Morgunblaðið - 15.04.1965, Blaðsíða 21

_ ..nmtudagur 15. aprf! 1965
MORGU N BLAÐIÐ
21
Dansfólk að liffka sig fyrir tamaaraa-veizlu. Stúlkan til vinstri ber blóm yfir haes-ra eyra til marks
um að hún sé engum lofuð enn.
Ikynt bál i tvo tíma. Síðan er
öskunni sópað burtu og aligrís
komið fyrir á rjúkandi steinun
um ásamt fuglum og fiskum
ýmiss konar, brauðaldinum og
banönum og öiðru góðgæti.
í>etta er síðan byrgt með viða-
miklum blöðum banana- og
brauðaldintrjánna og ofan á
það mokað sandi og mold upp
í álitlegan hrauk. — Meðal ann
arra orða, leiðangur Blighs
skipstjóra á „Bounty“, sem svo
frægur varð í sögunni, var til
þess gerður einkum og aðal-
lega, að flytja brauðaldintré frá
Suðurhafseyjum til eyjanna í
Karaíbahafi og þegar ég eitt
sinn kom til St. Vincent, sem
er smáeyja þar, sá ég í gras-
garði eyjarskeggja sprota af
fyrsta brauðaldintrénu, er Capt.
Bligh flutti þangað forðum
daga.
I En þetta var nú útúrdúr. Agn
ar heldur áfram: — Eftir rúma
tvo tima er svo mokað frá og
blöðin tekin ofan af og þá er
þar komin einhver dásamleg-
asta máltíð, sem hugsast getur.
Og til marks um að þetta var
engin smáræðisveizla get ég
nefnt, að „veizluborðið“ hefur
verið svona 6 metra langt og
rúmur metri á breidd.
Með þessu var drukkið öl,
ekki sterkt, og létt vín. Ég sá
reyr.dar aldrei vín á nokkrum
manni þarna syðra, enda óhægt
um vik, jafnvel þó einhver
vildi, að drekka sig fullan, því
þarna er hiti alltaf um og yfir
30 stig og loftraki mikill.
Agnar situr stundarkorn og
minnist Rósu Raúl og veizlunn-
ar miklu. Svo tekur hann við-
bragð og segir: — En ekkert
var þó á við sjóinn. Að öllu öðru
ólöstuðu, þá er sjórinn mesta
dásemdin sem Tahiti hefur upp
á að bjóða.
Eyjan er girt kóralrifi — eins
og þær Tuamotu-eyjar flestar
—■ sem úthafsaldan brotnar á.
Fyrir innan eru éins konar lón,
kóral-lón, djúp og lygn og tær.
Þar vex skógur kóralla af hafs-
botni og þar er ævintýralegt
að synda. Ég var þarna á hverj-
um degi, tímunum saman, ýmist
neðansjávar eða ofan. Eyjar-
skeggjar nota mikið eintrján-
inga, örmjó bátskrifli með viðar
bút öðru megin, festum við bát
inn sjálfan með sperrum. Ég
komst fljótt upp á róðrarlagið
og reri mikið. Fyrsta skiptið
hélt ég reyndar að þær yrðu
ekki margar fleiri, ferðirnar
mínar á eintrjáningum. Ég fór
á báti hótelsins, sem reyndist
hriplekur og fyllti af sjó. Hann
sökk þó ekki og einhvern veg-
inn tókst mér að komast í land,
með höfuðið eitt uppúr og hend
ina með úrinu, sem ekki var
vatnsþétt og mér mjög annt um.
Næsta dag fékk ég mér annan
bát og þá bar ekkert til tíð-
inda.
Ég held annars að ég hafi
verið eins oft neðansjávar og
ofan þessa daga, því aldrei hef
ég komið í annan eins ævintýra
heim og í djúpum kóral-lóna
Tahiti. Kórallarnir vaxa þarna
upp af ósléttum hafsbotninum
og landslagið gefur ekkert eft-
ir því sem ofanjarðar er, víða
djúpar gjár og glufur, sem oft
má synda inn í — ef menn bara
gæta sín að fara ekki of nærri,
því kórallarnir geta verið
hárbeittir og skorið mann, rétt
eins og beztu eggjárn — og sár
gróa seint á Tahiti, því veldur
rakinn —hafið er eins og ný-
mjólk, spenvolgt og kóralgrein-
arnar ljóma í ótal litbrigðum,
Ijósbleikar, fölbláar, daufgular,
ólýsanlega fallegar, litirnir eru
evo fínlegir og léttir, pastillitir.
Og inn á milli þessara ævin-
týratrjáa synda svo fiskarnir,
íumir sæmilega stórir en flestir
emáir, — skrautlegustu skepn-
ur, sem ég hef augum litið, — í
öllum regnbogans litum, gulir,
Tauðir, grænir og bláir og svo
sannarlega ekki í neinum past-
el-litum, heldur mjög skærum.
Þessir skrautlegu hafbúar taka
því bara vel, þó niður til þeirra
Blæðist svona ókennilegt og al-
deilis litlaust stórfiski ofan af
jörðu. Þeir eru rétt mátulega
hnýsnir en halda sig í kurteis-
legri fjariægð framanaf, svo
fer féimnin af þeim og þeir
koma nær, en áreitni eiga þeir
ekki til og láta menn yfirleitt
sem næst afskiptalausa. Há-
karla varð ég ekki var við
þarna — mér var sagt, að þeir
væru sjaldséðir gestir inni á
lónunum, kæmu þangað helzt
ellihrumir til að deyja — og
ég trúði því sem fastast.
— Milli þess sem ég sullaði
í sjónum, lá ég svo í sólinni,
sagði Agnar, — og skoðaði fólk
ið. Yfirleitt halda menn hér
norðurfrá, að á Suðurhafseyj-
um séu konur flestum fegurri,
en ekki get ég fallizt á það. Mér
fundust stúlkur á Tahiti, vahín-
urnar, „les vahinés" eins og
Frakkar kalla þær, sérlega glað
legar, kátar og elskulegar, en
alveg eins og börn — og mér
fannst leitun á verulega fallegri
stúlku. Nei, í þeim efnum eru
okkur hægust heimatökin, ís-
lendingum. En þetta er reyndar
ekki nema eðlilegt, það er ekki
af svo miklu að taka, íbúar eyj-
anna allra eru ekki nema eitt-
hvað á fjórða tug þúsunda, eft-
ir því sem ég kemst næst. —
Karlmenn þarna eru gerðarleg-
ir menn og geðslegir, en óvanir
nútíma þjóðfélagsháttum —
hálft þeirra líf og jafnvel tveir
þriðju er leikur einn. Þeim dett
ur ekki í hug að vinna, nema
þeim sjálfum sýnist og það ger
ir hvern mann gráhærðan fyrir
aldur fram, að ætla sér að
stunda atvinnurekstur á Tahiti
og byggja á starfskröftum þar-
lendra. Þeir fengu smjörþefinn
áf því, Bandaríkj amenn, þegar
þar var tekin kvikmyndin „Upp
reisnin á Bounty“ og ætluðu
auðvitað vitlausir að verða er
kannske mættu þrír statistar að
morgni af hundrað sem ráðnir
höfðu verið.
Nei, það varð ekki séð að „sið
menningin“ bagaði menn stór-
lega á Tahiti árið 19<52, þrátt fyr
ir vikulegar flugferðir, upp-
töku kvikmynda og ýmsan á-
gang annan. Frakkar hafa farið
með stjórn eyjanna og farizt
vel, að því er ég bezt gat heyrt
og séð. Þeim var alls staðar
borin vel sagan og hrósað fyrir
hófleg afskipti þeirra
af málefnum eyjarskeggja, sem
fengið hafa að lifa sínu lífi og
ekki verið þröngvað til að taka
uþp vestræna háttu. Flestir eru
menn frönskumælandi í Pa-
peete og víðar, því franska er
kennd í skólum og yfirleitt játa
menn kristna trú og er meira
um mótmælendur en kaþólska,
þótt undarlegt kunni að virðast.
Þó hafa margir enn í heiðri sína
gömlu guði, og úti fyrir dyrum
húsa stein með nokkurri
mannsmynd, kannske þó ekki
nema ávalan drang með holum
fyrir mutm og augu og fórna
ýmsu góðgæti. Hvert hús á sinn
einka-guð, sinn „tiki“, en til
eru bæði góðir tikis og vondir.
Franskur skipstjóri fal-
aði eitt sinn skömmu áður en
ég kom þangað, tiki af manni
á Tahiti og kom fé fyrir — en
skipstjóri var ekki kominn
nema hálfa leið heim til sín, er
hann fannst örendur í rúmi sínu
eina nóttina — og þótti engum
á Tahiti mikið.
Næturnar á Tahiti eru engum
öðrum nóttum líkar, dimmblá-
ar, flosmjúkar og dulmagnaðar.
Enginn tiki ásótti mig að vísu,
en ég hef ekki annars staðar
orðið fyrir meiri áhrifum af
dulúð staðar og aldrei hefur
mig dreymt eins súrrealistiskt
og þarna syðra. En þar hefur
kannske líka verið að einhverju
leyti um að kenna kinverska
reykelsinu, sem brennt var til
varnar moskítóflugunum. Ég
bjó í strákofa og var flugnanet
fyrir gluggum, en það komust
alltaf einhverjar flugur inn
samt og hélt reykelsið þeim þá í
skefjum. Það er nefnilega eng-
inn flugnaskortur á Tahiti, þó
bæklingar ferðaskrifstofanna
segi að skordýr séu þar engin.
Og eitt sinn drap ég líka einn
myndarlegan skorpión í bað-
herberginu mínu og þó hann
væri að vísu ekki svo stór, að
hann hefði getað gengið af mér
dauðum, er bit sporðdreka eng.u
að síður slæmt og menn geta
átt í því lengi, eins og reyndar
í flestum áverkum þarna syðra.
Sár eru ótrúlega lengi að gróa
á Tahiti og ef menn kvefast,
geta þeir verið kvefaðir heilu
og hálfu árin og það er ekki
óalgeng sjón, þó undarlegt
kunni að virðast, að sjá líiil
börn með grænan hor niður á
vör. — En bæklingar ferðaskrif
stofanna virðast • hafa borið
nokkurn árangur, því nú eru
vist allt að því daglegar flug-
ferðir til Tahiti, Air France fer
þangað frá Los Angeles og Pan
American hefur þangað ferðir
líka og kannske fleiri félög, —
en þegar ég fór var bara
franska flugfélagið TAI (Tran-
sport Aérien Intercontinental),
þarna í ferðum. Það væri gam-
an að vita, hverju það kann að
hafa breytt, ef nokkru, ég held
að fólk á Tahiti sé ekki gin-
keypt fyrir að taka upp „menn
ingu“ Vesturlanda, og yfirleitt
hefur það oftar farið svo um
viðkynninguna, að Vesturlanda
menn, sem þangað hafa komið,
hafa látið heillast og samið sig
að háttum innfæddra. Og þeir
eru ekki svo fáir, sem þarna
hafa sezt að — Gauguin, já,
hann var einn hinna heilluðu
og ekki þeirra síztur. Ég held
að hvergi skilji maður betur
list Gauguins en einmitt á
Tahiti, sjái hvergi betur, hversu
stórkostlegur hann er — ég
myndi meira að segja telja það
ómaksins vert, segir Agnar, —
fyrir aðra aðdáendur Gauguins
að leggja leið sína til Tahiti,
þó ekki hefðu þeir þangað ann
að að sækja en þessa innsýn
í verk hans. Fólkið og blómin
og flosmjúkar nætur Tahiti —
það er eins og þetta lifi í mál
verkum Gauguins rétt eins og
þau öðlast nýtt líf þar syðra.
Það er komið fram undir há-
degi og allt í einu tekur Agnar
viðbragð: — Ég gæti talað um
Tahiti tímunum saman, segir
hann, — og gæfist mér tæki-
færi til að fara þangað aftur,
að synda i spenvolgum sjónum
og taka hina skrautlegu íbúa
kóralskóganna tali á ný, myndi
ég fara á stundinni — en eins
og allir ferðamenn og flakkar-
ar hafa sannreynt, þá er hvergi
betra að vera en heima, og þó
. ólíku sé saman að jafna, Sund
laugunum gömlu og kóral-lón-
um Tahiti, þá er sama hlýjan
í báðum og sama vellíðanin að
baða sig þar — og nú er ég far-
inn í Laugarnar!
PLASTMALNING
OLÍUMÁLNING
LÖKK
Trélím — Dúkalím.
Kítti — Spartl — Plastílegg.
Terpentína — Fernisolía.
Þurrkefni.
Hafnarstræti 23.
simi 2 15 99