Morgunblaðið - 23.02.1965, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 23. febrúar 196.*»
— Breyting
Framhald af bls. 28
TTmferðarlaganefnd hefur nú
nflað ýmissa nýrra og frekari
upplýsinga um þau atriði, sem
skipta má/ii við breytingu úr
vinstri handar uimferð í haegri
hand a r urnferð. Með frumvarpi
til núgildandi umferðarlaga, sem
umferðarlaganefnd satmdi, fylgdi
sem fylgiskjal sérstök greinar-
gerð um vinstri og hægri handar
urnferð, dags. 31. ágúst 1956, og
eru flest þau atriði, sem þar
eru greind, að sjálfsögðu í "fullu
gildi enn.
Verður hér á eftir gerð grein
fyrir þeim aðgerðum, sem nauð-
syniegar eru, ef koma á hægri
handar umferð hér á landi.
A.
TJmferðarlaganefnd leitaði upp
lýsinga hjá vegamálastjóra, bæj-
arstjómum utan Reykjavíkur og
borgarverkfræðingi í Reykja-
vík um það, hverjar breytingar
þurfi að gera á vegakerfinu. Af
svörum þessara aðila kemur
fram, að hér eru fyrst og fremst
Uim flutning umferðarmerkja að
ræða, frá vinstri vegarbrún að
hægri. Samkvæmt þeim upplýs-
ingum, sem nefndinni hafa bor-
izt, hafa verið sett upp yfir 5000
ný umferðarmerki, samkvæmt
regluigerð um umferðarmerki og
notkun þeirra nr. 61/1959. Auk
fiutnings og nokkurra breytinga
á umferðarmerkj um þarf að
gera breytingar á umferðarljós-
um í Reykjavík. Þörf á breyt-
ingum á götunum sjálfum er
hins vegar ta'in hverfandi lítil.
í sambandi við rekstur strætis-
vagna þarf að gera nokkrar
breytingar á viðkomustöðum,
flytja til biðskýli, merki o.þ.h.
Samkvæmt upplýsinguim fyrr-
nefndra aðila má ætla, að kostn-
aður við að framkvæma ofan-
greindar breytingar, verði þesisi:
1. f Reykjavik:
a) umferðarmerki
b) umferðarljós
c) biðskýli o.þ.h. (SVR)
2. í kaupstöðum utan R.-víkur
3. A þjóðvegum Utan þéttbýlis
4. Á öðrum veguim (áætlað af
nefndinni)
Samt.
Þessar tölur eru miðaðar við
núverandi vegakerfi og verðfag
eíðari hluta árs 1964.
B.
Bifreiðir þær, sem í notkun
eru hér á landi, eru að nokkru
leyti þannig- útbúnar, að þeim
verður að breyta, ef upp verð-
ur tekin hægri handar uimferð.
Ljósaútbúnaður allra bifreiða
er þannig, að lágljós lýsa til
vinstri. I»essum búnaði þarf að
breyta, og þarf því að skipta
um framljósker eða gler í ölfrum
bifreiðum. Hefur verið áætlað,
að kostnaður við þetta neimi Um
kr. 350.00 á bifreið með ísetn-
ingu og stillingu nýrra ljósa.
Samkvæmt reglugerð um gerð
©>g búnað ökutækja o.fl., nr. 51/
1964, sku-lu aðaldyr fólksbifreiða
sem ætlaðar eru til flutninga 16
farþega eða fleiri, vera á vinstri
hlið. Við breytingu er æskilegt
og oft nauðsynlegt að flytja þess
ar aðaldyr, og þarf þá jafnframt
að breyta sætaskipun í bifreið
unuim. Ennfremur þarf að flytja
stjórntæki nokkurra bi-freiða,
fyrst og fremst strætisvagnanna,
einkum vegna innheimtufyrir-
komulags.
Samkvæmt skýrslu bifreiða-
eftirlits ríkisins eru skráðar 280
elmenningsbifreiðir (10 farþega
og meira). Af þessum bifreiðum
eru 68 strætisvagnar (í Reykja-
vík, Akureyri, Kópavogi og á
Hafnarfjarðarleið). Kostnaður
við breytingar á þessum bifreið-
um er lang mestur. Síðan koma
28 bifreiðir, þar sem breyta þarf
dyra-búnaði. Eru þær allar not-
aðar á sérleyfisleiðuim í næsta
nágrenni Reykjavíkur. Að því
er aðrar almenningsbifreiðir
varðar, þá er það álit sérfróðra
jnanna, að ekki sé þörf veru-
legra breytinga á þeim. Þessar
bifreiðir eru fyrst og fremst not
aðar til farþegaflutninga í hóp-
ferðum eða á sérleyfisleiðum,
þar sem ekki er mjög mikil um-
ferð og langt er á milli viðkomu
staða. Er talið, að komast megi
hjá því að leggja í breytingar
á þeim vegna kostnaðar. All-
rnargar bifreiðir hafa og verið
keyptar notaðar til landsins fiá
löndum með hægri handar um-
ferð, og hafa því dyr hægra
megin. Nauðsynlegt verður að
auðkenna þær bifreiðir, sem eft-
ir breytingu verða með aðal-
dyr vinstra megin, og setja að
öðru leyti sérstakar reglur tU
öryggis farþegum í þeim.
Leitað hefur verið upp'ýsinga
hjá sérfróðum mönnum í bif-
reiðasmíði og hjá eigendum
strætisvagna um það, hver kostn
aður verði við breytingar þess-
ar. Miðað er við verðlag í árs-
lok 1904: &
68 strætisvaignar
28 almenningsbifreiðir á mesta
þéttbýlissvæðinu
Breytingar á öðrum almennings-
bifreiðum og ófyrirséð
Samt.
Framkvæmd breytiniga þess-
ara mun taka nokkurn tíma, en
gert er ráð fyrir því, að breyt-
ingarnar fari allar fram hér á
landi. Æt-la rná, að í sambandi
við breytingar á strætisvögnum
þurfi að kaupa 9 nýja skipti-
vagna með dyraútbúnaði á báð-
uim hliðum. Bifreiðir þessar yrði
vegna breytinganna að kaupa
fyrr en ella, en að öðru leyti
verður að líta á kaupin sem
eðlilega endurnýjun eða aukn-
ingu. Kostnaðarauki vegna dyra-
búnaðar á báðuim hliðum þess-
ara bifreiða er áætlaður allt að
kr. 100.000.00 á hverja bifreið.
Er þá reikpað með vöxtum af
stofnkostnaði.
kr. 500.000.00
— 500.000.00
— 400.000.00
— 600.000.00
— 1.300.000.00
— 300.000.00
kr. 3.600.000.00
C.
Áætlun um kostnað við breyt-
ingar, rem gerð hefur verið
grein fyrir hér að framan, mið-
ast við vegakerfi og bifreiðakost
um s.l. áamót. Hins vegar er
ekki hægt að koma hægri hand-
ar umferð á nema með nokkuð
löngum fyrirvara, vegna þess
tíma, sem breytingar á vegakerfi
(umferðarmerkjum o.fl.) og bif-
reiðum taka.
Áætlað hefur verið, að bif-
reiðasmiðjur hérlendis geti á
tveimur árum framkvæmt breyt
ingar á þeim bifreiðum, sem
nauðsynlegt reynist að breyta,
en hálft ár munu simiðjurnar
þurf a til þess að undirbúa fram-
kvæmdir, annast innkaup o.þ.h.
Á sarna tíma myndi nýsmíði í
bifreiðasmiðjunum að mestu
leyti falla niður. Eftir að ákvörð
un hefur verið tekin um hægri
handar umferð, verður að miða
við, að allar bifreiðir, sem flutt-
ar verða til landsins, verði út-
búnar fyrir hægri handar um-
ferð, annað hvort eingöngu eða
jafnframt með búnaði fyrir
vinstri handar umferð. Á sama
hátt og gert er ráð fyrir því, að
eldri bifreiðir verði notaðar ó-
breyttar eftir breytingu, má nota
bifeiðir eingöngu fyrir hægri
handar umferð fyrir breytíngu
utan aðalumferðarsvæðisins,
enda verði þá viðhafðar sérstak-
ar öryggisráðstafanir. Með tilliti
til þessa er ekki ástæða til að
reikna með verulegum kostnað-
arauka vegna innfluttra bifreiða
frá því að ákvörðun um breyt-
ingu verður tekin, þar til hún
kemur til framkvæmda.
Uppsetninigu merkja á þjóð-
vegum landsins er hvergi nærri
ilokið, og þarf fyrirsjáanlega að
setja þar upp allmikið af um-
ferðarmerkjum á næstu árum.
Einnig þarf að bæta við rnerkj-
um vegna aukningar á vogakerfi
Bókauppboð
SIGURÐUR Benediktsson heldur
bókauppboð í Þjóðleikhúskjall-
aranum kl. 5 í dag. Á skránni eru
112 númer, öll úr sama dánar-
búinu.
Einna merkustu númerin eru
„Litli“ Skírnir 1827, „Mið“ Skírn-
ir, Klausturpósturin, sem • vant-
ar níunda árgang, Almanak þjóð-
vinafélagsins, óvenju gott ein-
tak í nýju skinnbandi, Sunnan-
fari með aukablaðinu um andlát
Björns Jónssonar, ráðherra.
Tímarit Þjóðræknisfélagsins, ár-
gangur 1—36 og Dýraverndarinn,
árangur 1—37.
Bækurnar eru .yfirleitt mjög
vel bundnar, en „Mið“ Skírnir,
Fjölnir og Safn til sögu íslands
eru ekki heil.
kr. 27.200.000.00
— 3.800.000.00
— 2.000.000.00
kr. 33.000.000.00
bæði í þéttbýli og utan þess, svo
og vegna aukinnar umferðar: Ef
breyting á vinstri umferð yfir
í hægri verður ekki framkvæir/d
fyrr • en fyrri hluta árs 1968,
má áætla, að kostnaður vegna
þessa aukist um allt að 1 milj-
ón króna, miðað við núverandi
verðlag. Lækka má þennan
kostnað með því að hefja strax
uppsetningu nýrra merkja miðað
við hægri handar umferð.
Nú er verið að ganga frá til-
lögum að heildarskipu/ aigi fyrir
Reykjavík og næsta nágrenni.
Þess vegna hefur verið frestað
ýmsium framkvæmdum, sem
þola bið, þegar heildarskipulag
hefur verið ákveðið. Ætla má, að
þegar á þessu ári verði gerð um-
ferðarmannvirki í Reykjavík og
nágrenni, sem háð eru umferðar
reglum meira en hingað til.
Skiptir þá máli, hvort miða skal
við vinstri eða hægri handar um
ferð, en mjög kostnaðarsamt get-
ur orðið að breyta mannvirkj-
unum, ef þau verða frá upphafj
eingöngu miðuð við vinstri hand
ar umferð. Verði hins vegar á-
kveðið nú á næstunni að breyta
til, er hægt að gera mannvirki
þessi fyrst og fremst fyrir hægri
handar umferð, og þarf þá ekki
að reikna með mik'num kostnaði
vegna þess, þótt breytingin verði
ekki fyrr en að nokkrum áruim
liðnum.
D.
Rreyting frá vinstri handar
umferð í hægri krefst, svo sem
rakið hefur verið, breytinga á
ökutækjum, umferðarmerkjum
o.fl. Þessar framkvæmdir er
nauðsynlegt að skipuleggja fyr-
ir fram, svo að þeim verði lokið
á réttum tíma. Ennfremiur þarf
að undirbúa breytinguna með
alls konar upplýsingastarfsemi,
bæði fyrir breytingu og eftir.
Gert er ráð fyrir því, að þessi
upplýsingastarfsemi fari fram
jöfnum höndum á vegum hins
opinbera (ríkis og sveitarfélaga)
og annarra aðila, svo sem slysa-
varnafó.aga, samtaka bifreiðaeig
enda og vátryggingaféfega. Náið
samstarf þarf að hafa við þá,
sem um fræðslumál fjalla. Endur
skoða þarf kennslubækur um
umferðarmál og jafnframt er
nauðsynlegt að hagnýta skóla-
kerfið til hins ýtrasta til um-
ferðarfræðslu. Loks þarf að
skipufeggja starfsemi löggæzl-
unnar í sambandi við umferðar-
stjóm og aðrar ráðstafanir til
að draga úr slysahættu vegna
breytingarinnar.
Til þess að annast þennan und-,
irbúning er lagt til, að skipuð
verði sérstök nefnd, sem hafi
með höndum skipulagningu á
þessari starfsemi. Nefndin hafi
það hlutverk að samræma að-
gerðir þeirra aðila, sem fram-
kvæmdir annast, svo sem bif-
reiðasmiðja, sveitarstjórna, vega
gerðar, fræðsfumálastjórnar, lög
gæzlu o.s.frv. Það verði og hllut-
verk nefndarinnar að skera úr
um, hverjar breytingar séu nauð
j synlegar og að meta kostnað af
þeim. Úrskurður nefndarinnar
ættu aðiljar á tilteknum fresti
að geta skotið til yfimefndar
eða gerðardóms til lokaúrskurð-
ar.
Gera verður ráð fyrir, að
nefndin þurfi eitthvert fast
starfslið.
Áætlað er, að kostnaður vegna
þessa verði um 2.5 millj. króna.
E.
Hér að framan hefur verið gerð
áætlun um kostnað, sem breyt-
ing úr vinstri handar umferð í
hægri hefur í för með sér, miðað
við að breytingin verði fram-
kvæmd á fyrri hiuta árs 1968.
Hins vegar er miðað við verð-
lag í árslok 1964.
Heildarkostnaður áætlast þvi
þannig:
Umferðarlaganefnd gerir ráð
fyrir þvi, að kostnaðurinn verði
aðallega greiddur úr ríkissjóði,
þar sem breytingin er miðuð við
hagsmuni almennings. Eigi er þó
gert ráð fyrir, að bættur verði
úr ríkissjóði kostnaður, sem
leggst jafnt á svo til aíilar bif- j
1. Breytingar á vegakerfinu
2. Áætlað vegna nýrra vega-
merkja
3. Breytingar á almenningsbif-
reiðum
4. Kostnaður vegna skipti-
bifreiða
5. Kostnaður við undirbúning
6. Ófyrirséð
reiðir, svo sem kostnaður við
breytingar á ljósaútbúnaði, en
áætlað er, að hann nemi alls
12-13 milíjónum króna, miðað
við áætlaðan bifreiðafjölda árið
1968.
Eigi er gert ráð fyrir, að ó-
beint tjón verði bætt, heldur ein
ungis útgjöld, er bein'ínis stafa
af nauðsynlegum breytingum.
Áðúr en hafizt er handa um
breytingar, skal nefnd þeirri, er
um ræðir í D lið, send lýsinig
á þeim og metur hún síðan,
hvort þær eru nauðsynlegar.
Þegar nefnd þessari hafa borizt
þau gögn, er þurfa þykir, metur
hún kostnaðinn að því leyti, sam
hann skal greiða úr ríkissjóði.
Óskylt er að bæta kostnað af
breytingum, sem hafnar eru án
samþykkis nefndarinnar.
Að því er snertir fjáröflun til
að standast kostnað af breyting-
um úr vinstri umefrð í hægri,
vill umferðarlaganefnd benda á,
að í Svíþjóð hefur sú leið verið
valin að le-ggja sérstakan skatt
á ökutæki í fjögur ár. Er ár-
legur Skattur þar s.kr. 20.00 af
bifhjólum, s.kr. 40.00 af fólks-
bifreiðum allt að 1100 kg og
s.kr. 75.00 af öðrum bifreiðum.
Atlhugað hefur verið, að með
hliðstæðri skattheimtu á bifreið-
ar hér á landi, kr. 350.00 af
venjulegum fo ksbifreiðum og
kr. 650.00 af öðrum bifreiðum
í þrjú ár, 1966-1968, má afla
tekna til greiðslu á þeim kostn-
aði, sem ríkissjóður þyrfti að
greiða, og er þá miðað vrð áætl-
aða bifreiðafjölgun til árslo'ka
1968 samkvæmt áætlun Etfna-
hagsstotfnunarinnar.
F.
Samikvæmt því, sem rakið var
hér að framan, kemur fram, að
eigi er unnt að breyta úr vinstri
umferð í hægri án nokkurs að»
draganda. Kemur þar helzt til,
að tími til breytinga á afimenn-
ingsvögnum þarf að vera 2-2(4
ár frá því að endanleg ákvörð-
un er tekin. Heppilegasti tím-
inn til breytingar er að vorlagi
og yrði því eigi unnt að koma
á hægri handar umferð, fyrr ea
á fyrri hluta ársins 1968.
Svo sem kunnugt er hafa Svf-
ar ákveðið að taka upp hægri
handar umferð sunnudaginn 3.
september 1967, og hafa þeir þeg
ar hatfið viðtækan undirbúning
að þeirri breytingu. Þótt aðstæð-
ur í Svíþjóð séu að 'mörgu leyti
ólíkar því, sem gerist hér á
landi, má án efa læra margt af
' því, hvemig þeir hygjast hag*
kr. 3.600.000.00
— 1.000.000.00
— 33.000.000.00
— 900.000.00
— 2.500.000.00
— 2.000.000.00
framkvæmdum við breytimguna,
og hvemig hún tekst
G.
Ef ákvörðun verður tekin um
að taka upp hægri handar um»
ferð hér á landi, þarf að gera
nokkrar breytingar á umferðar-
lögunum og nokkrum regllugerð*
um.
Umferðarlögin nr. 26, 2. maf
1958, sbr. lög nr. 26, 14. maá
1960, gera að sjálfsögðu ráð fyr-
ir vinstri handar umferð. Hins
vegar þarf ekki að gera nema
smá orðalagsbreytingar á fáuna
greinum, ef til breytingar bem-
ur. Eru þær allar þess eðlis, afJ
þar sem stendur vinstri (vinstra)
í lögunum kemur hægri (hægra)
í staðinn, og þar sem stendur
hægri (hægra) kemur vinstri
(vinstra). Þessar breytingar eru
á 45., 46., 47., 48., 51., 61. og 63.
gr. laganna.
Af breytingunum á umfcrðar-
lögunum leiðir svo, að breyta
þarf nokkrum ákvæðum í reglu-
gerðum. Koma þar til reglugerð
um umferðarmerki og notkua
þeirra, nr. 61, 24. marz 1959, og
reglugerð um gerð og búnað
ökutækja o.fl., nx. 51, 15. mal
1964.
í umferðamefnd eiga sæti:
Sigurjón Sigurðsson, ólafur
W. Stefánsson, Theodór B. Líin-
dal, Sigurður Jóhannsson og
Ben. Sigurjónsson.
Samt. kr. 43.000.000.00