Morgunblaðið - 30.03.1965, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐID
Þriðjudagur 30. marz 1965
Ályktun ráðstefnu ASÍ um kjaramál
RÁÐSTEFNU ASÍ um kjaramál
lauk s.l. laugardag með samþykkt
um væmtaíilega kröfugerð verka-
lýðsfélaganna í samningunum í
vor. Er þar gert ráð fyrir veru-
legri hækkun muntekna verka-
fólks, styttingu vinnuvikunnar í
44 stundir, lengingu orlofs í 4
vikur, og að Ieitað verði samn-
inga við rikisstjómina um að-
gerðir til hagsbóta launþega í
húsnæðismálum, skattamálum og
atvinnumálum. Þá var og kosin
fjórtán mnnna nefnd til að vera
tengiliður milli hinna einstöku
samningahópa inmn ASÍ og til
að annast samninga við ríkis-
stjórnina.
Ályktun ráðstefnunnar um
kjaramál var svohljóðandi:
„Kjaramálaráðstefna Alþýðu-
sambands íslands haldin í Reykja
vík 26.—27. marz 196ö telur að
meginviðfangsefni verkalýðssam-
takanna í sambandi við kjara-
samninga á komandi sumri sé
það að tryggja verulega aukn-
ingu rauntekna á tímaeiningu
frá því sem verið hefur, samfara
samræmingu og styttingu vinnu-
dagsins. Er það skoðun ráðstefn-
unnar að mikill árlegur vöxtur
þjóðarframleiðslu, mjög batnandi
viðskiptakjör og tækniframfarir
réttlæti fullkomlega slíkar raun
hæfar kjarabætur og telur hún
einnig að þær séu mögulegar án
verðbólguþróunar, enda eru að-
gerðir til stöðvunar verðbólgu
skilyrði þess að nýir kjarasamn-
ingar í framangreinda átt nái til-
gangi sínum.
í samræmi við þetta álit sitt
lýsir ráðstefnan yfir því, að hún
telur óhjákvæmilegt að samninga
grundvöllur við atvinnurekendur
verði byggður á same;ginlegum
kröfum verkalýðsfélaganna um:
1. Almenna kauphækkun og
samræmingu kauptaxta.
2. Styttingu vinnuvikunnar í
44 klst.
3. Vandleg athugun fari fram á
aukinni ákvæðisvinnu og
verði henni komið á þar sem
hagkvæmt telst. Jafnframt
verði tryggt að aukin ákvæð
isvinna leiði ekki til óeðli-
legs vinnuálags á verkafólk
m.a. með því að gengið verði
frá heildarsamningum um
framkvæmd vinnurannsókna
og tryggt að verkafólk njóti
réttmætrar hlutdeildar í
framleiðsluaukningui
Jafnframt verði teknar upp
samningaviðræður við rikisstjóm
ina um eftirfarandi:
1. Lækkun útsvara og skatta
af lágtekjum og miðlungs-
tekjum. þannig að þurftar-
tekjur séu almennt útsvars-
og skattfrjálsar; skattþrep-
um verði fjölgað og skattar
og útsvör innheimt jafnóð-
um og tekjur falla til. Jafn-
framt verði skattar og út-
svör á gróðarekstur hækkað
ir og ströngu skattaeftirliti
framfylgt.
2. Aðgerðir til lækkunar hús-
næðiskostnaðar, til að auð-
velda fólki að eignast nýjar
íbúðir á kostnaðarverði, svo
sem aukning byggina á fé-
. lagslegum grundvelli, hækk-
un lána, lenging lánstíma og
Vcixtalækkun og aðgerðir,
sem hindrað gætu hið stór-
fellda brask, sem nú við-
gengst með nýtt húsnæði.
%. Tafarlausar aðgerðir vegna
atvinnuleysis, sem ríkt hef
ur að undanfömu í einstök-
um landshlutum.
4. Breytingar á lögum um orlof
sem tryggi verkafólki fjög-
urra vikna orlof og ennfrem
ur breytingar á fram-
kvæmdaákvæðum orlofslag-
anna sem tryggi raunveru-
lega framkvæmd þeirra.
5. Hverjar þær aðgerðir aðrar,
sem þjóna mættu þeim til-
gangi að sporna við verð-
bólguþróun og tryggja betur
gildi þeirra kjarasamninga,
sem gerðir verða við at-
vinnurekendur.
Ráðstefnan telur rétt að verka
lýðsfélögin undirbúi sem fyrst
samningagerðir sínar en fresti
um sinn ákvörðun um hverjar
kröfur skulu gerðar um hækkun
kaups að krónutölu, meðan ekki
verður séð hversu samningar tak
ast við ríkisstjómina um fram-
angreind málefni, né ráðið verð-
ur í, hverjar aðrar aðgerðir hún
fyrirhugar í efnahagsmálum,
sem kynnu að hafa úrslitaáhrif
á kaupkröfur samtakanna.
Ráðstefnan telur nauðsynlegt
að sameiginleg nefnd allrar
verkalýðshreyfingarinnar annist
samningaviðræður við ríkisstjórn
ina og samþykkir því að kjósa
14 menn til þess starfa. Jafn-
framt er nefndinni falið það verk
efni að vera tengiliður milli
starfsgreinasambandanna og ann
arra hugsanlegra samningahópa
verkalýðsfélaganna í væntanleg-
um samningum og aðgerðum öll-
um er að þeim lúta, þ.á.m. að
samræma kaupkrÖfur þegar þáð
telst tímabært samkvæmt framan
sögðu“.
Björn Þórarinsson í Kilakoti
— sextugur
BJÖRN Þórarinsson í Kilakoti er
sextugur í dag. Hann er Keld-
hverfingur að ætt og uppruna og
hefur átt heima þar í sveit alla
ævi.
Kilakot er eitt af hinum svo-
nefndu Vatnsbæjum í Keldu-
hverfi. En hinir eru: Víkinga-
vatn, tvö býli, fomt höfuðból, Ól-
afsgerði, Grásíða, Vogar. Býli
þessi standa öll þétt við suðvest-
urhorn Víkingavatns á einu túni
eða því sem næst, til vinstri hand
ar við akveg, þá ekið er austur
um Kelduhverfi rétt við vallar-
garð þeirra. Þar er fagurt um að
lítast, vötn og engjar út frá tún-
um til norðurs og útsýni mikið
um Axarfjörð, Tjörnes og Mel-
rakkasléttu, þar sem „fjöll og
flæði faðmast í skrúðgrænu
klæði“, eins og Einar segir um
þessar stöðvar í kvæði sínu um
Ásbyrgi. Til hinnar handarinnar
liggja svo mjög víðáttumikil
heiðarlönd heim að túnum:
Fjallaland, Víkingavatnsheiði,
Garðsiheiði, Ásheiði og Blá-
skógar innar og austar.
f Kílakoti bjó faðir Björns,
Þórarinn Sveinsson, á undan
honum um aldarþriðjungs skeið,
og kona hans, móðir Bjöms, Ing-
veldur Björnsdóttir frá Þúfu í
Ölvusi. En nú hefur Bjöm búið
á Kilakoti næstum jafnlengi, eða
þrjátíu og þrjú ár.
Þórarinn Sveinsson var kunn-
ur maður, skáldmæltur og jafn-
an hrókur alls fagnaðar á mann-
fundum hvar sem hann kom. Var
hann mjög skemmtilegur heim
að sækja og heimilið þannig, áð
það laðaði gesti. Átti Ingveldur
að sjálfsögðu engu minni þátt í
því. Hann átti skammt að telja
að ætterni til Kristjáns Fjalla-
skálds og Jóns Sveinssonar
(Nonna). En ólíkur var kveð-
skapur Þórarins þjáningastunum
Kristjáns Jónssonar um lífið, sem
var í hans augum „blóðrás af
logandi und, sem læknast ekki
fyrr en á aldurtilastund". Máske
hefur þó stundum undir niðri
logað í skapi Þórarins .En í kveð
skap var hann næstum ætíð létt-
ur og gamansamur. Þetta kvað
hann t.d. á efstu árum um átt-
ræður:
Ég er kominn yzt á barð,
elligrár og lotinn,
naut ég þess sem notið varð —
nú eru föngin þrotin.
Börn Þórarins og Ingveldar
eru fjögur: Sveinn, listmálari í
Reykjavík; Vilborg, húsfreyja í
Húsavík; Guðný, húsfreyja í
Krossdal í Kelduhverfi, og Björn
bóndi í Kilakoti.
Bjöm tók við jörð og búi í
Kílakoti, þegar Þórarinn hætti
1932 og hefur búið þar síðan.
Hann kvæntist heldur seint og
sótti þá sína heimilisdís alla leið
suður í höfuðborg. Hið sama hef-
ur og gerzt á fleiri bæjum í
Keldahverfi og gefizt með ágæt-
um. Guðrún Ásbjörnsdóttir kona
'hans er Reykvíkingur og hefur
verið sveitarsómi norður þar.
Þau eiag þrjú börn, stúlku um
tvítugt og drengi tvo yngri. Björn
er gagnfræðingur að mennt frá
Akureyri. Lengi átti hann sæti í
hreppsnefnd Kelduneshrepps,
var 19 ár varaoddviti og síð-
an oddviti um skeið etfir að odd-
vitinn, samstarfsmaður hans í 19
ár, Erlingur Jóhannsson í Byrgi,
flutti úr sveitinni. Hann var
lengi fjallskilastjóri í umfangs-
miklu fjallskilafélagi, sem jafnan
hefur átt mikil samskipti við
mörg sveitarfélög í annarri sýslu,
Suður-Þingeyjarsýslu. Fór hon-
um það starf úr þendi með prýði.
Hann hefur lengi verið formaður
skólanefndar í sinni sveit, kjöt-
matsmaður hjá Kaupfélagi Norð-
ur-Þingeyinga langan tírna. —
Hann var formaður byggingar-
nefndar er sá um byggingu fé-
lagsheimilis og barnaskóla i
Skúlagarði. Er sú bygging mjög
myndarleg og stolt sveitarinnar.
Heyrt hefi ég byggingarmeistar-
ann til þess taka hversu Björn
'hafi þar verið öruggur og hag-
sýnn í allri stjórn og útreikn-
ingum. Sama bera honum allir
sveitungar hans, sem ég hefi tal-
að við um það efni. Samvinna
Erlings í Byrgi og Björns í sveit-
arstjórnarmálum í nærri 20 ár
var með ágætum og áttu þá báð-
ir næstum óskipt traust sveitar-
búa. En síðan 1962 hefur Björn
staðið utan hreppsnefndar.
Eftir að Björn kom úr Akur-
eyrarskóla var hann barnakenn-
ari í Kelduhverfi sex eða átta
vetur, en stundaði búskapinn á
sumrin. Hann var á yngri árum
áhugasamur og duglegur Ung-
mennafélagi og formaður sam-
bands ungmennafélaganan í N.-
Þingeyjarsýslu í mörg ár.
Þegar kosið var til Alþingis
haustið 1959 eftir breyttum kosn-
ingalögum var Björn beðinn að
taka sæti á lista Sjálfstæðis-
manna í Norðurlandskjördæmi
eystra. Sú ósk var mjög almenn
í hópi stuðningsmanna listans.
Varð hann við áskorun um þaS
og þó ekki fús. Hann náði kosn-
ingu sem varamaður og hafa
þeir Gísli Jónsson, menntaskóla-
kennari á Akureyri og hann set-
ið á Alþingi til skiptis, þegar
þurft hefur að kalla varamenn
til þingsetu. Hvar sem Björn hef-
ur til skipsrúms gengið, hefur
hann öðlazt traust með viðkynn-
ingu. Hann er glöggskygn og at-
hugull, fastur fyrir en laus við
Framh. á bls. 8
* STÓRIR KARLAR
Ég sá í Tímanum á laugar-
daginn, að við hefðum fengið
heimboð frá Bandaríkjamönn-
um. Flcútki íþróttagarpa er boð-
ið að keppa í Washington og
New Jersey — og uppihald á að
vera frítt fyrir 16 manns.
Þetta boð þykir hins vegar
ekki gimilegt vegna þess að
Bandaríkjamenn eru komnir
skammt á veg í iþróttagreininni
(handknattleik), eins og tekið
er til orða — „og því lítið fyrir
íslenzka handknattleiksmenn að
græða á förinni". segir þar.
Já, stórir karlar erum við.
fslenzkir íþróttagarpar leggja
það aldeilis ekki í vana sinn að
þeytast út um lönd nema eitt-
hvað sé „að græða á förinni“ oig
jafnokar hinna annáluðu iþrótta
garpa íslands finnast varla í
smáríkjum eins og Færeyjum
og Bandaríkjunum.
* ÁFRAM MEÐ SMJÖRIÐ
Nei, góðir hálsar. Ég efast
um að uppi sé nokkur þjóð, sem
verðskuldar að etja kappi við
okkar menn, jafn frábærir og
þeir eru. Þegar islenzku risam-
ir birtast svitna mótherjamir
og skjálfa — og mér hefur t.d.
fundizt það ómannúðlegt gagn-
vart útlendingum að senda
landslið okkar til keppni gegn
landsliðum annarra þjóða —
t.d. í knattspymu. Það væri
miklu göfugra að senda t.d.
Húsavíkurúrvalið gegn lands-
liði Breta í knattspyrnu og
Bíldudalsúrvalið gegn banda-
ríska landsliðinu í handknatt-
leik í Madison Square Garden,
New York. Þá fyrst væri hægt
að búast við jöfnum leik, ef
miðað er við reynzlu liðinna
ára. Eða er það ekki?
★ HELGISÖNGVAR —
AMORSVÍSUR
Ekki komast allir höfundar
dægurlagatexta á vinsældalist-
ann hjá hinum vandlátustu, eins
og eftirfarandi bréf ber með
sér:
„Hallgrímur Pétursson var
ekki við eina fjöl felldur í kveð-
skap. Þótt innblásin trúarljóð
haldi nafni hans lengst í minn-
um, þá orti hann verzleg ljóð,
sem sum hver verða varla lesin
nema í hljóði og einrúmi. Eins
gætti Hallgrímur þó mjög, hann
hélt þessum tvenns konar kveð-
skap skýrt aðgreindum.
Sóknarpcstur í Reykjavík
fetar nú í spor Hallgríms. Prest-
urinn hefur haslað sér völl sem
dansahöfundur. í veigamiklu
atriði víkur hann þó af braut
fyrirmyndar sinnar. Hann
hnuplar glefsum úr frægum
trúaróð, Ave María, og fleygar
þær inn í dansa sína.
Það er mín fróma bðn til
þessa vígða manns að hann
sniðigangi trúarljóð, innlend
sem erlend. Hann getur engu að
síður tekið við af Hallgrími
Péturssyni og átt þar vísan
frama.
Ef ekki væri spyrnt við fætl,
kynni svo að fara, að ölóður
danslýður heyrðist kyrja brot
úr Allt eins og blómstrið eina,
eða hendingar úr trúarjátning-
unni. Bætti þar engu um, þótt
klerkvígður maður héfði fellt
þær í stuðla að nokkrum vísu-
orðum frá eigin brjósti.
Jón Á. Gissurarson".
f\
v L--S cuc*
/
6 ▼
12 v
24 v
BOSCH
þurrkumótorar, þurrkuarmar
og þurrkublöð.
BRÆÐURNIR ORMSSON h.f.
Vesturgötu 3. — Sími ÍÍ467