Morgunblaðið - 21.10.1965, Blaðsíða 21

Fimmtudagur 21. október 1965
MORGUNBLAÐÍÐ
Landbúnaðarmál og afstaða
sveitafdlks og kaupstaðafólks
arnir unað við það að þessu
sinni hva'ð gerðist í verðlagsmál-
unum. En þetta er bráðabirgða-
ástand. Það verður að reyna að
endurvekja aftur samstarf full-
trúa framleiðenda og neyt.enda.
Þa'ð verður verkefni þessa þings,
að endurskoða löggjöfina um af-
urðasöluna á þeim grundvelii,
að framleiðendur og neytsndur
geti við það una'ð. Ég iegg
ákaflega mikið upp úr því, og
veit að það er viiji Sjálfstæðis-
manna, að þetta samstarf geci
tekizt aftur.
TJr ræðu Ingólfs Jónssonar Land-
búnaðarráðherra á Hvatarfundi
Þ.riöjudagskvöldið 12. okt. sl.
hélt sjálfstæðiskvennafélagið
Hvöt fund í Sjálfstæðishús-
inu. Ræðumaður fundarins
var Ingólfur Jónsson land-
búnaðarráðherra og ræddi
hann um landbúnaðarmál og
afstöðu sveitafólks og kaup-
staðafólks til þeirra. Fer hér
á eftir stuttur úrdráttur úr
ræðu ráðherrans: '
Stundum er talað um land-
búnaðarmál af litlum skilningi
og lítilli þekkingu. En þaö er
einkenni Sjáfstæðisfólks, að það
vill kynna sér málefnin frá sem
flestum hliðum. Sjálfstæðisfólk,
sem býr í kaupstöðum vi’ll kynna
sér starfsemi fólks í sveitum og
Sjálfstæðisfólk í sveitum vill
setja sig inn í aðstöðu fólksins
sem í kaupstöðunum býr. Á
þennan hát.t fá Sjálfstæ'ðismenn,
konur og karlar, nauðsynlega
yfirsýn yfir málin. Það er ekki
hægt að dæma um þjóðmálin,
landbúnaðarmál, sjávarútvegs-
mál, iðnað, verzlun e'ða annað,
nema setja sig inn í aðstöðuna
og kjörin sem við er að búa
hverju sinni.
Vandamál landbúnaðarins svo
sem níðurgreiðslur eru ekki eins
dæmi. í mörgum löndum greið-
ir ríkið með landlbúnaðinum
miklar fjárhæðir. Ef út í það
væri farið a'ð gera samanburð á
því hvað t.d. Bandaríkin greiða
með landbúnaðinum og við íslend
ingar, þá hygg ég, að það væri
tiltölulega meira, sem Banda-
ríkin láta af hendi, enda kaupir
ríki'ð þar oft á tíðum hluta upp-
skerunar af bændum til þess
að tryggja það, að þeir fái fullt
verð, enda þótt framleiðslan sé.
óseljanleg og látin stundum sem
igjafir til vannærðra þjóða. í
Vestur-Þýzkalandi er sama máli
áð gegna, það er að vísu ríkt
land, en það gefur mikið með
landbúnaðinum og» sennilega
mest allra Evrópuþjóða a.m.k.
Ef við athugum Norðurlöndin
má segja að Noregur gangi langt
með alls konar niðurgreiðslur
og uppbætur.
Bretar framleiða nálega helm-
inginn af þeim landbúnaðarvör-
um, sem þeir nota. Hitt þurfa
þeir að flytja inn. En Bretar
hafa löngum veri'ð verzlunar-
menn, að eðlisfari og þess vegna
er það, að þeir greiða niður inn-
lendu framleiðsluna úr ríkis-
sjóði til þess að halda niðri verð-
inu á þeim vörum, sem þeir flytja
til landsins. Þeir benda á það,
að innflutningsver'ðið megi þó
ekki vera hærra heldur en það
sem innanlandsverðið er. Þannig
halda þeir niðri verði á kjötinu,
sem þeir kaupa frá Ástralíu,
Argentínu og í lit’lum mæli frá
íslandi.
Bráðabirgðaástand í verðlags-
málum.
Ég er í engum vafa um það,
að enda þótt ýmsir telji land-
búnaðinn vera mikið vandamál
á íslandi og að bændur fái jafn-
vel of mikið fyrir afur’ðir sínar,
þá er enginn sem að heldur því
fram að landbúnaður á íslandi
sé ekki nauðsynlegur fyrir þjóð-
ina. Um það held ég áð allir
séu sammála. En um leið
verða menn að gera sér grein
fyrir því, að landbúnaður verð-
ur ekki rekinn nema bænd-
urnir geti lifáð við svipuð kjör
Ingólfur Jónsson.
og aðrir landsmenn, og það er
þetta sjónarmið sem gilt hefur
á updanförnum árum, allt frá
árinu 1943, þegar lög um sex-
manna-nefnd voru sett. Þá skyldi
við það miðað,-áð bændur fengju
ekki lakari kjör heldur en iðn-
aðarmenn, verkamenn og sjó-
menn. Þessi lög hafa verið í
gildi sfðan, þangað til í haust að
fulltrúi Alþýðusambandsins neit-
aði að taka þátt í nefndinni.
Sex manna nefndin hefur oft-
ast orðið sammála um afurða-
verðið og dreifingarkostnað, en
þegar það hefur ekki verið þá
■hefur málinu verið vísað til yfir-
nefndar, þar sem hagstofustjóri
er oddamaður og hefur skorið
úr.
Haustfð 1964 var sex-manna-
nefndin sammála um það verð
sem greiða skyldi bændum. Hún
var einnig sammála um það
verð sem skyldi gilda í smásölu
og heildsölu, og hver dreifingar
kostnaður hennar skyldi vera.
Þa'ð verð sem var ákveðið 1964
var gert með góðu samkomulagi
við neytendafulltrúana og við
bændafulltrúana. Ég tel að sam-
ið hafi verið af sanngirni á bá’ða
bóga. Um var að ræða frjálst
samkomulag fulltrúa neytenda
og atvinnurekenda, sem einginn
var neyddur til. Hinsvegar var
ekki hægt að vinna á sama grund
velli á þessu hausti, þar sem
fu'lltrúi Álþýðusambandsins var
dreginn út úr nefndinni áður en
á reyndi hvort samkomulag gæti
tekizt. Þáð var gert á algjörlega
skökkum forsendum. Talað yar
um að dreifingarkostnaðurinn
væri óhóflega hár. Á það vil ég
ekki leggja dóm, en ef svo er,
þá er sá drelfingarkostnaður, sem
hefur gilt og gildir nú, á ábyrgð
ful-ltrúa Alþýðusambandsins,
ekki sfður en fulltrúa bænda.
Ég tel, að það hafi verið ann-
arleg sjónarmið, sem þarna réðu,
það átti að skapa öngþveiti og
glundröða með því að sprengja
löggjöfina. Ég held, að það hafi
verið búizt við því, að ríkis-
stjórnin gripi ekki í taumana á
þann hátt sem gert var og leysti
málið á þann veg, sem raun ber
vitni.
Ég man það, áð í þremur tölu-
blöðum Tímans, um það leyti
sem verðið var að koma, var
ráðist nokkuð harkalega á mig
fyrir bráðabirgðalögin og fyrir
það, að ég vildi níðast á bænd-
um. Nú síðustu vikurnar heEur
ekki sézt stafur um brá’ðabirgða-
lögin og er það vegna þess, að
bændur gáfu tóninn og álitu, að
ekki hafi verið annað ráð fyrir
hendi, heldur en að gera það sem
gert var og Tíminn hafi þannig
talið vafasamt, til ávinnings að
halda áfram þeim áróðri sem
byrjað var á.
Þjóðviljinn ætlaði að leika
sama leikinn og æsa neytendur
upp, vegna þess að verðlagið
væri of hátt. Aþýðubandalags-
menn töldu, að þeir gætu skapáð
sér betri vígstöðu með því að
vera ekki í nefndinni og skipt.a
sér ekkert af því verði, sem
ákveðið var í haust og ætluðu
síðan að vega að stjórninni með
því að telja neytendum trú um,
áð verðið væri Öhóflega hátt.
Þetta skyldi vera aðalárásarefn-
ið á stjórnarflokkana í sambandi
við neytendurna í kaupstöðun-
um. En Þjóðviljinn er einnig
hættur þessum skrifum. Og það
er vegna þess, að almenningur
hefur gefi’ð tóninn og Alþýðu-
bandalagsmenn vita, að þeir geta
ekki skotizt undan ábyrgðinni
með svo einföldum hætti, sem
þeir ætluðu ' sér. Almenningor
veit, að þáð var samkomulag
haustið 1964. Almenningur veit
það einnig, að Alþýðusam-
'bandið ber ábýrgð á því verði,
sem þá var ákveðið og almenn-
ingur veit það einnig að þáð
verð, sem sett var á vöruna í
haust er algjörega í samræmi við
það verð, sem ákveði’ð var haust
ið 1964. Verðgrundvellinum er
í engu breytt. Hlutur bænda er
á engan hátt bættur frá því
haustið 1964. Reikningsdæmið er
reiknað með sama hætti og sex
manna-nefndin gerði haustið
1964.
Það er þess vegna að Alþýðu-
bandalagsmenn sjá sér ekki
lengur ávinning í þvi, að ráðast
á stjórnarflokkana fyrir hátt
ver'ðlag á búvörum.
Ég held, að úr því að svo
er komið, þá geti stjórnarflokk-
Niðurgreiðslur og útflutnings-
uppbætur.
Niðurgreiðslukerfið hefur ver-
ið notað víðar en hér á landi.
Það er Þjóðfélagsvandamál, not-
að til að halda niðri dýrtið í
landinu. Miðað við verðlag er-
lendis þykir verðlag á íslsijzk-
um landbúnaðarafurðum nokk-
uð hátt. En í Bandaríkjunum
kostar mjólkurlítirinn 13.00 kr.
og kjötkílóið 80 til 100 krónur,
en það er nokkru hærra en hér.
í Evrópu er verðið nokkru
lægra, og þá sérstaklega á Norð
urlöndum, en búvöruverðið nálg
ast víða að vera ekki langt frá
því sem hér er. Óhætt er að af-
skrifa niðurgreiðslur sem fram-
lag til bænda.
Útflutningsuppbætur eru það
fremur. Á verðlagsárinu, sem
lauk 1. sept. s.l. voru greiddar
útflutningsuppbætur 184 millj.
kr., en út voru fluttar vörur
Framhald á bls. 23
NÁTTÚRUBÚKASAFN
Höfum fengið aftur hinar vinsælu bækur í Náttúru-
bókasafni LIFE.
Bækurnar eru nú allg 15 og skiptast í eftirtalin efni:
□ THE SEA □ THE FISHES
□ THE DESERT □ THE REPTILES
□ THE MOUNTAINS □ THE BIRDS
□ THE POLES □ THE MAMMALS
□ THE EARTH □ THE PLANTS
□ THE UNIVERSE □ EVOLUTION
□ THE INSECTS □ ECOLÓGY
□ EURA SIA
Verð kr. 268.75
Auk þess
höfum við til sölu þær bækur í bókaflokknum „Lönd og þjóðir**
sem ekki verða gefnar út á íslenzku eða eru uppseldar.
□ SCANDINAVIA □ GREECE
□ WEST INDIES □ GERMANY
n SOUTH EAST ASIA □ BRITAIN
□ FRANCE
VERÐ KR. 268,75
PÓSTSENDUM UM ALLT LAND.
BÓKAVERZLUN
SIGFÚSAR EYMUNDSSON
Austurstræti 18 — Sími 13135.