Morgunblaðið - 21.10.1965, Blaðsíða 10

10
MORGU N BLAÐIÐ
Fimmtudagur 21. október 1965
Mý bók um ævi
Churchill kemur
Skrifuð af vini hans, fyrrverandi sjóliðs-
foringja og rithöfundi
HINGAÐ til lands er kominn
brezkur rithöfundur, Gerald
Pawle að nafni, en nýjasta
bók hans — Churchill og
stríðið — kemur út í byrjun
nóvember á vegum bókaút-
gáfunnar Skuggsjár í Hafnar-
firði
Þrútt fyrir slagveðursrign-
ingu og hvassviðri í borginni
lék rithöfundurinn við hvern
sinn fingur, er fréttama’ður
Mbl. ræddi við hann í her-
bergi hans að Hótel Sögu. Að
visu kvaðst hann hafa orðið
fyrir vonbrigðum me'ð veður-
farið á íslandi, þar sem hann
hefði haft í hyggju, að ferðast
út á landsbyggðina og skoða
sig um. Kva'ðst hann vilja
gera samning við Oliver Stein
bókaútgefanda, er þarna var
staddur, um að gefa út
næstu bók sína að vorlagi.
Gerald Pawle er rúmlega
fimmtugur að aldri, vörpuleg-
ur mjög eins og vera ber um
fyrrverandi sjóhetju og liðs-
foringja úr heimsstyrjöldinni.
Aðspurður kveðst hann hafa
kynnst sir Winston Churchill
mjög náið, m.a. hafa eytt með
honum jólaleyfinu, er Churc-
hill lá sjúkur í Karthagó í
N-Afríku, auk þess sem hann
hefði verið með honum á fer’ð
um hans til Ítalíu, Egypta-
lands, Möltu og víðar, meðan
á seinni heimstyrjöldinni stóð.
Og er hér er komið samtal-

inu, telur fréttama'ður Mbl.
rétt að víkja nokkuð að bók
hans um Churchill.
— Þér voruð lengi að skrifa
þessa bók?
— Já, það tók mig fimm
ár að skrifa bókina, en eins
og gefur áð skilja eyddi ég
aðeins litlum hluta þessa tíma
í skriftir, mestur tíminn fór í
gagnasöfnun, viðtöl við fólk,
er þekkti Churchill náið o.s.
frv. Þessi bók er því frábrugð
in flestum öðrum bókum um
Churchill að því leyti, áð hún
fjallar ekki um hann sem
stjórnmálamanna, heldur
mann sem gæddur var snilli-
gáfu og næmari tilfinningum
en flestir okkar.
— Las Churchill bók yðar?
— Nei, það gerði hann ekki
að því er ég bezt veit, því
hann var orðinn gamall og
mjög þreyttur, er bókin kom
út. Hins vegar ritaði hann
mér bréf vfð útkomu bókar-
innar og þakkaði mér fyrir
að hafa tekið efnið slíkum
tökum.' Aftur á móti las fjöl-
skylda hans öll bókina og
fór um hana mjög lofsamleg-
um orðum, lofsamlegri en ég
átti skilið.
— Ég sé, að hinn enski
titill bókarinnar er — The
War and Colonel Warden. —
— Já, þáð þarf skýringa
við. Þannig er mál með vexti,
að í London er starfraókt em-
bætti, er nefnist — Lord
Warden of Sinque Ports- og
embætti þessu gegna stjórn-
málaskörungar á hverjum
tíma, til dæmis Menzirs for-
sætisráðherra Ástralíu nú.
Þessu virðingarembætti
gegndi Ohurohill á sínum
tíma, til dæmis Menzies for-
árunum þurfti að senda
skeyti til eða frá Englandi,
þá undirritáði hann það ætíð
Colonel Warden.
— Hvar skrifuðuð þér
þessa bók yðar, aðallega?
— Stærstan hluta bókar-
innar skrifaði ég í Falmouth
í Cornwall, þar sem ég bý
núna, ásamt konu minni Lady
Mary Pawle.
— Réð nokkur sérstök á-
stæða því, að þér gerðuð
sagnaritun að æfistarfi yðar?
— Ekki beinlínis. En í
seinni heimsstyrjöldinni starf
áði ég með hóp vísindamanna,
er fundu upp mörg leynivopn
þeirra, er notuð voru gegn
Þjóðverjum. Meðal þessara
manna var rithöfundurinn
frægi Neville Shute og hann
hvatti mig eindregið til að
leggja blaðamennskuna á
hilluna og gerast rithöfund-
ur. Þá starfaði ég af og til
hjá Sundy Tiroes og sá m.a.
um dálk, sem ég kallaði —
Man, woman and memories
—. Þennan dálk erfði Ian
Fleming, höfundur James
Bond bókann, eftir mig, en
við höfðum unnið saman og
Gerald Pawie, rithöfundur.
verið góðkunningjar í átta ár.
— Þér eruð kannske fyrir-
myndin áð James Bond?
— Nei, ekki held ég það.
Fleming ímyndaði sér, að
hann væri sjálfur James,
Bond, hafði til dæmis sama
smekk fyrir mat, víni og
fallegum stúlkum. Ég man
vel eftir því, þegar Fleming
var að skrifa fyrstu bók sína
um James Bond, Casino Roy-
ale. Hann var þá mjög tauga-
óstyrkur og harðneitaði,..þegar
ég spuröi hann, hvort það
væri satt að hann væri að
skrifa bók.
— Eruð þér með nýja bók
í smíðum núna?
— Já, nú er ég að skrifa
bók um Gibraltar, að vísu
ekki landi'ð sjálft heldur fólk-
ið, sem er sérkennilegt og
þar af leiðandi skemmtilegt.
Það myndar, að ég held,
minnstu þjóð í heimi. íbúa-
fjöldinn er um 15.000 og talar
sitt eigið mál, sem er blend-
ingur úr spænsku, ítölsku,
ensku og fleiri málum. Ég er
búinn að vinna a'ð þessari bók
í þrjú ár, því mestur tíminn
fer eins og venjulega í gagna-
söfnun.
— Hafið þér ekki í hyggju
að skrifa skáldsögu?
— Jú, ég hef þegar lagt
drög að skáldsögu, sem ég
ætla að kalla — One and All
—. Hún fjallar um tilraun
í ímynduðu landi til að leggja
undir sig Stóra-Bretland, méð
því að setja hóp njósnara og
áróðursmanna á land í af-
skekktu héraði Bretlands.
— Hafið þér ekki fengizt
við aðrar greinar skáldskap-
ar?
— Jú, ég hef skrifað fjöl-
mörg leikrit fyrir brezka út-
varpfð. Þau gerast mestmegn-
is á sjónum, því- að þar er ég
kunnugastur. Einnig hef ég
skrifað fyrir sjónvarpið
brezka, og nú langar mig til
að skrifa fyrir leiksvið. Raun-
verulega langar mig til að
gera svo margt, að tveir
mannsaldrar nægðu alls ekki
til þess.
Við erum í þann veginn að
kveðja rithöfundinn víðförla
Gerald Pawle, er ég rek aug-
un í úrklippur úr enskum og
bandarískum blöðum á skrif-
borði hans. Þetta reynist vera
ritdómar um bók Pawle’s um
Ohurchill. Hefur hún augsýni
lega fengi'ð afbragðs dóma í
þeim níu löndum sem hún
hefur komið út í. Kemst einn
ritdómarinn þannig að orði,
að — The War and Colonel
Warden — sé bezta bókin,
sem skrifuð hefur verið um
Churchill og heimsstyrjöldina
síðari. Er ekki áð efa, að ís-
lenzkir bókaunnendur og að-
diáendur Ohurchills munu
taka henni fegins hendi, er
hún kemur út hér. — et.
Strengirnir hljdma vel, en eru of fáir
- segir hljómsveitarstjórinn Hanniakinen
FRÉTTAMAÐUR blaðsins náði
fyrir skömmu tali af finnska
hljómsveitarstjóranum Tauno
Hannikainen, sem stjórnaði Sin-
fóníuhljómsveitinni s.l. fimmtu-
dagskvöld. Hannikainen er af
merkri tónlistarætt. Faðir hans
og þrír bræður hafa mjög látið
til sín taka í tónlistarmálum í
Finnlandi og víðar. Hannikainen
trióið, sem samanstóð af Tauno
og bræðrum hans Imari og Arvo,
,3úðardal, 9. okt.
Húsmæðraskólinn að Staðar-
felli í Dölum var settur 7. okt.
kl. 4 e.h. Skólasetningin hófst
með helgistund í Staðarfells-
kirkju, sem sóknarpresturinn,
séra Ásgeir Ingibergsson ann-
aðist. Að henni lokinni setti for-
stöðukona skólans, frú Ingigerð
ur Guðjónsdóttir, skólann og
bauð velkomnar tvær nýjar
kennslukonur, þær Lydiu Kristó
bertsdóttur frá ísafirði, sem er
hahdavinnukennari og Þóreyju
Eyþórsdóttur frá Reykjavík,
vefnaðarkennara. Síðan talaði
hún nokkur orð til námsmeyja
og bauð þær velkomnar til náms
í skólanum.
Húsmæðraskólinn á Staðar-
íelli hefur tekið mjög miklum
hefur farið í tónleikaferðir viða
um heim.
Síða.stlfðin 10 ár hefur Hanni-
kainen verið aðalstjórandi Sin-
fóníuihljómsveitarinnar í Hels-
inki, en hann hefur ferðast víða
og starfað um 12 ára skeið í
Bandaríkj unum.
— Þér hafi'ð stjórnað hljóm-
sveitum víða um heim?
— Já, ég hafði stjórnað hljóm-
sveitum í 31 landi áður en ég
kom til Islands.
stakkaskiptum síðastliðin þrjú
ár. Standsetningu skólahússins
er að vísu ekki að fullu lokið,
en allt er það mjög vel unnið.
Það verk hefur annast Magnús
Gestsson með umsjón skóla-
stjórahjónanna, sem hafa vakað
yfir velferð skólans síðan þau
tóku það að sér fyrir þremur
árum. Nú er þetta fjórða
árið, sem þau starfa við skól-
ann og er óhætt að fullyrða að
á betra verður ekki kosið.
Skólinn er meira en fullsettur
og komust færri að en vildu, því
64 umsóknir bárust um skóla-
vist, en sökum breytinga og
breyttra aðstæðna tekur skólinn
ekki fleiri en 29 námsmeyjar
og er þá hvert rúm nýtt. Þá
hafa borizt 16 umsóknir um
— Hvert er ferðinni heitið nú?
— Héðan fer ég til Englands,
en þar mun ég stjórna Hallé
hljómsveitinni í Manchester á
þremur tónleikum en fara sí'ðan
í stutta heimsókn til Brazilíu
þar sem ég mun einnig stjór’na.
Ég mun síðan fljúga aftur til
Englands og stjórna Royal Fhil-
harmonic í London og einnig
Hallé hljómsveitinni á sex tón-
leikum.
— Á hvaða árum voruð þér
skólavist fyrir næsta starfsár
1966-67.
Vonandi tekst fyrir skilning
forráðamanna í skólamálum að
byggja upp og lagfæra skóla-
húsið á næsta ári svo, að hús-
mæðraskólinn á Staðarfelli verði
að öllu leyti sambærilegur við
það fullkomnasta af sínu tagi.
Það er einnig von þeirra, sem
að Staðarfellsskólanum standa
að skólinn megi sem lengst njóta
starfskrafta skólastjórahjónanna
frú Ingigerðar og Ingólfs Eyj-
ólfssonar.
Gestir við skólasetningu voru
frk. Halldóra Eggertsdóttir
námsstjóri, alþingismenn kjör-
dæmisins, Jón Árnason og frú,
Sigurður Ágústsson, Ásgeir
Bjarnason og frú, ennfremur
fyrrverandi sýslumaður Dala-
sýslu, Friðjón Þórðarson, auk
gesta úr héraðinu. Að lokum
var öllum viðstöddum boðið til
kaffidrykkju í skólanum.
— Fréttaritari
í Bandaríkjunum?
— Ég fór til Bandarikjanna
skömmu fyrir stríð, eða 1939 og
starfaði þar m.eð ýmsum hljóm-
sveitum til ársins 1951. Árin
1948—49 var ég fastrá'ðinn stjórn
andi hljómsveitarinnar í Chicago
þar var ég einnig aðstoðarmað-
ur Rodzinskys í eitt ár.
— Hvernig var Ghicago hljóm
sveitin á þessum árum?
— Hún var mjög góð, én ein-
leikarar, sem leikið hafa með
henni síðan Fritz Reiner féll frá
segja mér áð henni hafi farið
aftur.
— Jean Martinon er núver-
andi stjórnandi hljómsveitarinn-
ar, .hvert er álit yðar á honum?
— Hann hefur getið sér góðan
oFðstír í Frakklandi og víðar í
Evrópu, en vel má vera að hann
sé ekki rétta manngerðin fyrir
bandarískar hljómsveitir.
— Þér haffð trúlega mikið
gert af því að kynna verk landa
yðar Sibeliusar í Bandaríkjun-
um?
— Já, verk eftir hann voru
iðulega á efnisskrám mínum, en
vegna afstöðu Finna í heims-
styrjöldinni síðari, þá gengu eig-
inlega allir hljómsveitastjórar
framhjá verkum hans. Ég fékk
þó ávallt leyfi til að leika verk
hans.
— Hver var ástæðan fyrir því
áð þér yfirgáfuð Bandaríkin?
— Ég hafði í rauninni ákveð-
ið að setjast að vestra æfilangt,
en vinur minn Sibeliús skrifaði
mér oftsinnis og lagði fast áð
mér að koma heim og taka við
hljómsveitinni í Helsinki. Ég lét
að lokum tilleiðast og fór heim
til Finnlands árið 1951.
— Hvert er álit yðar á Sin-
fóníuhljómsveit okkar og hljóm-
bur’ðinum í Háskólabíóinu?
— Mér líkar hún vel, en
strengjasveitin er full lítil fyrir
verk Sibeliusar, eða annarra róm
antískra tónskálda, sem krefj-
ast mikils hljóms. Þetta leiðir
það einnig af sér, að hlutföllin
milli hinna ýmsu deilda verða
ekki sem bezt. Ég hef átt við
sama vandamál að stríða í Hels-
inki, því strengjasveit okkar er
ekki mikið stærri. Hinar stærstu
hljómsveitir í Evrópu og Banda-
ríkjunum hafa 60—70 manna
strengjasveitir.
Um hljómburðinn í hljóm-
leikasalnum get ég ekki mikið
sagt, sagði Hannikainen að lok-
um, því ég hef ekki hlustað á
hljómsveitina utan úr sal. En
frá mínum bæjardyrum séð, þ.e.
a.s. frá stjórnpallinum, þá hljóma
strengirnir ágætlega, en hljóm-
urinn í blásturshljóðfærunum er
of harður og á tónleikunum s.l.
fimmtudag fannst mér slagverk-
ið ekki vera eins þróttmikið og
ég hefði óskað.
isj.
Milcil aðsókn að
Staðarfellsskóla