Morgunblaðið - 15.04.1965, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLADID
Fimmtudagur 15. apríl 1965
ÍCI AKin DllCCA CI/DKIA
„löl hNU, PUooA ðKUNA
FOf \ NOTHING"
Símon Sigurjónsson segir frá ferðum Guilfoss
milli Bordeaux og Casabianca fyrir 15 árum
ALLFLESTIR Reykvíking-
ar þekkja Símon Sigurjóns-
son, barþjón í Nausti. Hitt
vita sennilega færri, að
Símon hefur ekki alltaf haft
fast land undir fótum við
hardiskinn. Hann hefur af-
greitt hanastél frá Reykjavík
til Leith, frá Kaupmanna-
höfn til Hamhorgar og frá
Bordeaux til Casablanca.
Símon var nefnilega þjónn
um borð í Gullfossi í nokk-
ur ár, en eins og sumir muna
e.t.v., var Gullfoss um eitt
skeið leigður til ferða milli
Casahlanca og Bordeaux, og
flutti þá m.a. hershöfðingja,
milljónera, förulýð, her-
menn og hunda. Símon seg-
ir, að eftirminnilegasti stað-
urinn, sem hann hafi komið
til í siglingum sínum sé for-
takslaust Casahlanca, og við
gefum honum orðið.
„Ég byrjaði siglingar 1949 er
ég réðist sem þjónn á Gullfoss,
og var einn þeirra, sem sóttu
skipið út til Danmerkur. A
Gullfossi var ég til miðsumars
1954, og sigldum við mest af
þeim tíma milli íslands, Kaup-
mannahafnar og Hamborgar,
sem naumast er í frásögur fær-
andi. Veturinn 1949—1950 mun
Eimskip ekki hafa haft næg
verkefni fyrir skipið á venju-
legum leiðum þess, svo félagið
leigði skipafélaginu Trans At-
lantic Co. Gullfoss í 4—5 mán-
uði og sigldum við þann tíma
milli Bordeaux í Frakklandi og
Casablanca í Marokkó. Gullfoss
leysti af gamalt skip á þessari
leið, sem ónýtt var orðið, og
leigutakinn beið eftir nýjum
farkosti á rútuna.
Fjögur farrými
Ég man að á Gullfossi voru
fjögur farrrými í þessum sigl-
ingum milli Frakklands og
Afríku, og að auki lúxusfar-
rými fyrir milljónera, herfor-
ingja og þess háttar fólk. 1. far-
rými var fyrir millistéttafóik í
sæmilegum efnum, 2. farrými
fyrir fátækt fólk, 3. farrými fyr
ir hunda, en fólk þarna um
slóðir heldur ósköp af þeim, og
4. farrými fyrir hermenn, sem
voru að koma úr stríðinu í
Indókína eða einhversstaðar
frá. Þeir lágu á fletum í lest-
inni frammi á skipinu, og var
færður matur í fötum. Flestir
voru taugabilaðir og hálfvitlaus-
ir. —
Ég man sérstaklega eftir því
um hermennina, að þeir, sem
eitthvað brutu af sér, voru í
refsingarskyni dæmdir í upp-
vaskið til okkar í eldhúsinu. En
þetta hafði þveröfug áhrif við
það, sem til var ætlast, því í
kokkhúsinu fengu þeir nóg að
éta og drekka, og rauðvín eins
og þeir gátu í sig látið. Þeir,
sem eitthvað höfðu af. sér gert,
lifðu því kóngalífi í eldhúsinu.
Ég vann sem þjónn á 1. far-
rými, og verð að segja, að það
fólk sem þar ferðaðist, var þægi
legt í viðmóti, og gott við það
að eiga. Að vísu skildi maður
lítið, en hjá okkur var fransk-
ur bryti, sem hljóp í skarðið og
túlkaði, ef eitthvað kom upp á
teninginn. En sjóveikt var fólk-
ið með afbrigðum, og þó sér-
staklega Arabarnir. Ég hefi
aldrei vitað jafn sjóveika menn,
og þótti mér það skrítið, því ég
hélt að þetta væru frá fornu
fari sjómenn. Þeir sigldu að
minnsta kosti hingað upp og
rændu konum. Ég verð að
segja, áð mér þótti „Tyrkja-
ránsins" hefnt á viðeigandi hátt
í hvert sinn sem ég sá Araba
skjögra út að borðstokknum, og
blóta Ægi konung.
bimon og Álli bakari. Myndin er tekin við höfnina í Casablanca.

„Eitt sinn voru Arabarnir að ákalla Allah í gríð og erg er bakarinn kom út á dekk
Símon sitjandi á asna, sem er
Casablanca.
eitt helzta samgöngutækið
Sandstormur á miðju hafi
Einhverju sinni er við vorum
á siglingu fyrir utan Marokkó,
fengum við yfir okkur eyði-
merkursandstorm úti á miðju
hafi, svo ekki sást handaskil.
Þetta var þó ekki eiginlegur
sandur, heldur fíngert, brúnt
duft. Hásetarnir voru nýbúnir
að þvo skipið svo það liti sem
bezt út er í höfn kæmi. Þeir
urðu alveg vitlausir, því það
tók þá heila viku að þvo skipið
aftur svo það væri r viðlitandi
ástandi. Sjálfur var ég forvit-
inn að vita hvernig þetta væri,
og brá mér út á dekk í hvítum
þjónsjakkanum, og varð á auga
bragði brúnn eins og múlatti.
Við vorum með annan fótinn
í Casablanca í 4 eða 5 mánuði.
Borgin hefur tvær andstæðar
hliðar, fornöld og nýja tímann,
og aðeins ein breiðgata skilur á
milli. Öðru megin hennar er
Arabahverfið, eins og slík
hverfi hafa verið um aldaraðir,
jafnvel enn dag eins og þeim
er lýst í Þúsund og einni nótt,
en hinum megin götunnar er
hverfi Evrópumanna og nútím-
inn.
Fátæktin hjá Aröbunum var
hörmuleg, og sjá mátti að þeim
var á ýmsan hátt haldið niðrL
Þeir voru t.d. látnir vinna í hóp
við lestun um borð í Gullfossi,
og var einn Fransmaður yfir
hópnum. Fransmaðurinn fékk
greidd laun hópsins hverju
sinni, og síðan útbýtti hann til
Arabanna eftir eigin geðþótta.
Þetta þótti skipstjóranum á
Gullfossi ekki réttlátt og vildi
fá annað snið á málin. Vildi
hann láta Arabana vinna eins
og venjulega verkamenn og
þeim yrðu síðan greidd launin
milliliðalaust. En þetta var. gert
aðeins einu sinni, því að þegar
þessi hópur átti að koma næst,
iriætti hann ekki, því Arabarnir
voru búnir að fá svo mikla pen-
inga á eigin mælikvarða að þeir
kærðu sig kollótta um vinnuna,
og tóku lífinu með ró í landi.
— Mann varð alltaf að hafa yfir
þessum Aröbum sökum þess
hve þeir voru þjófóttir. Þeir
stálu öllu, sem hönd á festi í
lestunum, ef ekki var haft með
þeim vakandi auga.
Allah sendi þeim Alla
Bakarinn hjá okkur um borð
hét Alli. Arabarnir voru alltaf
að ákalla Allah, spámann sinn,
öðru hverju, og einu sinni er
bakarinn kom upp á dekk, voru
þeir í óðaönn að ákalla Allah.
Bakarinn spurði næsta skips-
mann, steinhissa, hvort það
gæti verið að þeir þekktu sig
með nafni og væru að kalla á
hann. „Ég held það nú“, svar-
aði skipsmaðurinn. „Þeir eru
að biðja um brauð“. Nú, bakar-
inn hljóp þá niður, náði í nokk-
ur brauð handa Aröbunum.
Þeir urðu svo hrifnir að Allah
skyldi senda þeim Alla með
brauðin, að þeir stálu handa
bakaranum heilum koníaks-
kassa. Sjálfir drukku Arabarn-
ir áldrei vín, að hætti Múha-
meðstrúarmanna.
Fífí drykkfellda
Skipshöfnin átti hund, sem
hét Fífi. Þetta var lítil tík, sem
var keypt í Casablanca fyrir
einn sígarettupakka. Fífí var
mjög drykkfelld, en hún vildi
ekkert annað drekka en koníak
og Pepsi Cola. Hún var ákaf-
lega fín með sig, og þegar hún
fór á klósettið, tók hún ekki i
mál að nokkur færi með sér.
Til að komast þangað varð hún
að fara upp nokkrar tröppur,
en hún var svo lágfætt, að það
gekk erfiðlega. Oft rúllaði hún
niður tröppurnar margsinnis áð
ur en hún komst upp. En enga
aðstoð vildi hún við að komast
upp stigann.
Við sama tækifæri, og við
ke'yptum Fífí fyrir einn sígar-
ettupakka, bauðst okkur að
gera önnur viðskipti fyrir sígar
ettur. Okkur var boðið að
kaupa ungbarn, og það átti að
kosta eitt karton af sígarettum.
Ekki varð af þeim viðskiptum.
Við fórum stundum í ferða-
lög út fyrir Cacablanca, meðal
annars til Fez og Rabat. Þeir
bæir eru inni í landi, mjög forn
fálegir, og fátt nýtt að sjá.
í Casablanca þótti mér og
einkennilegt að varðandi farar-
tæki var þar ýmist í ökla eða
eyru. Annað hvort voru það
asnar eða splunkunýir bílar, en
gamla bíla sá ég hinsvegar
aldrei.
„ísland, pússa skóna"
Fátæktin í Arabahverfinu I
Casablanca var óskapleg. Eg
man að börnin sváfu á götun-
um, oft við glugga ef vera
mætti að þau hefðu einhvern
yl af þeim, en eftir að sól er
sezt á þessum slóðum, snögg-