Morgunblaðið - 11.11.1965, Blaðsíða 17

Fimmtudagur 11. nóv. 1965
MORGU N BLADIÐ
17
— Sundgarpur
i Framhald af bls 11
urðu á vegi mínuim tvær freist-
ingar, sem voru girnilegar. Onn-
ur var, að Dicik Nelson vildi fá
imig í hnefaleika, hann var á
þeim tíma Norðurlandameistari
í þungavigt, og í annan stað var
mér boðin sundíþjálfarastaða
suður í Berlín. Báðar freisting-
arnar stóðst ég, og svo fór sem
íór, að hingað heim til íslands
kom ég úr þessu ferðalagi 1920.
Ég man að það var hinn annan
janúar 1921, sem ég fyrst gekk
lút á götur Reykjavíkur í ein-
fcennisbúningi. Var það raunar
íranskur liðforingjabúningur, og
húfurnar sem við höfðum á þess-
um tíma voru einnig franskar.
í»essu var hinsvegar breytt árið
1930, og þá tekinn upp sá bún-
ingur sem gildir enn í dag, nema
Ihvað hálsmálinu hefur verið
breytt frá því að vera lokað áður.
ILögreglustjórinn tilkynnti mér
þegar í upphafi, að ég ætti einn-
ig að vera yfirmaður rannsóknar-
lögreglunnar og hélzit svo þar til
1932. t>að sama ár var ég skipað-
ur yfir svonefnt varalið lögregl-
unnar sem þá var stofnsett. Á
þeim tírna ríkti hálfgert syrjald-
©rástand hér í Reykjavík, enda
óðu kommúnistar uppi með mikl-
um berserksgangi.
Fyrsti stóri slagurinn sem ég
lenti í á þessum árum var slag-
urinn út af Ólafi Friðrikssyni og
austurríska drengnum. í þeim
slag var hinn kunni kraftamaður
Sæmundur Óiafsson brotinn á
báðum handleggjum, og ég fékk
mikil meiðsli á höfði. Endanlega
fór það svo að við handtókum
Ólaf Friðriksson svo og dreng-
inn, og vorum það við Sigurður
Gíslason sem unnum það verk.
Allt frá þeim tíma hef ég borið
virðingu fyrir Ólafi Friðrikssyni,
því alllengi varðist hann Sigurði
Gísiasyni, því heljarmenni, en
það var Sigurður sem endanlega
ihandtók Ólaf.
Á þessum árum var atvinnu-
leysi mikið í Reykjavík. Sífellt
voru árásir á bæjarstjórnina og
illindi við hana. Hinn 9. nóvem-
'ber 1932 var grimmilegur slagur
á bæjarstjórnarfundi, sem þá var
haldinn í Góðtemplarahúsinu. f
þeirri viðureign slasaðist fjöldi
lögreglumanna og báru margir
þess ekki bætur upp frá því. En
iögreglunni tókst að hreinsa hús-
ið, og koma bæjarfulltrúunum til
síns heima.
Varaliðið sem stofnað var á
BÍnum tíma var skipað 120 mönn-
nm og var í átta flokkum. í>að
fékk mjög góða þjálfun hjá í-
þróttakennurunum Jóni I>or-
steinssyni og Benedikt Jakobs-
syni. Varaliðið var til taks frá
því að það var stofnað árið 1932,
og allt fram að lögreglustjóratíð
Hermanns Jónassonar, er það var
niður lagt.
Ekki urðu aðrar róstur að
tnarki á þessum árum, nema hvað
oft urðu allhörð átök á gamlárs-
kvöld, en þá voru sprengingar og
læti allmörg ár. Þetta hefur
breytzt mjög til h^ns betra, bæði
með tilkomu brennanna, sem
víða eru nú um borgina, og má
eegja að nú hin síðari árin hafi
verið mjög friðsamt á gamlárs-
kvöld hér í Reykjavík. Síðasti
etórslagurinn sem orð var á ger-
ondi hér í höfuðborginni var 30.
marz 1951, en þá var eins og
mönnum er í fersku minni bar-
izt með kylfum og grjóti, og hlutu
lögreglumenn þá illa útreið, en
eem fyrr tókst svo heppilega til
að lögreglan og hjálparmenn
hennar höfðu yfirhöndina.
Sérstæð rannsóknarstörf
Mér féllu rannsóknarlögreglu-
6töfin alla tíð heldur vel. Getur
verið að þar hafi tilkomið, að ég
fékk þá stundum upplýsingar eft-
ir nokkuð óvenjulegum leiðum.
Ég var og hef alltaf verið, eins
og í gamla daga var kallað, nokk-
uð draumspakur. Dreymdi mig
fyrir daglátum og kom mér sjald-
an nokkuð stórvægilegt á óvart.
Ég get til gamans sagt hér eina
sögu af því, þegar mér tókst að
upplýsa þjófnað, sem nokkuð
þótti ’ sérkennilegur. Innbrot
höfðu þá verið framin um nokk-
urt skeið, sem okkur hafði ekki
tekizt að upplýsa. M.a. var brot-
izt inn til Hjalta Jónssonar, Eld-
eyjar-Hjalta, og skrifborð hans,
sem var hinn mesti kjörgripur,
nánast eyðilagt, af villimanns-
legri skemmdarfýsn. Einnig hafði
verið stolið nokkru af peningum
frá Hjalta. Þegar ég var að velta
þessu fyrir mér, dreymir mig
eina nótt að ég elti nokkuð þekkt
an borgara hér í bæ, og hef ég
þá meðferðis net og get kastað
yfir manninn. Dreymir mig að
hann flækist í netinu og er ber-
fættur. Mundi ég greinilega
morgunin eftir hver maðurinn
var. Einmitt daginn eftir að mig
dreymir þennan draum er til-
kynnt innbrot í matvöruverzlun
hér í borg, og hafði þar verið
stolið hangikjöti og eggjum,
bæði hænueggjum og gæsaeggj-
um. Þá þegar um morguninn tók
ég mér gönguferð frá verzluninni
sem brotizt hafði verið inn í og
heim til mannsins sem mig hafði
dreymt. Einmitt á þeirri leið finn
ég á þremur stöðum brotin egg
og virðist mér þá augljóst að
þessa leið hafi þjófrwúnn farið.
Ekki þarf að orðlengja það,
nema mér tókst að upplýsa þjófn
aðinn með góðu samstarfi við
annað fólk er bjó í þessu sama
húsi. Svipað atvik átti sér
stað á bannárunum. Tókst
mér þá að upplýsa ólöglega út-
breiðslu áfengis, og dreymdi mig
þá að sá, er síðar reyndist söku-
dólgurinn, sagði við mig, að það
væri ekki undankomu auðið, því
ég hefði verið að elta sig ásamt
Páli og Sigurði, og hefði svo
farið að ég hefði sett hann inn
í klefa og læst.
Ekki þreytardi starf.
Ég vil segja það um lögreglulið
okkar, að það er fyllilega sam-
Þykir vænt um Reykvíkinga
Þegar ég lít yfir farinn veg á
ævi minni, verð ég að segja að
mér þykir mjög vænt um Reyk-
víkinga. Þótt ég hafi stundum
þurft að lumbra á allstórum hiuta
þeirra. Ég hef verið það lánsam-
ur að ég hef raunar enga óvini
eignazt, enda get ég sagt það að-
mér er ekki illa við nokkurn
mann. Hins vegar er mér illa við
sum málefni og vissar stefnur, en
ekki mennina sem aðhyllast þessi
málefni og vinna fyrir þessar
stefnur. Raunar lít ég á 45 ára
starfsævi mína, sem skemmtileg-
an reynslutíma. Ég man vart
nokkurntíma eftir því að hafa
orðið reiður í starfi mínu. Hitt er
mér sagt að hvasseygur geti ég
orðið á stundum, enda mun það
liggja í ættinni.
Að síðustu get ég sagt þér það,
að oft hef ég átt við skemmtilega
menn að eiga, og spaugilega á
stundum. Mér er sérstaklega
minnisstæður einn atburður þeg-
ar hinn kunni þjóðsagnaritari
Sigfús Sigfússon kom til mín og
kvartaði yfir því að frá sér hefði
verið stolið poka rheð fötum 'og
fleiri hlutum er honum tilheyrðu.
Vændi hann lögregluna um
hverskonar vammir og skammir
og sagði að við værum aumir og
vesælir ef við ekki hefðum upp
á þjófnum. Enda væri ekki nema
von að þjófar færu um allt Ijós-
um logum, þar sem þeir væru
hvorki hýddir né brennimerktir.
Ég svaraði þá Sigfúsi því til, að
ég skyldi yrkja ákvæðavísur á
þjófinn. Vísurnar eru þannig:
Hafðu þjófur hverfi frið,
hvar sem ferð hinn argi,
liggðu alltaf óbermið
undir djöflafargi.
Fyrr en þú skilar skollinn þinn
skotnum fyrir róða
prúðmannlega til Pontý inn
pokanum Sigfúss góða.
Þegar ég hafði þetta mælt fór
Sigfús við svo búið. Ég vissi hins
vegar að margir umrenningar og
Stynja gnoðir, stríkkar vof,
straumar boðum falda,
dauðafroðu drynur hroð
dröfnin voðakalda.
Með þessu látum við lokið litlu
rabbi sem reyndist að lokum
nokkuð langt.
vie.
Erlingur Pálsson afhendir Pálsbikarinn 1962.
bærilegt við lögreglulið annarra
höfuðborga, þótt það sé fámenn-
ara miðað við fólksfjölda í borg-
inni. Lögreglan hefur oft kallað
til hins opinbera um betri að-
stöðu, og ég vil lýsa ánægju
minni yfir því, að nú er verið að
byggja nýja lögreglustöð, og að
nú á að koma á fót raunveruleg-
um lögregluskóla. Þetta er árang-
ur af áratugastarfi, sem ég vona
og veit að verður borgurum
Reykjavíkur til góðs um það er
lýkur.
Ég get að síðustu sagt þér að
raunar er starf lögreglumannsins
ekki svo mjög þreytandi. í því
starfi skeður margt, og oft og
einatt á lögreglumaðurinn sam-
skipti við særðar og uppgefnar
sálir, en alltaf skeður eitthvað
nýtt í starfi hans. Og oft getur
hann hjálpað þessu særða og upp
gefna fólki. Til hans leita oln-
bogabörn mannlífsins, og biðja
hann um hjálp. Og stundum get-
ur hann veitt þessa hjálp. En
starf lögreglumannsins er ekki
alltaf rétt metið. Starf hans er
oft og einatt mest þegar annað
fólk er að Skemmta sér. Það er
einnig oft hættulegt og þess eru
dæmi að stórslys hafa lögreglu-
menn hlotið og enda dauðaslys.
Þá verða lögreglumenn að vera
í stöðugum yfirheyrslum að lokn-
um atvikum, og þar verða þeir
jafnvel að ganga undir svardaga.
í 45 ára lögreglumannsstarfi
mínu, hef ég aðeins einu sinni
þurft að sverja eið.
lausungamenn heimsóttu Pontý,
en það var kona sem liðsinnti
mörgum umrenningnum. Ég fór
rtú til hennar og sagði henni sög-
una alla, og bað hana sjá til þess
að pokinn kæmi til skila, og end-
aði málið svo að pokinn fannst
hjá henni og mun þjófurinn, þótt
aldrei uppgötvaðist hver hann
væri, ekki hafa þorað annað en
að skila pokanum eftir að hafa
heyrt ákvæðavísurnar. Sigfús
Sigfússon sagðist hinsvegar hafa
slegið þjófnum Þórsrúnir, og
þess 'vegna hefði pokinn fundizt.
Hvað sem um þetta allt er, er
þetta dæmi um skemmtileg sam-
skipti við borgarana.
Einkalíf mitt hefur verið farr
sælt, ég hef eignazt 7 dætur, og
nú er að koma upp myndarlegur
flokkur af dætrasonum. Könan
mín hefur verið mér samhent í
starfi og oft og einatt tók hún við
kærum og kvörtunum, þegar eng
in lögreglustöð var hér í Reykja-
vík. Á heimilinu hefur sjaldan
verið næðisamt, og því mikið
reynt á þolinmæði minnar góðu
konu.
Með þessu er lokið afmælis-
rabbi við Erling Pálsson, yfirlög-
regluþjón sjötugan. Hinsvegar er
gaman að láta að síðustu fylgja
eina vísu sem mér þótti vel kveð-
in en margar vísur fékk ég að
heyra eftir Erling, en það mun
ekki öllum kunnugt að hann er
mjög góður hagyrðingur. Vísan
er þannig, gerð í tilefni mikils
sjóslyss hér fyrr á árum:
Fannhvítt frá FÖIMIM
Molskinnsbuxur
Svartar molskinnsbuxur á börn og
unglinga, komnar aftur.
Miklatorgi — Lækjargötu 4.
Rafmótorar
Strömberg-rafmót-
orar, vatnsþéttir
ávalt fyrirliggjandi,
0,25—11 kw.
Gear mótorar
0,75 kw — 3,0 kw.
Lægsta fáanlegt
verð.
Hannes Þorsteinsson, heildverzlun
n Hallveigarstíg 10. — Sími 2-44-55.
Peysujakkar
dönsk úrvalsvara
Höfum fengið þessar fallegu flíkur í öllum stærðum
og 3 litum — gráum, brúnum og bláum.
Þetta er kjörinn jólajakki á litla soninn og hlýleg
og skemmtileg jólagjöf handa eiginraanninum.
■
Verzlun O. L.
Traðakotssundi 3 (á móti Þjóðleikhúsinu).
Oy ftrömborq Ab
Heildsölubirgðir:
* *
IJrasalar - IJrsmiðir
Kaupmenn Kaupfélög
Rússnesku, ódýru úrin komin —
einnig með dagatali.
Úraólar í úrvali.
Heildverzlun
EIRÍKS KETILSSONAR
Garðastræti 2. — Símar 23472 og 19155.
Barry Staines linoleum
Parket gólfdúkar og gólfflísar.
Glæsilegir litir.
BARRY STAINES vinel gólfflísar.
Mjög ódýrar.
Litaver sf.
Símar 30280 — 32262 — Grensásvegi 22.