Morgunblaðið - 15.04.1965, Blaðsíða 3

f Fimmtudagur 15. april 1965
MORCUNBLAÐIÐ
3 **
IHeð Thorolf Stníth á Tahiti
THOROLF SMITH þarf ekki
að kynna fyrir lesendum Morg-
unblaðsins. Hann er gara-
all sjómaður og af þeim sökum
báðum við hann um að taka
| þátt í þessu páskablaði og segja
! frá eftirminnUegasta stað, sem
! hann hefur komið til. Þó íslend-
1 ingar séu miklir ferðagarpar
má fullyrða, að fáir þeirra
i hafi gert eins víðreist og Thor-
olf. Hann kom til Tahiti 1937
| ©g var auðvitað einsdæmi um
j íslending á þeim tíma, enda
fátt fólk sem þangað fór. Nú
er Tahiti eins og flest önnur
lönd jarðkringlunnar í alfara-
leið. Á öðrum stað er samtal
við Agnar Kofoed-Hansen, sem
einnig hefur valið til frásagn-
ar í þessu blaði Tahiti. Hann
kom þangað ekki fyrr en tæp-
um aldarfjóröungi eftir að
Thorolf hafði gert hosur sín-
ar grænar fyrir vahinum
Tahiti og geta lesendur borið
saman lýsingar þeirra til
skemmtunar og fróðleiks. Hér
á eftir fer lýsing Thorolfs
Smith, skrifuð af blaðamanni
Morgunblaðsins:
— Þegar ég var ungur gafst
mér færi á að ferðast meira
en títt var um íslendinga fyrir
(heim.sstyrjöldina síðari. Á þess-
um árum var algengast a'ð ís-
lendingar færu til Skotlands,
Noregs eða Danmerkur með
Drottningunni, Lyru eða gamla
Gullfossi, — og eftir þessa
reisu voru þeir „sigldir" eins
og kallað var. Nú er naumast
talað um að maður sé „sigld-
ur“, þótt hann hafi farið um-
Ihverfis hnöttinn.
Ástæðan til þess að ég fór í
siglingu var sú, að Norðmann
einn langaði til að veiða lax
é íslandi. Þannig er mál með
vexti, að faðir minn var um-
fboðsmaður Bergenske gufu-
skipafélagsins, og forstjóri þess,
Falck að nafni, mjög kunnur
maður í sögu norskra siglinga,
kom hingáð í laxveiðiferð og
■ bjó hjá honum. Þetta var árið
sem ég tók stúdentspróf, eða
1935. Ég var auðvitað í vafa
um, hvað ég ætti að taka mér
fyrir hendur. Einhverju sinni
eatum við heima og rötobuðum
eaman og þá segir Falck við
mig, hvort ég mundi ekki vilja
leggja stund á ferðamál. í
jþeim væri mikii framtí'ð. „En
ekki dugir annað en mennta
sig vel og rækilega áður en út
é þessa hraut er farið“, sagði
bann.
Falok segir að ég skuli ganga
I norskan. verzlunarháskóla í
Björgvin, en þar þurfi égekkiað
eitja á skólabekik nema eitt ár,
vegna þess að ég hafi tekið
stúdentspróf. Mér þótti þetta
auðvitað ágæt hugmynd, þvi ég
var hændur að erlendum mál-
um og vissi, að ég mundi hafa
gaman af áð umgangast mennt
aða útlendinga. Var þetta síð-
an fastmæium bundið og fór ég
utan til Björgvinjar, þar sem
Falck tók mér af hlý'hug og
góðvild.
Að loknu námi í verzlunar-
háskólanum fór ég til Belgíu að
læra eitthvað í frönsku, því af-
ráðið var að ég yrði skipsmaður
á „Stella Polaris“, sem var 6000
tonna skemmtiferðaskip Berg-
enske gufuskipafélagsins og
Bigldi um öll heimsins hiöf, á
veturna umhverfis hnöttinn, og
jþá helzt á fáfarnar eyjur í
Kyrrahafi, þar sem einkum var
töluð franska, eins og Tahiti,
Marquesaseyj ar og Madagascar
Undan Afríkuströndum, svo
tiokkur nöfn séu netflnd — en á
eumrin sigldi hún norður með
Noregi og allt til Spitzbergen.
i Ég var á skipinu um 'edns

Stella Polaris í n »rskum firði.
árs skeið og var aðstoðarmaður
skrifstofustjóra skipsins, Sem
Ihafði með höndum reiknings-
hald allt, en auk þess var mér
ætlað að vera farþegum innan
handar og taka þátt í sam-
kvæmislifinu um borð. Til þess
að auka á virðingu' mína í
þessu starfi var mér fenginn
Ihvítur einkennisbúningur með
tveimur borðum af sömu gerð
og annar stýrimaður hafði.
ingu fré Tahiti og nær Ame-
riku. Þangað fluttist málarinn
og dvaldist til dauðadags.
Tahiti hefúr orðið til úr eld-
gosum og kóralvexti. Úti fyrir
höfninni er kórairif, sem brim-
ið gnauðar á I sífellu, en
inni í landi eru fjöll og dalir
með ótrúlega mikilli frjósemi
og fjölbreyttum gróðri. Fólkið
er atf pólynesísku kyni, það
er ljósbrúnt á hörund, ákaflega
FYRST ég er spurður, hvað við
gerðum okkur til dægrastytting
ar meðan á dvölinni stóð, skal
ég reyna að rifja það upp í
huganum. Við vorum sem sé
tvo'daga á eyjunni og þá notuðu
menn á ýmsan hátt, hver eftir
sínu upplagi. Ég reikaði talsvert
um og á einum stað rakst ég á
myndastyttu, sem tengir ísland
og Tahiti með kynlegum hætti:
Það var stytta af Pierre Loti,
sem skrifaði bókina „Pecheur
d’Islande" þekkt ritverk í
Frakklandi sem Páll heitinn
Sveinsson, menntaskólakennari,
þýddi á íslenzku og nefndi „Á
íslandsmiðum“. Bókin fjallar
um franska skútumenn frá Bre
tagne og Normandie, sem hér
voru tíðir gestir eins og kunn
ugt er. En ekki veit ég af hver ju
stytta af Loti er á Tahiti. Ein-
hver sagði mér þá sögu, kannski
í gríni, að þarna hefði átt að
reisa styttu af frönskum hers-
höfðingja, en Loti hefði verið
settur upp í staðinn fyrir ein-
skæran misskilning, sem átti að
stafa af 'þvi hvernig hann var
búinn. Styttan stendur við sund
laug rétt utan við höfuðborgina
sem heitir Papeete. í henni
bjuggu nokkur þúsund manns.
ÞEGAR við sigldum inn á höfn
ina var strengdur borði yfir
Þótti mér þetta að sjálfsögðu
allvirðulegt starf. Þegar skipið
sigldi í hitabeltinu voru farþeg-
ar aðeins 120 til þess að sem
bezt færi um þá.
Auðvitað er mér margt minn
isstætt úr þessu ferðalagi, en
þeigar ég nú læt hugann reika
aftur 1 tímann verður mér
hvorki minnisstæðust Kúba,
Panama né Suður Ameríka,
heldur Suðurhafseyjar og þá
einkum Tahiti. í fyrsta lagi
fannst mér sem ungum manni
nafnið mjög' rómantískt á þess-
ari fjarlægu eyju, í annan stað
hafði ég heyrt talað um húla-
húla-dans blómskrýddra yngis-
meyja á Suðurhafseyjum og
raunar séð fyrstu gerð myndar-
innar „Uppreisnin á Bounty“,
sem var að nokikru leyti tekin á
Tahiti, og loks hatfði ég heyrt
um Gauguin, sem þarna dvald
ist um nokkurra ára skeið fyrir
aldamót og varpaði skáldlegu
ljósi á eyjuna. Hann er reyndar
grafinn á Marquesaseyjum, og
þar sá ég grötf hans. Á legstéin-
inum stendur aðeins: Gauiguin
peintre francais — þ.e. Gaug-
uin,- franskur mélari. Þessar
efyjur eru nokkurra daga sigl
Frá Tahiti.
fagurlimað, söngelskt og vin-
samlegt. Við kynntumst allir
stúlkum á eyjunni, en ekki veit
ég til að nein þeirra hafi selt
blíðu sína fyrir peninga eins og
títt er í hafnarborgum, þó marg
ir Vesturlandabúar virðist halda
að kvenfólk á þessum eyjum sé
sérstaiklega lauslátt. Kannski
hefur það forframast eitthvað í
menningunni, ég veit það ekki,
en fyrir heimstyrjöldina hvíldi
yfir því einhver frumstæður og
aðlaðandi kynþokki, sem átti
ekkert skylt við spillingu.
Þegar ég kom til landsins,
var það að mestu leyti ósnort
ið, og menningin svokallaða
hafði ekki enn sett mark sitt á
það. Þangað vo-ru aðeins tvær
áætlunarferðir á ári með
frönskum sikipum og gestakom
ur sjaldgæfar, en þeim mun bet-
ur var ferðamönnum fagnað,
þegar þá bar að garði.
Tahiti er stærsta eyjan í eyja
klasanum, sem heitir Félaigseyj
ar. Hún er í Suður-Kyrrahafi, á
um það bil 20. gráðu suður
breiddar, eða álíka langt fýrir
sunnan miðbaug og Hawaii er
langt fyrir norðan hann, og á
svipaðri lengdargráðu.
þvera bryggjuna, og á hann var
letrað: Ia ora na, sem á máli
þarlendra manna þýðir: Verið
velkomin, eða eitthvað á þá
leið.
Við sem ýngri vorum á skip-
inu sóttum fast einustu tvö veit
ingahúsin í bænum, sem hétu
„Lafayette" og „Quinns“, og
auðvifað var meiningin að hella
Thorolf Smith
þar í sig hitabeltisöli og stíga
dans við strápilsaðar blómarósir
eyjarinnar. "
En mesta skemmtan höfðum
við a'f því, þegar dansgólfið var
rutt og inn komu tuttugu eða
þrjátíu stúlkur með blómsveiga
,um hálsinn og á strápilsum og
hófu, að okkar beiðni, að stíga
húlahúla-dans og syngja lög inn
fæddra. Þá ætlaði allt af göfl
um að ganga, enda margir ungir
og frískir menn um borð í
„Stellu Polaris“ á þeim árum.
Þegar gistihúsunum var lokað
og hitabeltisnóttin færðist- yfir,
dulmögnuð og seiðandi, með ó-
kennilegum stjörnum á himni,
tvístraðist hópurinn í allar átt-
ir, sumir fóru um borð í skipið,
aðrir fóru ekki um borð.
Það var almannarómur far-
þega á „Stellu Polaris" að
ferðalaginu loknu, að dvölin á
Tahiti hefði verið hápunktur
ferðarinnar, en meðal þeirra
landa sem við áttum eftir að
koma til voru hollenzku Austur
Indíur, eða Indónesía eins og
þær nú heita, og var þar horft
á musterisdans á Bali, Indland
með sinni alræmdu fátækt og
Singapore, svo að nöfn séu
nefnd.
NÚ ER mér nær að halda að
hægt sé að fljúga til Tahiti. Og
ef ég ætti þess kost að koma
aftur á stað sem ég hef áður
heimsótt, mundi ég taka mér
far með Air France og skreppa
til Suðurhafseyja — og þá einna
helzt til Tahiti. En líklega
mundi margt vera öðruvísi um
horfs nú en þegar ég var þar á
ferð fyrir nær 30 árum. Ætiiflóð
alda túrismans. hafi ekki fært
eyjuna á kaf — og líklega 'eru
íslenzkir og norskir sjómenn
ekki jafn miklir aufúsugestir og
þegar við vorum þar á ferð. En
samt seiða enn Suðurhafseyjar,
svo ólíkar sem þær eru öllu
sem við eigum að venjast hér á
norðurslóðum. Fólkið og stjörnu
hkninninn og þessi dularfulla
milda blómaangan sem þá bar
að vitum mér, leita enn á, þeg
ar ég renni huganum aftur í
tímann. Og enn sé ég stundum
fyrir mér í draumi „Stellu Pol
aris“, ævintýraskipið hvíta, þar
sem það liggur fyrir akkerum
úti á blátærri kóralvíkinni, með
an pálmarnir hneigja sig fyrir
hægum andvaranum. Já, lifi
rómantíkin!
Þrír skipsfélagar á Stellu Folaris. Thorolf Smith lengst t.h.