan Efnahagsbanda-
lagsins undanfarna viku, eru
landbúnaðarmálin, sem hafa
reyndar valdið þar deilum
undanfarin ár. Snúast deil
urnar fyrst og fremst um
verðið á kornvörum, sem er
grundvallaratriðið í samn-
ingunum um landbúnaðarmál-
in. Frakkar vilja að korn-
vöruverðið verði lægra en
Þjóðverjar hafa getað falliz
á, þannig að franskur land-
búnaður fái aukinn markað í
Þýzkalandi. Snertir þetta mjög
stöðu Efnahagsbandalagsins
gagnvart öðrum löndum.
— An ákvörðunar í þessum
efnum verður erfitt fyrir
EBE-löndin að taka þátt í
Kennedy-viðræðunum innan
GATT. En í þeim viðræðum
er það sérstök ósk Banda-
ríkjanna að fá lækkun á toll-
um landbúnaðarvara í því
skyni að auka viðskiptafrelsi.
Einar Benediktsson
— í gær (þ.e. þriðjudag)
átti að leggja fram lista yfir
þær vörur, sem undanþágu
hefðu frá tollalækuninni sem
Kennedy-viðræðurnar igera
ráð fyrir, en viðræðurnar
fara fram á þeim grundvelli
að tollalækkunin nemi 50%.
— Frá upphafi var gert ráð
fyrir því, að undantekningar
yrðu þar sem brýnir þjóðar-
hagsmunir væru í veði. Atti
að leggja undanþágulistann
fram þann 16. nóvember. Og
í gær gerðist það, að listar
voru lagðir fram af þeim
löndum, sem ætla að taka
áfram þátt í viðræðunum á
igrundvelli 50% tollalækkun-
ar á sínum eigin iðnaðarvör-
um. Mig minnir að þéssi lönd
hafi verið 12 talsins.
— EBE-löndunum tókst um
síðustu helgi að ná samkomu-
lagi um þennan undanþágu-
lista. Öllum þessum listum er
enn haldið leyndum, en sam-
kvæmt blaðafregnum nær
listi EBE-landanna til 19% af
iðnaðarvörum þeirra.
— Varðandi landbúnaðar-
málin hefur afstaða EBE-
landanna verið sú, að þar eigi
að ná sérstöku samkomulagi,
sem ekki verði á grundvelli
50% lækkunar.
— Þar sem það hefur nú
gerzt, að löndin hafa haldið
sig við að leggja fram listana
á þeim tíma, sem upphaflega
var gert ráð fyrir, er leiðin
opin til áframhaldandi við-
ræðna innan GATT, þótt ekki
sé ástæða til of mikillar bjart-
sýni.
— Síðustu fregnir frá Brux-
elles herma, að ýmis tæknileg
undirbúningsvinna í sambandi
við landbúnaðarmálin gangi
nú eitthvað betur eftir að
undanþágulistarnir voru lagð-
ir fram. Ákvörðun um land-
búnaðarmálin verður að taka
fyrir næstu áramót, að því
að talið er. Þá er rétt að benda
á, að ýmis önnur mál flækjast
inn í viðræðurnar um við-
skiptamálin, t.d. afstaðan til
hins fyrirhugaða kjarnorku-
flota NATO.
— Landbúnaðarmálin inn-
an BBE eru mjöig þýðingar-
mikil. En þegar öllu er á
botninn hvolft er þunga-
miðjan samkomulag milli
fransks landbúnaðar og þýzks
iðnaðar. Það eykur mjög á
erfiðleikana, að kosningar
eru framundan í Þýzkalandi,
en hinn Kristilegi demokrata-
flokkur Erhards nýtur stuðn-
ings bænda og gerir það að
verkum, að þýzka ríkisstjórn-
in verður að fara mjög var-
lega í málinu.
— En eins og stendur hefur
ekkert neikvætt komið fram,
sem hindrar áframhald
Kennedy-viðræðnanna innan
GATT.
Jómfrú Þórdís, ný skúldsaga
eltir Jón Björnsson, komín út
JÓMFRÚ ÞÓRDÍS er áhrifa-
rik skáldsaga byggð á sögulegum
heimildum um frægt sakamál
frá 17. öld. Hún er einnig aldar-
farslýsing. JJaksvið sögurmar er
öld hjátrúar og hindurvitna, bar
átta lúterskra klerka við xa-
þóiska siði og venjur, andóí
landsmanna gegn danska kon-
ungsvaldinu, sem þá var í sókn
á íaiandi.
Höfuðpersónan, Þórdís Hall-
dórsdóttir, er ung kona, ógeím,
fögur og óstýrilát, náskyld lög-
LAUNÞEGAKLÚBBUR. Fund-
ur verður haldinn í Launþega-
klúbbnum í kvöld kl. 20:30. Þar
mun Þórir Einarsson, viðskipta-
fræðingur, ræða við fundarmenn
um: „Hlutverk nútíma verka-
Iýðshreyfingar“. Á eftir verða
kaffiveitingar og kviljnynda-
sýning.
Nýir þátttakendur í Launþega
klúbbnum eru ávalit veikomnir..
mianninum á Reynistað, Jóni Sig
urðssyni, einum af atkvæða-
mestu höfðingjum landsins. Þeg
ar sagan hefst er Þórdís Hall-
dórsdóttir í kynnisferð hjá Berg
ljótu, systur sinni og Tómási Böð
varssyni, manni hennar, að Sol-
heimum. Tómas situr ósjaldan
í drykkjuveizlum lögmannsins á
Reyuistað og Þórdís fylgist með
honum þangað eftir að hún kem
ur til Sólheima. Sá kvittur gýs
upp að Tómas Böðvarsson eigi
vingott við mágkonu sína. Eigi
löngu eftir hóflausa drykkju-
veizlu á Reynistað trúir Þórdís
HalVdórsd. mági sínum fyrir því
að hún sé barnsihafandi og að
hann sé faðir að barninu. Þá er
Stóridómur lög í landinu, en
samkvæmt honum liggur dauða
refsing við broti af þessu tagi.
Þórdís hverfur frá Sólheimum,
en orðrómurinn um sifjaspell
magnast. Hún neyðist til að
vinna opinberan eið að skírlífi
sínu á Vallalaugarþingi. Fáein-
um mánuðum síðar elur Þórdis
meybam. Nú hefst hörð barálta
fyrir lífi Þórdísar Halldórsdott
ur og Tómasar Böðvarssorvar.
Andstæðmgarnir, lögmaðurinn
á Reynistað og Guðbrandur Þor
láksson, biskup á Hólum, sem er
fræxiidi Tómasar, taika höndum
Jón Björnsson, rithöfundur.
samari. Danska konungsvaldið
sækir málið móti þeim.
Skáldsagan Jómfrú Þórdis er
334 bls. prenfuð í Víkingsprent
hf.. Bókband annaðist Félags-
bókbandið. Tlarfi Jónsson sá am
útlit bókarinnar.
Fyrstu sögur Jóns Björnsson-
ar birtust áður en hann hélt ut
an til nárns og ferðalaga, rum
lega tvítugur. Fyrsta skáldsaga
hans, Jordens Magt, sem kom
út árið 1942 aflaði höfundi nuk
ilja vinsæilda í Danmörku og víð
ar. Síðan rak hver skáldsagan
aðra, fyrst á dönsku, en síðian á
íslenzku. Jón hefur einnig ntað
leikrit og unglingiasögur.
Sveinn Guðmundt
son endurkosinn
formaður Varðar
AÐALFUNDUR Landsmála-
félagsins Varðar var haldinn
í gærkveldi í Sjálfstæðishús-
inu. Sveinn Guðmundsson
var endurkosinn formaður,
og Gunnar G. Schram flutti
erindi um stjórnarskipti í
austri og vestri.
Formaður Varðar, Sveinn
Guðmundsson, vélfræðingur,
setti fundinn og mæltist til þess,
að Baldvin Tryggvason, fram-
kvæmdastjóri, tæki að sér fund-
arstjórn. Samþykktu fundar-
menn það einróma. Einar Guð-
mundsso.n, framkvæmdastjóri
Varðar, var kjörinn fundarritari.
Síðan flutti Sveinn Guðmunds-
son, formaður Varðar, skýrslu
um starfsemi liðins árs. Sjö al-
mennir félagsfundir voru haldn-
ir, þar sem færustu menn fluttu
framsöguræður, og vöktu þeir
allir mikla athygli, eins og
marka má af blaðaskrifum. Sex
spilakvöld voru haldin, en á
þeim fluttu kunnir Sjálfstæðis-
menn ávörp. Tvær jólatrés-
skemmtanir voru haldnar, ag
Baldur Jónsson sá um hina árlegu
sumarferð Varðarfélagsins ásamt
öðrum. Að þessu sinni var haldið
til hinna blómlegu byggða Ár-
nessýslu. Bjarni Benediktsson,
forsætisráðherra, ávarpaði ferða-
mennina að Flúðum í Hruna-
mannahreppi, en þeir voru um
600 talsins. Þá voru hin vinsælu
Varðarkaffi haldin í Valhöll við
Suðurgötu.
Formaður gat þess að lokum,
að félagar í Verði væru nú fjög-
ur þúsund, og þakkaði stjórnar-
mönnum ánægjulegt samstarf.
Sérstaklega þakkaði hann Einari
Guðmundssyni, framkvæmda-
stjóra Landsmálafélagsins Varð-
ar ötult starf.
Þá las gjaldkeri félagsins, Jón
Jónsson, skrifstofustjóri, upp
reikninga félagsins. Voru þeir
samþykktir samhljóða.
Þessu næst fóru fram kosning-
ar. Sveinn Guðmundsson, vél-
fræðingur, var endurkosinn for-
maður í einu hljóði. Sðan voru
sex menn kosnir í aðalstjórn,
þeir Sveinn Björnsson, kaup-
maður, Jón Jónsson, fuiltrúi,
Þórður Kristjánsson, kennari,
Eyjólfur Konráð Jónsson, rit-
stjóri, Benóný Kristjánsson, pípu
lagningameistari og Jón Krist-
jánsson, verkstjóri.
í varastjórn voru þessir þrír
kosnir: Ágúst Hafberg, fnam-
kvæmdastjóri, Ólafur Jónsson,
málarameistari, og Bragi Hann-
esson, bankastjóri . Endurskoð-
endur voru kjörnir Guttormur
Eriendsson, hrl., og Már Jóhanns-
son, skrifstofustjóri. Ottó J. ólafs
son, fulltrúi, var kosinn vara-
endurskoðandi.
Síðan voru kosnir 36 fulltrúar
Varðarfélagsins í FulÞréiaráð
S’álfstæðisféiaganna í Reykja-
vík.
Að kosningum loknum færði
Sveinn Guðmundsson fram þakk
ir fyrir traust það, sem honum
og öðrum stjórnarmönnum hefði
verið sýnt, og þakkaði sérstak-
lega Má Elissyni, hagfræðingi,
unnin félagsstörf, en hann gaf
ekki kost á sér til endurkjörs.
Þá flutti Gunivir G. Schram,
ritstjóri dagblaðsins Vísis, erindi,
sem hann nefndi „Stjórnarskipti
í austri og vestri“. Hóf hann mál
sitt á rússneskri sögu um það. er
maður kom inn í fangaklefa, þar
sem tveir sátu fyrir, og spurði þá
um ástæður fangavistar þeirra.
Annar hafði þá talið illa um fé-
laga ívan, en hinn hafði talað vel
um félaga ívan. „Það var skrít-
ið“, sgði sá nýkomni, „ég er
j nefnilega félagi ívan“. Þá drap
Gunnar á það, að Krúsjeff býr
Sveinn Guðmundsson ,
núna í Granovskígötu nr. 3,
sama húsi og Molotoff býr í oig
fleiri, sem Krúsjeff sparkaði úr
embættumi. Þótti Gunnari ekki
ólíklegt, að samræ'ður manna
yrðu stundum næsta erfiðar í
hinni sameiginlegu lyftu íbúanna.
Þá rakti Gunnar ástæðurnar
fyrir falli KrUsjeffs, og myndir
af ásjónu hans hurfu jafn skyndi
lega af veggjum í sovézka sendi-
ráðinu hér og í stjórnarskrifstof
um austur í Moskvu. Taldi hann
þrjár orsakir og þá hina fyrstu,
að honum hefði ekki tekizt að
halda sambúðinni við stjórnina
í Peking betri en raun bæri vitni
og þá hina aðra, áð landbúnaðar
mál austur 1 Sovétríkjunum
hefðu verið í megnasta ólestri
alla stjórnartíð Krúsjeffs. Áætl-
un hans um nýrækt hefði farið
út um þúfur, og hrein hungur-
sneyð ríkti á sumum svæðum.
Þetta væri samyrkjubúskapnum
um að kenna. Þótt aðeins 3,3%
alls ræktanlegs jarðnæðis í Sovét
ríkjunum væri utan samyrkju-
búa (samkvæmt sovézkum skýrsl
um) kæmu þaðan 76% af allri
eggjaframleiðslu Sovétríkjanna,
70% af kartöflum, 44% af keti
og 44% af mjólk. Þetta sýndi
gleggst ókosti samyrgjuibúaskipu
lagsins. í þriðja lagi kvað Gunn-
ar, að Krúsjeff hefði ekki tekizt
að kveða niður hið seigdrepandi
skrifstofuveldi. Til marks um
það gat hann þess, að nýlega
hefði árangur af undirbúnings-
starfi við eina verksmiðju koslað
70 þúsunda blaðsíðna skýrslu,
sem komið hefði út í 91 bindi.
Leita þyrfti til fjórtán fyrirtækja
með umsóknareyðúblöð, til þess
að fá ársbirgðir af kúlulegum í
einn bíl, og 6,1 milljón manna
starfa'ði eingöngu við „skipulagn
in>gu“ og ,,áætlanagerð“.
Varðandi landbúnaðinn gat
ræðumaður þess, að samkvæmt
sovézkum skýrslum framleiddi
hver sovézkur bóndi (eða land-
búnaðarverkamaður, eins og það
heitir eystra) matvæli handa sjö
mönnum, en bver bandarískur
bóndi handa 46 mönnum.
Síðan ræddi Gunnar G.
Schram um stjórnarskiptin í
Bretlandi. Þeim kvað hann frek-
ar valda fylgisaukning Frjáls-
lynda flokksins en tap íhalds-
flokksins. Gerði hann gys að
tilraun málgagns Sovétríkjanna
á íslandi, „Þjóðviljans“, til að
jafna saman stjórnarskiptunum
í Sovétríkj unum og í Bretlandi.
Á öðrum staðnum hefði veri’ð um
kaldrifjaða hreinsun að ræða, en
á hinum lýðræðislegar þingkosn
ingar. Gagnrýndi Gunnar síðan
ýmsar aðgefðir Wil9ons, forsætis-
ráðherra í Bretlandi, svo sem
þjóðnýtingu stáliðnaðar og tolla
hækkun.