Morgunblaðið - 10.03.1966, Blaðsíða 17

Fimmtudagur 10. marz 1966
MORGU KBLAÐIB
17
Jón Sigurðsson
cansf. theol frá Vopnafirði
Leikritin „Hrólfur" og „Á rúmsjó“ hafa nú verið sýnd 13 sinnum á litla sviðinu í Lindarhæ við
ágætar undirtektir og góða aðsókn. Næsta sýning verður á fimmtudagskvöld. Myndin er af:
Margréti Guðmundsdóttur, Gunnari Kvaran, Sverri Guðmundssyni, Valdemar Helgasyni og Önnu
Guðmundsdóttur í hlutverkum sínum.
Dr. Jakob Jónsson:
Bergmanns-myndin í Hafnarfirði
F. 25. mara 1915.
D. 24. febr. 1966.
In memoriam.
Fram með hug og hjartaprýði
horfum beint á hverja þraut.
Þreytum dug og þrek í stríði.
Þá mun sigur krýna braut.
Það var eitthvað ,sem helzt
mætti að kjarnanum til fela í
þessum ljóðlínum, sem í huga
iminn kom, þegar mér barst and-
látsfregn vinar míns Jóns Sig-
urðssonar kennara. En hann
hafði látizt skyndilega svo að
segja við starf sitt síðustu daga
í febrúar og verður kvaddur
hinztu kveðju að eigin óskum á
seskustöðvum sínum austur á
Vopnafirði í dag. Þar vildi hann
hvílast sem vaggan hafði verið.
Öllum sem kynntust Jóni mun
hafa orðið hann sérstæður og
ógleymanlegur maður. Hann var
sjálfstæður og stefnufastur og
lét ógjarnan hlut sinn fyrir ör-
lögum, sem mjörgum mundu hafa
komið á kné og gjört óvirkan á
yettvangi lífsbaráttunnar.
En Jón trúði á Guð í alheims-
geimi og Guð í sjálfum sér og
trú flytur fjöll. Henni er allt
mögulegt. „Sá getur allt sem
trúna hefur“, sagði meistarinn
mikli, og þau orð mun-u ekki
missa gildi sitt, þótt ár og aldir
liði.
Jón var þannig. fatlaður frá
fæðingu, að hann vantaði úpp-
handleggi og hendur hans voru
heldur ekki fullkomnar. En
hann var námgjarn, fróðleiksfús
og viljasterkur, og þannig tókst
honum að ljúka prófum á löng-
um námsferli, skila sínum skrif-
uðu verkefnum líkt og aðrir,
sem höfðu betri starfstækni, og
miðla síðan öðrum af þekkingu
sinni og lífsreynslu.
Hann átti þá stórmennsku og
þann bjarta metnað, að halda
til jafns við heila og alskapaða
að settu marki án þess að kvarta
eða ætla sér ívilnanir og stuðn-
ing, sem fötlun hans kynni að
gefa honum siðferðislegan rétt
til. f>að er ólíkt mannlegra en sá
hugsunarháttur ,sem víða gerir
nú vart við sig, og birtist í því
að álíta sjálfsagt að krefjast og
þiggja sem mest af „því opin-
bera“ — af öðrum.
Jón Sigurðsson var f.xddur
25. marz árið 1915 á Vopnafirði.
Foreldrar hans voru hjónin Ó-
ólafsdóttir frá Skálanesi
við Vopnafjörð og Sigurður Vil-
helm Benj amínsson beykir þar í
þorpinu. Eru foreldrar hans lát-
in fyrir löngu, en eina systur á
hann á lífi þar eystra. Það má
því segja, að ekki hafi hann til
margra getað leitað stuðnings af
vinum og vandamönnum, enda
var honum annað fremur að
skapi, það var að hjálpa sér
sjálfux.
Hann varð stúdent á Akureyri
með fyrstu einkunn árið 1938,
og lauk prófi úr Guðfræðideild
Háskólans 1944 og prófi úr Kenn
araskóla íslands 1949
Eftir það stundaði hann
kennslustörf bæði í Reykjavík
tímakennslu einkum í tungumál-
um og svo við íþróttaskólann
í Haukadal. Þá var hann nokkra
vetur í Grímsey og síðan vest-
ur á Skógarströnd og nú síðast
í Þingeyrarhreppi í Dýrafirði.
Við kennslustörfin eignaðist
Jón vini, sem reyndust honum
sumir tryggir og umhyggjusam-
ir. Hann sýndi og mikla natni og
vandvirkni við kennsluna eink-
um þeim sem áhugasamir voru.
En umfram allt var hann þakk
látur þeim, sem á allan hátt tóku
hann sem hraustan og heilan og
gleymdu fötlun hans í virðingu
fyrir andlegum þrótti hans bið-
lund og sjálfstæði. Má vafalaust
þakka þar mörgum, sem höfðu
h'ann að kennara barna sinna og
sýndu honum ásamt þeim virð-
ingu og hlýðni. Það er vel gert
nú á cfógum hraða og virðingar-
leysis gagnvart öllu og öllum,
þegar lítt er skyggnzt til innri
raka og aðstæðna:
„Því oft gerir heimskan og
heimurinn sitt,
og hugsar með augunum:
Hvernig er það lítt“.
. Auk kennslunnar fékkst Jón
Sigurðsson nokkuð við þýðingar
og munu þær í handriti en aðr-
ar hafa verið gefnar út eins og
Ást prinsessunnar eftir A. Hope
og Útlagaerjur eftir Zane Grey.
Ekki eignaðist Jón raunveru-
legt heimili, en leigði sér her-
bergi hér í borginni og var hér
skráður. Hann kvæntist ekki.
Hann var yfirleitt bjartsýnn
maður og beizkja og öifund voru
honum fjarlægir lestir. Oftast
taldi hann alla vegi færa. Og
einu sinni vildi hann gjarnan
taka prestsvígslu, en mun hafa
verið lattur þess með tilliti til
verðandi sóknarbarna, sem
mundu ekki sýna honum nægi-
lega nærgætni og tillitssemi.
Þegar keppnin var að synda
200 metrana, lauk Jón þeirri
raun og var spurður, hvernig
það hefði farið fram. En hann
svaraði: „Ég veit það ekki, en ég
komst einhvernveginn að sama
marki og hinir." Líklega mætti
telja þessi ummæli hans tákn-
ræn um æviveg hans og ævi-
starf. Hann komst að sama
marki og hinir heilhentu og
heilu. Hann sigraðist á óblíðum
örlögum með trú og hetjudag.
Hann var hetja. Vonbrigði og
raunir bar hann einn, en bætti
ekki byrðum á aðra. Og hann
þáði stuðning vináttunnar, en
meðaumkun annarra var honum
ógeðfelld, vakti óbeit hans.
Eigi nokkur skilið heiðurs-
kranz eða heiðursmerki fyrir þol
og þrek í stríði, þá ætti hann
það. Voinandi veitist það líka á
einhvern hátt, þar sem hin mikla
náð metur rétt um manna hug
og vilja.
Vertu nú sæll kæri vinur, og
hafðu hjartans þökk mína, og
konu minnar fyrir samfylgdina,
tryggðina við okkur um fjölda
mörg ár. Ég fór til þín sem ung-
lingur, í enskutima, fyrir 20 ár-
um, og síðan stóð okkar kunn-
ingsskapur óslitið, Mí trúum við
vinir þínir, að nú fáir þú end-
urgjald alls þess er þú máttir
líða hér í þessari jarðvist, þó að
möglunarlaust væri frá þinni
hendi.
H. Jónasson.
Afhendir
trúnaðarbréf
Herra José R. Saravia, sem
undanfarið hefir verið sendi-
herra Argentínu á íslandi, af-
henti í gær forseta íslands trún-
aðarbréf sitt sem ambassador
Argentínu á Islandi við hátíð-
lega athöfn á Bessastöðum, að
viðstöddum utanríkisráðherra.
(Frá skrifstofu Forseta ís-
lands).
MIG LANGAR til að vekja at-
hygli á kvikmynd, sem verið er
að sýna í Hafnanfjarðarbíó. Það
er Bergmanns-kvikmyndin
„Kvöldmáltiðargestir". Sé efni
hennar endursagt með almenn-
um orðum, er það hvorki stór-
fenglegt né óvenjulegt. En auga
snillingsins skynjar í hversdags-
legum atvikum hin dýpstu lífs-
sannindi og birtir þau í mjmd-
um, sem orka á huga leikhús-
gesta, ekki sízt vegna þess, að
vandamálið er sígilt, og senni-
lega ekki til sá einstaklingur,
sem ekki kannast við það úr
eigin reynslu. Hvað er sárara en
hinn leyndi einstæðingsskapur
mannssálarinnar, þegar hún
finnur ekki snertingu sína við
guð eða aðra menn? Það er hægt
að ypta, öxlum yfir presti, sem
kennir sig munaðarlausan, vegna
þess, að „guð þegir“. Og það
þykir heldur ekkert tiltökumál,
þó að ung stúlka, sem hvorki er
fríð né glæsileg, fái ekki endur-
goldna ást sína, og reyni að
svala sér með yfirdrifinni um-
hyggjusemi. Eða maðurinn, sem
dylur með sér óttatilfinningu og
þunglyndi, sem hann ímyndar
sér, að standi í sambandi við
heimspólitíkina, en er síðan
knúinn af sjúkleika sínum til
sjálfsmorðs? Eða organistinn,
sem enga svölun fær í því að
spila í tómri kirkju, og leitar á
vit pytlunnar, af því að það er
of seint að flýja burt úr hér-
aðinu? Eða bæklaði meðhjálpar-
arinn, sem einn virðist skilja,
hvemig hin gífurlega kvöl og
þjáning einstæðingsins birtist i
ópi Krists á Golgata? Er það
ekki lífsskilningur þessa bækl-
aða manns, sem horfist í augu
Franskur
námsstyrkur
RÍKISSTJÓRN Frakklands býð-
ur fram tvo styrki handa íslend-
ingum til háskólanáms í Frakk-
landi námsárið 1966 — 1967.
Styrkirnir nema hvor um sig
480 frönkum á mánuði.
Umsóknum um styrki þessa
skal komið til menntamálaráðu-
neytisins, Stjórnarráðshúsinu við
Lækjartorg, eigi síðar en 10.
apríl n.k., og fylgi staðfest afrit
prófskírteina ásamt meðmælum.
Umsóknareyðublöð fást í
menntamálaráðuneytinu og hjá
sendiráðum íslands erlendis.
(Frétt frá
Menntamálaráðuney tinu).
við þjáninguna, og reisn hinnar
vanfæru móður, sem gengur
hi'klaust inn til barnanna sinna
til að tilkynna þeim lát föður
þeirra við kvöldmáltíðarborð
fátæks heimilis — er það ekki
þetta tvennt, sem veldur því, að
presturinn gerir ekki messufall,
heldur gengur fyrir altarið, og
þrátt fyrir „þögn Guðs“ lætur
hljóma út yfir þögn tómrar
kirkju hin fornhelgu orð: „Heil-
agur er Drottinn allsherjar. Öll
jörðin er full af hans dýrð“.
Snilli höfundarins kemur méð-
al annars fram í því, að hann
skilur við bíógestina með spurn
í huga. Sumir kvikmyndahöf-
undar hefðu vafalaust' fallið fyr-
ir þeirri freistingu að láta prest-
inn og kennslukonuna eigast,
lifandi og kjarkmikla trú þeirra
rífa allan söfnuðinn úr doðan-
um, og organistann fá tækifæri
til að stjórna stóreflis söng-
flokki — en Bergmann kann
tökin á því að enda kvikmynd
án þess að stofna til súkkulaði-
gerðar. Meðal leikaranna er það
Ingrid Thulin, sem gripur áhorf-
andann sterkustu tökum. Hún
verður fögur í ófríðleik sínum.
Mynd prestsins er eftirtektar-
verð, 'hins fríða og karlmann-
lega manns, sem hefir öll ytri
ísafirði, 8. marz: —
NÝTT iðnfyrirtæki hefir fyrir
skömmu tekið til starfa á ísa-
firði. Er það Vestanplast h.f. og
hefir það fyrir nokkru hafið
framleiðslu á plastflotum fyrir
síldarnætur.
Vestanplast hefir gert allmikl
ar tilraunir á undanförnum mán
uðum um gerð og lögun á heppi-
legum flotum fyrir síldarnætur
og hefir notið aðstoðar frá
berzka stórfyrirtækinu Imperial
Chemical Industries, en frá því
fyrirtæki kaupir Vestanplast
Polythene-efnið, sem notað er í
þessi flot.
Þessi nýju síldarflot eru steypt
í mótum við mikinn hita og með
snúningi, þar sem miðflóttaaflið
þrýstir efninu út í mótið, og eru
flot þessi algerlega samskeyta-
laus. Er þá síður hætta á því að
brestir verði á flotinu. Flot þessi
eru gefin út fyrir að þola þrýst-
einkenni styrkleikans, en inni
fyrir dylur kvöl munaðarleys-
ingjans, og á ekkert að gefa öðr-
um, nema það, sem kirkjan hefir
lagt honum á varir — orð, sem
ekki ná til hans sjálfs. Og hyers
vegna heitir myndin „Kvöld-
máltíðargestir“? Er það ekki
sökum þess, að andstæðurnar
verða máttugri -við það, að safna
saman við einingarmáltíð drott-
ins þessu fólki, sem undir niðri
er að strita við að ná hvað til
annars, en finnur þó ekki and-
svar við þrotlausri spurningunni
— „hví hefir þú yifirgefið mig?“
Myndin er listaverk. Atvikin
koma eitt af öðru á þann hátt, að
athyglin helst vakandi frá upp-
hafi til enda — og spurnin held-
ur áfram, eftir að „tjaldið fell-
ur“. Einlhver spurði, hvort þessi
mynd væri ekki um trúmál. En
hvað eru trúmál? Er það trúmál
eða er það ekki trúmál, þegar
einstæðingsskapurinn grípur
mannssálina svo sterkum tökum,
að hún getur ekki verið ein —■
getur ekki hrópað enda-
laust, án þess að finha andsvar.
Hvað sem öðru líður, er þetta
kvikmyndin um manninn, eins
og hann er í dag, — og hefir ef
til vil'l alltaf verið.
Jakob Jónsson.
ing á 40 faðma dýpi.
Plastflot af þessari gerð voru
reynd í vetur á vs. Guðrúnu
Jónsdóttur frá ísafirði. Voru um
200 flot sett á nótina og hafa
verið í notkun um þriggja mán-
aða skeið og reynzt mjög vel.
Verð á þessum flotum frá
Vestanplasti er talið fyllilega
samkeppnisfært við aðrar gerðir
og full framleiðsla á þeirn er nú
hafin og afkastar verksmiðjan
um 400 flotum á dag.
í undirbúningi er framleiðsla
á samskeytalausum plastflotum
fyrir þorskanet, sem eiga að þola
þrýsting á 100 faðma dýpi, en
við tilraunir hafa slík flot þolað
þrýsting allt niður á 268 faðma
dýpi.
í stjórn Vestanplasts h.f. eru
Jón Þórðarson, Baldur Jónsson
og Finnur Th. Jónsson, en fram
kvæmdastjóri er Guðfinnur
Magnússon. — H. T.
Vestanplast íram-
leiðir ný nótaflot