Morgunblaðið - 15.04.1965, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 15. april 1965
MORGUNBLAÐID
o
SACRAMENTO SANDEYRARNAR
VID AUSTURSTRÚND INDIANDS
Frásögn Guðjóns lllugasonar, skipstjóra
LÍKL/EGAST hefur enginn ís
lenzkur fiskimaður farið víðar
um heim til starfa en Guðjón
Illugasson, s'kipstjóri í Hafnar-
firði, sem um árabil hefur
kennt fjarlægum þjóðum fisk-
veiðar á vegum Matvæla- og
landbúnaðarstofnunar Sam-
einuðu þjóðanna (FAO). Hann
hefur því séð margar framandi
stórborgir og bæi. Varð hann
fúslaga við ósk Morgunblaðsins
um að segja frá þeim stað ér-
lendis, sem honum er einna
minnisstæðastur.
Guðjóni Illugasyni segist svo
frá:
— Ég var í borginni Madras
í Madras-fylki á Austurströnd
Indlands árið 1955 á vegum
FAO, en þar hafði ég starfað
frá árinu 1954.
— í marzmánuði hafði stjórn
Andhra-fylkis beðið sérstaklega
um aðstoð til að rannska mögu-
leika á fiskveiðum út frá ám í
fylkinu með smáum vélbátum.
FAO hafði þá í Madras 22 feta
bát, sem byggður var í Dan-
mörku, og var hann með 10
hestafla glóðarhausvél.
— Andhra-fylki hefur stand-
lengju, sem er um 30 mílur fyr-
ir norðan Madrasbortg og liggur
hún norður til Gópalpure. Mun
láta nærri, að strandlengjan
sé um 500—600 sjómílur.
— Að kvöldi 22. marz var lagt
af stað frá höfninni í Madras í
þessum 22 feta báti, sem við
kölluðum FAO nr. 1. í bátnum
voru auk mín 3 fiskimenn frá
Andhrafylki. Einn þeirra hafði
eitthvað fengizt við vélgæzlu,
en hinir voru hásetar. Við höfð-
um 10 nælonnet um borð, útbú--
in til botnVörpuveiða, 100 króka
af hákarlalínu, eitt lítið troll-
net með hlera og togvír. Þá
höfðum við um borð 1 smur-
olíutunnu, 1 hráolíutunnu svo
og % tunnu af fersku vatni, auk
vatnstanka bátsins, sem tóku
40 lítra hvor.
— Það gefur því auga leið, að
þessi litli bátur var allþungt
hlaðinn, þegar lagt var af stað
kl. 8 að kvöldi.
— Fyrsti áfanginn var ákveð-
ið að yrði Concanda, enþarhafði
fiskideild fylkisins undirbúið
komu okkar. Þar biðu fiski-
menn og útbúnaður til að veið-
ar gætu hafizt.
— Vegalengdin, sem við átt-
um fyrir höndum, er ca. 320
sjómílur. Er þá miðað viðstytztu
leið, en með því að fylgja
ströndinni er hún um 90 mílum
lengri._
— Ég tók þann kostinn að
sigla stytztu leiðina, þótt við
yrðum ca. 50 mílur lengst frá
landi. Veður var gott þann 22.
marz og daginn eftir. Ég reyndi
fljótlega að kenna hásetunum
að stýra eftir áttavita sem var
«m borð. Þetta tókst ekki eins
vel og skyldi, því þeir höfðu
ekki séð áttavita áður og höfðu
ekki trú á að hæigt væri að fara
eftir þessu litla áhaldi.
— Ég sat því sjálfur við stýr-
ið um nóttina og fram undir
dögun. Sjór var sléttur og dá-
samlegt veður, svo tíminn leið
flj ótt.
— Um morguninn munum við
hafa verið komnir 60 mílur
norður fyrir Madras og stefnan
hafði verið NNA allan tímann
og ganghraði um 6 mílur á
klukkustund.
— Snemma um morguninn
gerði ég enn tilraun til að kenna
hásetunum að stýra og benti
þeim á stefnuna. En ág komst
fljótt að þeirri niðurstöðu, að
mjög óhentugt sé að hafa átta-
vitarósina merkta á þann hátt
sem almennt tíðkast. Væri rós-
in öðru vísi úr garði gerð og
strik áttavitans hefðu verið
máluð mismunandi litum, hefði
verið auðvelt að láta þá halda
ákveðinni stefnu. En þar sem
strikin voru öll með svörtum
lit vildi bóturinn snúast ef ég
leit af Indverjunum.
— Þannig gekk þetta og ég
reyndi einnig að kenna þeim að
stýra eftir stjörnum, en það var
alveg vonlaust. Ég þurfti því
að sitja áfram við stýrið næstu
nótt. .
— Nú sást ekki orðið til lands,
sömu átt, en hina 6 renna þeir
í gagnstæða átt.
— Það var um klukkan 9 um
kvöldið, sem við vorum úti af
Sacramento-sandrifjunum, en
þau eru um 5 mílur frá strönd-
inni. Viti er á ströndinni upp
af sandrifunum og lýsir hann
um 30 sjómílur. En sá galli er á,
að ekkert hættuhorn er á vit-
anum.
— Þegar við komum á móts
við sandrifin taldi ég mig vera
6% sjómílu frá landi. Þá gerði
vélamaðurinn mér skiljanletgt á
sinni bjöguðu ensku, að annar
hásetinn væri fæddur og upp-
alinn í litlum fiskibæ ekki all-
langt frá vitanum og hann gæti
— Við höfðum segl uppi og
'vindur var hagstæður. Ekki gat
ég þó sofnað alveg strax og varð
litið öðru hvoru fram með bátn-
um. Tók ég strax eftir því, að
hásetinn breytti stefnu og fór
nær landi. Ég hélt, að hann
jafnvel þekkti leið milli sand-
rifjanna, þótt dimmt væri að
nóttu.
— Þannig leið nokkur stund
og mun ég hafa blundað stutta
stund, en þegar ég allt í einu
opnaði augun, sá ég örskammt
framundan eitthvað sem líktist
sjávarlöðri eða maurildi.
— Ég fylgdist með þessu og
rýndi út í myrkrið. Það leið
ekki á löngu þar til ég sá hvað
þetta var. Heljarmikil alda hóf
sig á loft fram undan okkur,
brotnaði, og skildi eftir löðrið á
yfirbor'ðinu.
• • ég tók ofan hitaheltishattinn minn og kastaði honum yfir glóðarhausinn“.
en upp úr hádegi þann 24. marz
kom gola úr vestri og höfð-
um við segl uppi. Ég áætlaði,
að við hefðum landsýn um kl.
4 síðdegis og áttum við þá að
sjá til Narasapure, en þaðan eru
um 70 mílur til Cocanda. Það
var þó ekki fyrr en kl. 5 að við
sáum land. Sennilega hefur
straumur verið á móti allan
tímann, enda eru straumar
þanhig Við austurströndina, að
þeir renna 6 mánuði ársins í
auðveldlega siglt bátnum, það
sem eftir væri leiðar til Conc-
anda.
— Vestangola var á og all-
þung undiralda, en ég hafði
þegar hér var komið, verið uppi
um 50 tíma frá því við fórum
frá Madras.
— Eg varð því mjöig feginn
þessu og fékk umræddum há-
seta stýrissveifina og bjó mig
undir að taka mér hvíld á palli
við vélarskýlið bakborðsmegin.
— Ég brá skjótt við og ýtt
hásetanum frá stýrissveifinni
snéri bátnum upp í og það va
einmitt á þeirri stundu, sem h.
Fögur blóm gleðja
alla. — Hátíðin byrjar
með blómum. —
Páskaliljur, túlípanar
og rósir, keypt á mið-
vikudag, gleðja yður
alla páskahátíðina
(Geymið þau um næt-
ur á köldum stað).
Framleiðendur.
Royal
instant pudding
PII flilPHC
W-; y- - *
4UAV0RS
Ungir og aldnir njóta þess að borða
köldu Royal búðingana.
Bragðtegundir: —
Súkkulaði. karamellu. vanillu og
jarðarberja.
Guðjón Illugason.
alda hóf sig upp undir bátinn,
sem vó salt á öldufaldinum,
þannig að skrúfan var upp úr
sjó. Þannig sátum við á fjórum
öldum, sem allar féllu rétt aft-
an við bátinn.
— Svo kom lag og við sigld-
um eins hratt og hægt var frá
þessum stað, en það var beint
upp í vestangoluna. Seglið tók
að slást til og þurfti að fella
það.
— En áður en það tókst feng-
urn við á okkur allstórt brot og
fylltist báturinn af sjó.
— Mér varð það til er ég sá að
vélin gekk í sjó og jós honum
upp á glóðarhausinn, að ég tók
ofan hitabeltishattinn minn og
kastaði honum yfir glóðarhaus-
inn, því annars hefði sjórinn
drepið á vélinni með því að
kæla hann.
— Þannig gátum við haldið
burt frá grynningunum og þeg-
ar við vorum úr allri hættu var
tekið til við að ausa af krafti.
— Hásetinn, sem við stýris-
sveifina var, lagðist á bæn, þeg-
ar báturinn fylltist oig allt út-
lit var fyrir að hann sykki.
— Ég ýtti verklega við hon-
um og benti honum á vatnsfötu
og gaf honum í skyn að austur
væri áhrifaríkari en bænastund
undir þessum kringumstæðum.
— Ekki treysti ég mér samt
til að skera úr um það, hvort
var okkur fremur til björgunar,
bænagjörð hásetans eða hita-
beltishatturinn.
— Mér verða lengst af mjög
minnisstæðar þessar sandeyjar
úf af Sacramento-vitanum —
minnisstæðari en stórborgirnar,
sem ég hef heimsótt.