Morgunblaðið - 30.03.1965, Blaðsíða 31

ÞriðjudagWr 30. marz 196S
MORGUNBLAÐIÐ
3!
— 600 taldir af
Framhald af bls. 1
minnugir óskapanna árið 1960 er
þar varð mesti jarðskjálfti, sem
gengið hafa yfir landið. í Val-
parí-so, næststærstu borg landsins
og mestu hafnarborg Chile er
sagt, að þriðjungur húsa sé annað
hvort ónýtur með óllu eða mjög
illa farinn. Ekki hafa borizt fregn
ir um tjón frá Concepción, sem
varð mjög illa úti í jarðskjálftun
um 1960.
Mest tjón mun hafa orðið á
mönnum og eignum á landamær
um Chile og Argentínu, með-
fram þjóðveginum og járnbraut-
inni sem þar liggja. í Los Andes
eru 90% allra húsa ónýt og 80%
í San Felipe, en í Quillota hefur
helmingur húsa hrunið. Þar hjá
og skammt frá Llay-Llay voru
100 námamenn tepptir í iðrum
jarðar vegna hruns í námagöng-
um. Þeim hefur nú flestum verið
bjargað.
Læknar, sjúkrabílar og herlið
hefur verið sent til Llay-Llay,
sem orðið hefur mjög illa úti í,
jarðskjálftunum. Flugmenn, sem
flugu yfir borgina í dag segja
hana á kafi í reyk og rykmekki
og eldar brenna þar á 15 til 20
Stöðum. Vatnslaust er í borginni,
rafmagnslaust og símasambands-
laust við hana og sömu sögu er
að segja af flestum bæjum þar
í grennd, en Llay-Llay er um
80 km. vegar norður af höfuð-
borginni, miðstöð járnbrauta-
flutninga og flutninga eftir þjóð
veginum sem liggur um hana.
400 marma þorp grefst í aur.
Tæpum 100 km. norðvestur af
höfuðborginni var mikill stíflu-
garður 800 metra breiður, Los
Bronces, ofan við þorpið E1
Cobre. í jarðskjálftanum brast
fyrirhleðslan og tvær milljónir
tonna af vatni æddu niður dal-
inn og tóku með sér nær allt
þorpið. í E1 Cobre voru 400 íbúar
og ekki hefur fundizt þar neinn
lífs til þessa utan einn dreng-
hnokki, en 200 hermenn halda
leitinni áfram. Tveggja kílómetra
breið aurelfur rennur þaðan og
til sjávar og fer ekki sögum af
því sem fyrir henni verður.
Forseti Chile, Eduardo Frei, er
nú á ferð um héruð þau sem harð
ast urðu úti og með honum marg
ir úr stjórninni. Útgöngubann
hefur verið sett á í Valparíso og
einnig í ferðamannabænum Vina
del Mar.
I dag, mánudag, fundust átta
jarðhræringar aðrar í Chile, en
þær eru sagðar vægar og munu
ekki hafa valdið tjóni.
Alþjóða Rauði krossinn í Genf
hefur gert Chile orð að hann
muni þegar í stað fara fram á al-
þjóðlega aðstoð landsmönnum til
handa, verði þess beiðzt.
Hörðustu jarðskjálftar í Chile
Jarðskjálftastofnunin í San-
tiagó segir að jarðskjálftinn á
sunnudag hafi átt upptök sín í og
umhverfis Lláy-Llay og hafi
breiðst út þaðan í átt til strand-
ar. Við upptökin mældist jarð-
skjálftinn allt að 10 stig á mæli
kvarða Richters. í Santiago
mældist hann sjö stig; í La Ser-
ena átta stig og í Illapel (sem er
2..0 km. norður af Santiago) níu
stig. Til samanburðar má geta
þess, að jarðskjálftar þeir er léku
Chile sem verst árið 1960 mæld-
ust 7% og 9 stig á mælikvarða
Richters og höfðu þá ekki áður
mælzt svo harðir jarðskjálftar.
í höfuðborginni léku hús á
reioiskjálfi og þúsundir manna
flýðu hús sín og hlupu í ofboði
út á götur og stræti, en þar
rigndi glerbrotum, múrsteinum
og brotum úr húsaskreytingum
og.hlutu margir af því meiri og
minnihattar meiðsli. Einni konu
brá svo, að hún hljóp út um
glúgga á íbúð sinni, sem var á
þriðju hæð og beið bana, en gert
var að sárum yfir 200 manns á
sjúkrahúsum og slysavarðstofum
í borginni. Þegar jarðskjálftinn
varð, fór íram veðhlaup á skeið-
velli Sar.tiago og þar hrundi á-
horfendastúka ein til grunna. Þá
voru og margar messur um þetta
leyti.
wVið förumst öll“.
Einn fréttamanna AP, sem
staddur var I kirkjunni „Los
Carmelitos“ í Santiago er jarð-
skjálftinn varð, segir svo frá:
„Altarisgöngu var rétt nýlokið er
kirkjan tók að nötra og hristast.
Óskapleg hræðsla greip um sig og
menn ruddust til dyra hver um
annan þveran, þrátt fyrir áskor-
anir prests um að gæta stillingar
og fara hveigi. Við tókum þá
höndum saman, nokkr r menn í
öftustu bekkjunum og vörnuðum
fólkinu útgöngu. Karmelíta-kirkj
an er fræg fyrir fjölda listaverka,
sem skreyta framhlið hennar og
sérhvert þeirra yfriðnóg til að
bana hverjum sem fyrir yrði. Við
heyrðum það greinilega, hvernig
múrsteinar og skreytingabrot
féllu í götuna fyrir utan með
iþungum dynkjum. Þegar svo
kirkjan hætti að nötra, brauzt
kona ein í gegnum varnarvegg
okkar og út á götuna en varð þar
fyrir múrs.teini. Henni var ekið
á slysavarðstofuna í snatri. Önn-
ur kona rauk upp um hálsinn
á mér og æpti; „Við förumst öll“.
En prestur og aðstoðarmenn hans
töluðu um fyrir söfnuðinum og
organistinn lék nokkra sálma.
Svo þegar ekkert heyrðist leng-
ur detta, fóru menn að tygja sig
til heimferðar."
Fjallatindar hrynja.
í Argentínu urðu menn einnig
illilega varir við jarðskjálftann,
því hann hreint og beint skók
mælinálina af jarðskjálftamæli
Mendozt-borgar (sem er skammt
frá landamærum Chile og Argen
tínu). Auk þess lék borgin öll
á reiðiskjálfi í fimm til sex mín
útur, íbúum hennar til mikillar
hrellingar, gluggarúður brotnuðu
þar víða og mörg gömul hús voru
illa útleikin. Símalinur til Chile
slitnuðu og þjóðvegurinn yfir
Andesfjöll er sagður ófær vegna
skriðufalls skammt frá hinni
frægu styttu af „Endurlausnaran
um Kristi“ hátt til fjalla. Þá
sprakk einnig í tvennt, að sögn
pósthús eitt, Argentínumegin
landamæranna, í bænum Las
Cuevas.
Lögreglan í Mendoza kveðst
hafa það eftir útvarpsstöð í Chile,
„Radio Balameda“, að hinn kunni
Cristóbaltindur í Andesfjöllum sé
að mestu hruninn og segja sjálf-
ir að Argentínumegin landamær-
anna, hafi margir smærri tindar
Andesfjalla hrunið að mestu eða
öllu leyti. Engum sögum fer þó
af mannsköðum vegna þessa.
— Kinverjar
Framhald af bls. 1
menn í Moskvu eru þeirrar skoð-
unar, að sovézk skip hafi þegar
lagt af stað frá Vladivostok eða
Odessa með vopn til N.-Víetnam.
En aðrir telja, að Sovétstjórnin
vilji forðast að flytja vopnin sjó-
leiðis, vegna þess að 7. floti
Bandarikjanna liggur við strend
ur SA.-Asíu og svo geti farið,
að sett verði hafnbann á N.-Víet-
nam eins og gert var á Kúbu
1962. En verði það gert, eykst
hættan á stórstyrjöld um allan
helming.
í gær voru haldnir víðsvegar í
Sovétríkjunum fundir til að
mótmæla stefnu Bandaríkja-
manna í Víetnam og skýrir
Pravda frá fundum þessum í dag
í löngu máli. Erlendir frétta-
menn í Moskvu benda á, að und-
anfarna daga hafi blöð í Sovét-
ríkjunum tekið harðari afstöðu
gegn aðgerðum Bandaríkjamanna
en áður, og telja þeir, að með
þessu sé Sovétstjórnin að búa
þjóðina undir fregnir um aukna
aðstoð við Víet Cöng.
Sem kunnugt er, var skýrt frá
því í sl. viku, að margir Sovét-
borgarar hefðu óskað eftir því
að fá að gerast sjálfboðaliðar í
S.-Víetnam og jafnvel heilar her
deildir úr Rauða hernum. Frá
Peking hafa einnig borizt fregn-
ir um, að Kínverjar séu fúsir til
að senda sjálfboðaliða til aðstoð-
ar Víet Cong.
Heimildir í Washington herma,
að innan stjórnar Bandaríkjanna
líti margir á hótanir Sovétstiórn
arinnar og Pekingstjórnarinnar
um íhlutun í Víetnam, sem beina
afleiðingu af ágreiningi ríkj-
anna, en telja, að hvorug þeirra
Mindszenty kardsnáli
73 ára og enn ófrjáls !
Vín, 29. marz (NTB).
JOZSEF Mindszenty, kardin
áli, sem hefur átt við ófrelsi
að búa s.l. 16 ár og verið hindr
aður í að gegna skyldustörfum
sínum sem yfirmaður ka-
þólsku kirkjunnar í IJngverja
landi, verður 73 ára í dag.
Mindszenty dvelst sem
kunnugt er, í bandaríska
sendiráðinu í Búdapest, en þar
leitaði hann hælis, er uppreisn
in 1956 var bæld niður af so-
vézka hernum.
í tvö ár hafa farið fram við
ræður milli Páfagarðs og ung- '
versku stjórnarinnar um fram
tið Mindszentys, en samkomu
lag hefur ekki náðst. Mindsz-
enty hefur verið nær útilok-
aður frá umheiminum frá
því að hann var handtekinn
1943, sakaður um landráð og
njósnir. Meðan stjórn Mathyas
Rakosis var við völd, var
kardínálinn fluttur úr fanga-
búðum í stofufangelsi. Var
það 1955, en er byltingin var
gerð 1956, var hann frjáls
maður nokkra daga, eða þar
til Rauði herinn kom.
Áreiðanlegar heimildir
herma, að Mindszenty krefj-
ist þess að fá algerlega upp-
reisn æru af hálfu ungverskra
yfirvalda, áður en geti fallizt
á að flytja til Rómar.
Kardínálinn stundar dag-
lega leikfimi í garði banda-
ríska sendiráðsins undir eftir
liti óeinkennisklæddra ung-
verskra lögreglumanna. En
óski eftir að skipta sér af styrj-
öldinni 1 Víetnam. Hins vegar
eru aðrir innan Bandaríkjastjórn
ar svartsýnni og telja, að Kín-
verjar og Rússar muni ekki láta
sitja við orðin tóm, heldur komi
að því að þeir sendi menn til
Víetnam og bein átök verði milli
Rússa og Kinverja annars vegar
og Bandaríkjamanna hing vegar,
og slíkt geti hæglega leitt til
heimssty rj aldar.
— Körfuboltinn
Framh. af bls. 30.
stigi yfir 13:12 og eygðu þeir sinn
eina siigur að þessu sinni, en sú
von brást. Skallagrímsmenn
reyndust ofjarlar þeirra og sigr-
uðu með 35:28. Stigahæstir
voru hjá Snæfelli Eyþór með 10
stig og Ellert með 6, en hjá
Skallagrími voru jafnir og efstir
Gísli og Guðmundur Siguiðsslon
með 8 sfíg hvor.
Á sunnudagskvöld léku ÍR a
og Ármann í II flokki karla og
fóru ÍR-ingar með auðveldan
sigur af hólmi, enda er liðið
skipað úrvalsleikmönnum og
landsliðsmönnum, eins og Ant-
oni Bjarnasyni og Jóni Jónssyni,
og voru yfirburðir liðsins alger-
ir og endaði leikurinn 48:24.
í II. deild léku ÍML og Skalla-
grímur og varð menntskælingum
auðvelt að sigra með 71:41, með
Véstein í fararbroddi, en mið-
herji þeirra er mjög athyglis-
verður leikmaður.
Snæfell og Skarphéðinn léku
skemmtilegan leik sem endaði
það með sigri þeirra síðarnefndu
75 stig gegn 60 og voru eins og áð
ur þeir Ólafur og Magnús beztu
menn liðsins, og eru báðir mjöig
eftirtektarverðir leikmenn, eink-
um þó Ólafur.
Enska
Framhald af bls. 30
vikudag, Evrópukeppninni. Þetta
reyndist ekki rétt, því leikmenn
Liverpool virtust óþreyttir og
léku mjög vel og höfðu yfirhönd
ina allan leikinn. Tókst Livér-
pool með sérstökum varnarað-
gerðum að hindra, að hinum
fótfróu og duglegu sóknarmönn-
um Chelsea taekist að skora.
FtramLína Liverpool var mjög
Mindszenty kardínáli.
mestum hluta dagsins eyðir
hann í lestur og skriftir. Hann
er að skrifa æviminningar sín
ar og stundar enskunám af
kappi.
Innan fárra vikna á Mindsz-
enty von á heimsóknum
tveggja háttsettra manna inn-
an kaþólsku kirkjunnar
Franz König, erkibiskups af
Vínarborg, og Agostino Casar
oli, fulltrúa Páfagarðs. Eru
heimsóknir þeirra í sambandi
við tilraunirnar til 'þess að
fá Mindszenty lausan ú’-
bandaríska sendiráðinu með
þeim skilyrðum, sem hann
setur fyrir því að fara þaðan.
samstillt og kom oft vörn Chelsea
úr jafnvægi með eldsnöggum
skiptingum. Tækifærin voru
mörg en illa var farið me'ð mörg
þeirra. Mörk Liverpool skoruðu
Thompson og Stevenson (víti).
B.eztu menn Liverpool voru St.
John og Milrje. Þetta er í þriðja
sinn sem Liverpool kemst í úr-
slit í bikarkeppninni, áður kiormst
lfðið þangað 1914 og 1950, en tap-
aði í bæði skiptin.
Leikur Leeds og Manchester
U. var mjög spennandi og harð-
ur. Bæði liöin léku vel og bæði
liðin fengu góð tækifæri, sem
voru herfilega misnotuð. Eftir
því sem leið á leikinn óx spenn-
an og leikurinn harðnaði og
reiknuðu áhorfendur með að
dómarinn myndi á hverju augna-
bliki reka einn eða fleiri leik-
menn af leikvanginum. Svo varð
þó ekki og er beðið með óþreyju
eftir næsta leik liðanna, sem
fram fer á miðvikudagskvöld.
Beztu menn voru Collins hjó
Leeds og Charlton hjá Manchest
er U. Ekki bar mikið á Law,
enda var hanis vel gætt.
Úrslit leikja í Bretlandi s.l.
laugardag urðu þessi:
Cheisea — Liverpool 0—2
Leeds — Manohester 0—0
1. Deild:
Burnley — Sunderland 0—0
Fulham — Sheffield W. 2—0
Sheffield U. — Leicester 0—2
Stoke — Aston Villa 2—1
Tottenham — Wolverhampt. 7—4
W.B.A. — Blackburn 0—0
West Ham — Arsenal 2—1
2. Deild:
Bolton — Swindon 1—1
Cardiff — Leytorf O. 0—2
Coventry — Bury 2—1
Hudd'er@field — Crystal P. 2—0
Ipswich — Manchester City 4—1
MiddlesforO'Ugh — Derby
Newcastle — Swansea 3—1
Nortihampton — Rotherham
Plymouth — Portsmouth 2—1
Preston — Charlton 2—1
Southampton — Norwich 1—0
í Skotlandi urðu úrslit m.a.
þessi:
Bikarkeppnin — undanúrslit:
Dunfermline — Hibernian 2—0
Motherwell,— Oeltil 2—2
1. deild:
Dundee U. — Morton 3—2
Kilmarnok — Aberdeen 2—1
Patrick — Dundee 4—4
St. Mirretn — T.Lanartk. 2—1
E'll fór úfaf —
farþegi meiðisf
UM kl. hálf átta í gærmorgua
var fólksbifreiðinni Ö-625 ekið
út af nálægt Svanastöðum
í Mosfellssveit, rétt hjá Leír-
vogsvatni. Bifreiðin var á leið
frá Þingvölíum, og er hún stór
skemmd. Auk ökumanns voru
nokkrir farþegar í bifreiðinnú
Einn þeirra, Jón Henzley, Vestur
götu 17, Keflavík, slasaðist nokk
uð. Var hann fluttur á Slysa-
varðstofuna.
— Samstarf
Framfo. af bls. 3
þessara þriggja félaga verði sem
bezt hagað.
Mun hér verða nefnd nokkur
þeirra mála er hæst ber og mest
áherzla er lögð á að úrlausn verði
hraðað.
1-a Hægri handar akstur verði
löskipaður hér á landi og við-
hlýtandi undirbúningi sem fyrst
komið á.
-b Að fsland gerist aðiU að
samræmingu á umferðareglum
Norðurlanda, verði slík samræm-
ing tekin upp.
2 Hert verði á refsimgu vegna
ölvunar við akstur og fullri
ábyrgð komið á hendur þeim,
sem ölvaðir valda slysum og/eða
tjóni. Svo er um er að ræða end-
urtekin brot á umferðarreglum
og vítaverða,n akstur.
3. Umferðafræðsla í skólunum
verði aukin og þeirri reglugerð
framfylgt, er sett var um þau
mál.
4. Komið verði á árlegri skoð-
un á ljósastillingu bifreiða og ná-
kvæmari reglur settar þar að lút-
andi. Einniig verði stuðlað að því,
að börnum, er oft þurfa að fara
yfir miklar umferðargötur á leið
í og úr skóla, verði fyrirskipað
að bera endurskinsmerki og enn-
fremur, að vegfarendur taki al-
mennt upp þann sið.
5. Komið verði á umferðarvik-
um fyrir almenning með fræðslu
erindum og kvikmyndasýningum
um umferðamál. Einnig að stofn-
að verði reglulega til góðaksturs-
keppni svo víða sem unnt er.
6. Að umferðarljósum verði
fjölgað og endurskoðuð reiglu-
gerð um akreinamerkingar og
akreinaakstur. Ennfremur að
hættulegar beygjur á þjóðvegun-
um verði varðar sjálflýsandi
stikum.
Ennfremur eru ótalin ýmiss
önnur atriði sem nefndin telur
nauðsynlegt að tekin verði til
yfirvegunar og úrlausnar, og
hafa sum þeirra þegar verið
rædd.
— Flugvélar
Framh. af bls. 1
ir vestan eyjuna Hainan á
Tonkin-flóa. Hefur Peking-
stjórn sent harðorð mótmæli
vegna þessa.
Stjórnin í Hanoi hélt því fram
í dag, ,að fyrir nokkrum dögum
hefði skip frá Líbanon skemmzt
í loftárásum Bandaríkjamanna á
N.-Víetnam. Fregn þessi hefur
ekki fengizt staðfest.
Maxwell Taylor, sendiherra
Bandaríkjamanna í Saigon, kom
til Washington í gær og í dag
hóf hann viðræður við banda-
riska stjórnmálamenn um ástand
ið í Víetnam. Dvelst Taylor í
Washington í viku og ræðir m.a.
við Johnson forseta.
Bac Long-eyja, sem árásirnar
ýoru gerðar á í dag, er um 190
km fyrir suðaustan Hanoi. Rat-
sjárstöðin á eyjunni, sem var að-
alskotmarkið, varð einnig fyrir
árásum fyrir fjórum dögum, en
skemmdist þá lítið. Þegar flug-
maðurinn, sem stjórnaði árás-
inni, kom til baka til flugvéla-
móðurskipsins „Coral Sea“ sagði
hann, að ratsjárstöðin hefði lagzt
nær algerlega í rúst í dag, og
önnur skotmörk á eyjunni hefðu
verið í björtu báli, er flugvél-
arnar sneru frá.