Morgunblaðið - 23.02.1965, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ
21
Þriðjudagur 23. februar 1965
Eitthvað fyrir aila
Aukatónleikar Sinfóniuhljómsveitax
íslands í Hdskólabíói
Líkan af stíl'lustæðinu í Þjórsá, áður en stíflumannvirki eru sett
upp, en það er gert til tilrauna í Þrándheimi. Áin er þarna 8 m.
á breidd. Þar sem litaskiptin eru, á stíflan að koma og skurð-
ur út frá þvL
SINFÓNÍUHLJÓMSVEITIN hef-
ur ákveðið að efna til aukatón-
leika á miðvikudaginn kemur í
! Háskólabíói og flytja þá nokkur
vinsælustu tónverk 20. aldarinn-
ar og aldarinnar sem leið, frá
Bizet til Richards Rodgers. —
Sinfóníuhljómsveftir í öllum lönd
um efna annað kastið til svona
hljómleika, sem ævinlega njóta
mikilla vinsælda, enda gefur þar
að heyra „eitthvað fyrir alla“ —
og Sinfóníuhljómsveitin okkar
hefur nokkrum sinnum á undan-
förnum árum haldið út á þessa
braut, og árangurinn orðið hinn
ánægjulegeisti: fullt hús og fagn-
•ndi áheyrendur — enda efnis-
skráin við það miðuð að gera
sem flestum glatt í geði, „eitt-
hvað fyrir alla“.
Á miðvikudaginn kemur verð-
nr leikin svítan um ástsælustu
lögin úr óperu Bizets, Carmen,
Khapsody in Blue, sem Georg
Oershwin hlaut heimsfrægð fyr-
ár, lagasyrpa úr söngleiknum
fræga Konungurinn og ég, eftir
Richard Rodgers, auk nokkurra
tuga vinsælla dægurlaga. Síðan
kemur Divertissement eftir Jac-
ques Ibert, þrungið franskri
glettni og kátínu, og að lokum
Svanavatnið eftir Tsjaikovskíj.
Einleikari á hljómleikunum verð
ur Ásgeir Beinteinsson, í rapsó-
— Athugasemd
Framhald af bls 19
iumverð greiðir vart meira en
kostnaðarverð fyrir orkuna. Þá
er ekki öðru til að dreifa en að
eðrir notendur eigi að greiða það,
•em þarf til að skapa þennan
fjárhagslega grundvöll.
Mér er enn spurn, því gera má
ráð fyrir því, að við aluminium-
verið verði nú gerður samningur
um fast verð fyrir orkuna, hver
á þá að taka á sig áhættuna af
þeirri hækkun á stofnkostnaði á
virkjunarhluta aluminiumvers-
ins, er leiða kann af hækkun
vinnulauna, nýjum sköttum og
álögum, sem kynnu að eiga sér
«tað á þeim þremur til fjórum ár-
um, sem virkjunarframkvæmdir
munu standa yfir? Á verktakana
fellur hún ekki og ekki á alum-
iniumverið.
Enn segir: „Firmað hafði þá í
huga, að þegar íhlaupin skeðu
yrði megninu af ísnum hleypt
framhjá ..... og að gastúrbín-
urnar stæðu þá til taks ef út-
•kolun krefðist svo mikils vatns,
að virkjunin hefði ekki nóg af-
lögu“.
>ó að það sé I sjálfu sér ekki
ný hugmynd að reyna að hleypa
megninu af krapinu framhjá og
hanna mannvirkin með það fyrir
•ugum, sbr. grein, sem eg skrif-
aði um þetta efni í Tímarit
V.F.Í. árið 1939 og hönnun Lax-
árvirkjunar og fleiri minni virkj-
ana hér á landi, þá er reynzlan
•amt sú, að slíkt tekst ekki og
truflanir við þessar virkjanir eru
érvissar.
í grein minni i Tímanum sagði
eg, að gefnu tilefni, vegna þess að
fram hefði komið að þetta væri
lausn á ísvandanum, að hér væri
frekar um óskhyggju að ræða en
vissu. Ekki er þetta hrakið í við-
talinu eða með þvL
Og þó að það sé ekki ný hug-
mynd að hafa varaafl við vatns-
aflsstöðvar, sem lítilli orku geta
ekilað á stundum vegna vatn-
þurðar og krapatruflana, sbr.
Grímsárvirkjun pg Gönguskarðs-
árvirkjun t.d„ þá er það vissu-
lega ný hugmynd að ætla sér að
reka svo stóra og veigamikla
virkjun og hér um ræðir á þenn-
•n hátt og mér er ekki kunnugt
tun að fordæmi sé fyrir því
•nnarstaðar frá. Héit eg þessu
diu Gershwin, en Igor Buketoff
stjórnar. Aðgöngumiðar eru seld-
ir í bókaverzlun Sigfúsar Ey-
mundssonar og bókabúðum Lár-
usar Blöndal, Skólavörðustíg 2
og Vesturveri, og er miðasala
ekki bundin við fasta áskrifend-
ur, heldur er öllum heimill að-
gangur meðan húsrúm leyfir.
Það eru nú 14 ár síðan söng-
leikurinn „Konungurinn og ég“,
eftir Richard Rodgers og Hamm-
erstein var frumsýndur í New
York, og gagnrýnendur voru
strax sammála um að höfundar
South Pacific, Oklahoma og
Carousel hefðu enn einu sinni
hitt beint í mark, enda er þessi
létti og mannlegi söngleikur, sem
fjallar um starf og líf brezku
kennslukonunnar við hirð Síams-
konungs, sýndur endalaust um
allan heim.
Hvalfjarðarveg-
ur örðugur
AKRANESI, 22 .febr. — Lang-
ferðamenn, nýkomnir úr Reykja-
vík í dag, segja Hvalfjarðarveg-
inn bókstaflega allan jafn örðug-
an og þungfæran um að aka.
fram í grein minni og taldi að
með þessu væri um tilraun að
ræða. Óhaggað stendur þetta fyrir
viðtalinu.
Eg benti á, að eftir fyrsta
virkjunarstigið fengi notenda-
kerfi S.-Vesturlands rúman
helming vatnsafls kerfisins frá
Búrfelli og eftir ful-lvirkjun %
þess. Með það í huga, að ekki er
óhugsanlegt að Sogsvirkjun geti
truflast samtímis Búrfellsvirkj-
un, þá er varaaflið, tæplega 40%
af afli Búrfellsvirkjunar sízt
ofætlað að mínum dómL
í viðtalinu segir: „Sú spurn-
ing, sem öllu máli skipti, var
að sjálfsögðu sú, hve mikil olíu-
notkun gastúrbínustöðvanna
yrði“.
Eg held því fram, að því væri
svo farið, að enn vissi enginn,
hve miklum truflunum mætti
búast við og hve tíðum og að
áætlanir um það væru enn svo
óvissar, að hæpið væri að byggja
á þeim.
Nú upplýsir E. Briem, að dr.
Gunnar Sigurðsson hafi athugað
þetta gaumgæfilega og sé nið-
urstaða hans sú, að undanfarin
10 ár hefði olíukostnaður vegna
ístruflana við Búrfell aukið
reksturskostnað 1. virkjunarstigs
um ca. 2%.
Eg hefi ekki séð þessa skýrslu
dr. Gunnars og veit ekki á hverju
hún er byggð. Það er ekki fyr
en nú í vetur, að fyrir liggja
samfeldar veðurathuganir þarna
ofanfrá og mér er tjáð, að enn sé
ekki búið að vinna úr þeim. Auk
þess munu vera til strjálar veður-
athuganir frá einstöku vetrum.
Nú í vetur hafa menn að stað-
aldri verið við ísaathuganir upp
við virkjunarstaðinn, á vegum
norsku sérfræðinganna, er starfa
fyrir raforkumálastjóra. Verður
fóðlegt að sjá hvernig saman
ber, en svo mikið er vist. að áætl-
anir dr. Gunnars geta ekki nema
að litlu leyti verið byggðar á
raunverulegum staðreyndum, að
hinu leytinu hlýtur um ágizkanir
að vera að ræða. Þó að stundum
sé notazt við ágizkanir og líkur
í stað staðreynda er þó ekki um
hið sama að ræða.
í viðtalinu er E. Briem spurður:
„Hvað segir þér um þá tillögu
Sig Th. að leita álits hinna norsku
sérfræðinga um ísvandamálin
við Búrfell?“
- Fokker Fnendship
Framhald af bls. 1
um 90 milljónir króna með
varahlutum.
Fokker Friendship skrúfuþota
tekur 48 farþega og er hraðinn
265 mílur á klukkustund. Þær
eru mun hraðfleygari og þægi-
legri en Douglas DC-3 vélarnar,
sem Flugfélagið hefur haft til
innanlandsflugs, en þær taka 28
farþega. Er talið, að afkastageta
Fokker Friendship sé þrefalt
meiri en DC-3 flugvélar. Þab
samsvarar því, að Flugfélagið fái
sex DC-3 vélar, sé miðað við af-
köst.
Fokker Frienship er búin Rolls
Royce-hreflum og einnig jafn-
þrýstiútbúnaði í farþegaklefa. Er
það mjög til þæginda fyrir far-
þega.
Fokker-vélarnar verða notaðar
á aðalflugleiðunum innanlands, t.
d. Reykjavík—Akureyri, Reykja-
vík—ísafjörður, Reykjavík—Eg-
ilsstaðir, Reykjavík—Vestmanna-
eyjar.
Flugfélag fslands hf. mun fara
fram á ríkisábyrgð vegna lán-
töku erlendis í sambandi við
kaupin.
Væntanlega er með vilja
þannig spurt, en tillaga mín var:
„að þeir verði spurðir um álit á
virkunartilhögun þeirrL sem
fyrir liggur“. Mér var og er að
sjálfsögðu um það kunnugt, að
ísvandamálin við Búrfell hafa
verið rædd við þessa sérfræðinga.
Til þess eru þeir hingað komnir
að rannsaka ísa- og krapaför á
Þjórsár- og Hvítársvæðunum. En
um hitt er mér einnig kunnugt,
að þeir höfðu til skamms tíma
ekki verið spurðir beint um álit
þeirra á virkjunartilhöguninni,
sem fyrir liggur. Bæði er spurn-
ingin í viðtalinu þannig orðuð og
svarið svo formað, að farið er í
kringum tillögu mína og afstaða
ekki tekin til hennar. Er því
ekki úr vegi að ítreka hana enn
einu sinni.
Þá er E. Briem spurður um
olíunotkun gastúrbína og stað-
festir auðvitað að þær séu elds-
neytisfrekari en aðrar varmaafls-
stöðvar. Var það eitt af því, er
eg minntist á.
Hann ber síðan gastúrbínu-
stöðvar, sem varastöðvar, saman
við aðrar eldsneytisstöðvar og
sýnir fram á, að þær geti við
þær keppt, við sumar aðstæður.
Hinsvegar er honum Ijóst, eins
og fram kemur fyr í viðtalinu,
að allt veltur á þvL að truflanir
verði sem styztar, eigi slíkur
rekstur eins og sá sem fyrirhug-
aður er að blessast. En að fleiru
ber að gefa gaum en fjárhagsaf-
komu virkjunarinnar einnar.
Notendur hafa sínar vélar, sem
geta eyðilagst af síendurteknum
truflunum. Heimilin hafa sínar
þvottavélar og ísskápa. Skemmd-
ir á slíkum tækjum, svo ekki sé
minnst á óþægindin og vinnu-
tapið, sem af truflununum leiðir,
ber einnig að hafa í huga.
Loks segir: „í grein sinni í
Tímanum gefur Sig. Th. í skyn,
að þó að Búrfelsvirkjun sé slæm
þá megi hugsanlega hanna hana
á betri hátt en sérfræðingar
raforkumálastjórnarinnar hafa
komið auga á“. Þetta mun vænt-
anlega lesið út úr þessu sem í
grein minni stendur: „Með þess-
um orðum er ég ekki að segja, að
ekki væri hugsanlegt að fram-
kvæma svo rennslisvirkjun á
þessum stað í Þjórsá, að vel
yrði. Að sjálfsögðu er unnið að
því að reyna að finna lausn á
— Búrfellsvirkjun
Framhald af bls. 8.
stöðvar svo nefndar gastúrbínu-
stöðvar, sem ætlunin er að setja
vandanum og væri betur að það
tækist, og væri þá um verkfræði-
legt afrek að ræða“.
Það getur ekki hvarflað að
spyrjandanum að ég vantreysti
mér til að fullyrða að verkið sé
óframkvæmanlegt. Það er vitað
að ýmis vandamál eru leyst,
jafnvel þó að miklir erfiðleikar
séu fyrir hendi Oig það ekki síður
á sviði verkfræði en annars-
staðar.
Nú er verið að gera líkanatil-
raunir í Noregi varðandi tilhög-
un. Með þeim getur ekki annað
vakað fyrir mönnum en að reyna
að prófa hvernig tilhögunin mun
reynast og auðvitað verða gerð-
ar á henni breytingar til bóta ef
tilraunirnar benda í þá áU, sem
ég gæti eins átt von á.
Svar E. Briem kann að benda
til orða í bréfi, er eg skrifaði ný-
verið. Það er þannig: „Það er rétt
að Sig Th. hefir látið orð falla við
okkur í þessa átt. Meira get eg
ekki um málið sagt, því Sigurð-
ur skýrði okkur ekki nánar frá
hugmyndum sínum“.
Það er rétt, að eg hefi. ekki
skýrt frá neinum hugmyndum
um, þetta enda ekki verið spurð-
ur.
Eg læt þessu svo lokið. Þegar
málið er athugað, fæ eg ekki
betur séð, en að skoðanir mínar,
er eg fyrir orð Tímans lét í ljósi,
standi jafn óhraktar eftir viðtal
Morgunblaðsins við E. Briem.
Hitt er svo annað mál, að sum-
um kanna að finnast það, eins og
Morgunblaðinu, slettirekuskapur
hjá mér að láta þær koma fyrir
almennings sjónir, einkum þar
sem þær eru þess eðlis, að þær
varpa efasemdum á það, að Búr-
fellsvirkjun sé eina haldbæra
lausnin á raforkumálum okkar.
En mér er kannske vorkun. Eg
hefi átt heilmikinn þátt í athug-
un á vatnsafli íslands og þar
stundum lagt það til mála, er
vert þótti að taka tillit til.
Og skoðun mín er nú hin sama
og eg gerði grein fyrir í Tíman-
um, að enn sé ekki tímabært að
hefja virkjunarframkvæmdir í
Þjórsá við Búrfell. Til þess er
ekki nóg vitað um ísa- og aur-
burðarvandamálin í ánni.
18. febrúar 1965.
Með kveðjum,
Sigurður Thoroddsen,
verkfræðingur.
upp eftir þörfum, jafnhliða Búr-
fellsvirkjun. Þessum stöðvum,
sem án aðflutningsgjalda áætlast
kosta 3.000 kr. kw, er ætlað aO
vera til taks þegar ískrapanum er
hleypt niður ána. Við slíka út-
skolun minnkar það vatn, sem
virkjunin fær til orkuvinnslu, og
þurfa þá varastöðvarnar að geta
hlaupið í skarðið og eins ef línur,
vélar og fl. bilar. Þess má geta
að aluminíumverksmiðja mundi
sætta sig við að nota hálfa orku,
ef svo stendur á með ismyndun
í ánni. Fyrirkomulag stíflumann-
virkja miðast við að draga sem
mest úr ístruflunum og afl gas-
túrbínustöðva miðast við að
halda ótrufluðum rekstrL Til
þess að tryggja beztu könnun 1
einstökum atriðum er verið að
rannsaka tvö líkön af inntaks-
mannvirkjunum í Noregi og sýn-
ir meðfylgjandi mynd annað
þeirra áður en stíflur eru settar
upp.
— Aðvarar USA
Framhald af bls. L
veita N-Vietnam þá aðstoð Vcm
til þyrftL og varaði Vesturveldin
við að vanmeta herstyrk Sovét-
ríkjanna. „Við erum ekki ein-
lægt að hreykja okkur“, sagði
marskálkurinn, „slíkt heyrir for-
tíðinni til“ — og þóttust tilheyr-
endur skilja að þar færi sneið tfl
Krúsjeffs — „en eldflaugar okkar
eru öllum öðrum markvissari og
þeim stenzt enginn snúning. Ef
Vesturveldin hefja styrjöld yrði
það þeirra síðasta og í henni
myndu heimsveldissinnar týna líf
inu allir með tölu“, sagði Malin-
ovsky.
Vörubllastöð
nýtt hús
AKRANESI, 22. febr. — Hið ný-
byggða hús Vörubílastöðvarinnar
hér á Þjóðvegi 4 var tekið til not-
kunar og opnað með viðhöfn kL
16 sl. laugardag. Húsið er byggt
á hinu stóra, steinsteypta stöðvar-
plani úr holsteinL Hleðslumeist-
ari var Jón Leósson, yfirsmiður
Brynjólfur Kjartansson, tré-
smíðameistari. Húsið er að flat-
armáli 160 fermetrar, ein hæð
með fjórum herbergjum: af-
greiðslusalur, setustofa, skrif-
stofa fyrir stöðvarstjórann, sölu-
búð og miðtöðvarklefi. Húsið er
múrað og fínpússað utan og inn-
an og málað að innan. Vörubíl-
stjórarnir eru 22. Stöðvarstjóri er
Bragi Jónsson frá Hoftúnum, una
stundarsakir. — Oddur.
8.V.F.Í. berst
9Íöf
SUNNUDAGINN 21 febr. af-
henti Davíð S. Jónsson, Þingholta
stræti 18, Slysavarnafélagi fs-
lands að gjöf tuttugu þúsund
krónur til minningar um það
að þá voru tuttugu ár liðin, frá
því að ms Dettifossi var sökkt í
írlandshafi, en Davíð var eina
þeirra, sem bjargaðiist.
Slysavarnafélag íslands vill
nota tækifærið til þess að þakka
gefan.lu.
— Oddur.
• ■ ■