Morgunblaðið - 29.06.1966, Blaðsíða 15
Miðvikudagur 29. JGnf 1966
MORGU NBLAÐID
15
eru listamennirnir að komast
upp á lag með að tjá sig á
hinni alþjóðlegu tungu nútíma
listar“.
Verðlaunaveiting dómneíni-
ar til handa Julio Le Parc fyr-
ir „málverk“ hans þykir bera
Verðlaunahaíinn Le Parc
með konu sinni.
BIENNALE
NÚ stendur yfir í Feneyjum
þrítugasta og þriðja Bienn-
ale-sýningin og geta áhorf-
endur þar skoðað á einum
og sama stað yfir 3000 lista-
verk eftir nokkuð á þriðja
hundrað (220) nútíma lista-
menn frá 37 löndum.
Verðlaun eru jafnan veitt
á Biennale-sýningunum og
eru bæði eftirsótt og um-
deild. Þessu sinni fóru
verðlaunaveitingar svo að
verðlaun fyrir málverk
Ihlaut Argentínumaðurinn
Julio Le Parc, en verðlaun-
unum fyrir höggmyndalist
var skipt milli tveggja
manna, franska myndhöggv-
arans Etienne Martin og
Danans Roberts Jacobsen,
sem segir meira frá annars
staðar hér á síðunni.
1 Biennale-sýningin, sem fram
fer annað hvert ár eins og nafn
ið bendir til, hefur alla tíð
verið skotspónn ótal aðila,
Dómnefndum sýningarinnar
hefur einatt verið borið á brýn
að þær gættu ekki hlutleysis
sem skyldi, héldu fram hlut
landa sinna á kostnað annarra,
hlut el-dri listamanna á kostnað
hinna yngri — eða öfugt, verð
laun þau sem veitt hafa verið
sögð ómerk og einskisvirði og
gaman hent að öllu tilstandina
fyrstu vikuna eftir að sýning-
in er opnuð.
Allt um það er Biennale-
sýningin í Feneyjum stórkost-
legasta alþjóðleg listsýning
sem nú er að hafa í heiminum
og þótt deila megi um verð-
launaveitingar þar eins og ann
ars staðar, hafa þær oft og ein
att verið umbun fyrir braut-
ryðjendastarf, viðurkenning til
listamanna, sem sér hafa hasl-
að völl á áður ónumdum svið-
um.
Auk þess er svo hitt. eins
og bandaríski listaverkasal-
inn Leo Castelli, sagði, að „ef
ekki væri fyrir verðlaunaveit-
ingarnar og allt baktjalda-
makkið, slúðrið, fláttskapinn,
illgirnina, öfundina og keppn-
ina, hefði almenningur ekki
hálft eins mikinn áhuga á sýn
ingunni“. Ekki tóku allir und-
ir þetta og m.a. sagði landi
hans einn, Henry Geldzahler,
sá er valdi verkin í banda-
rísku sýningardeildina, að rétt
ast væri að hætta öllum verð-
launaveitingum, það væri yfrið
nóg viðurkenning hverjum
listamanni að vera boðið að
sýna á Biennale-sýningunni.
Rógtungur hermdu að vísu að
þessi skoðun Geldzahlers væri
til orðin fyrir þá sök að Banda
ríkjamenn fengu engin verð-
laun í ár, en það er önnur
saga.
Eins og áður sagði, sýna
þarna nokkuð á þriðja hundr-
að listamanna frá 37 þjóðlönd
um og kennir þar að vonum
margra grasa en þó bera lista-
verkin um sumt nokkurn svip
hvert af öðru og af samtíð
sinni eða eins og einn gágn-
rýnandinn komst að orði: „Nú
þessu töluverðan vott og hrósa
margir dómnefndinni, sem
skipuð er eingöngu Evrópu-
mönnum, fyrir víðsýni og
dirfsku að leita svo langt á
nær ókunn mið. Julio Le Parc
er 37 ára gamall Argentinu-
maður en hefur búið alllengi
í París og var einn þeirra er
stofnuðu „Groupe de Recher-
che d‘Art Visuel" á sínum tíma.
Sjálfur kallar hann verk sín
„tilraunir' en ekki málverk og
myndu margir taka undir það.
Listaverk Le Parcs eru kine-
tísk, þar fer allt af stað ef ýtt
er á hnapp, þá kvikna ljós og
endasendast frammi fyrir aug-
um skoðanda, speglar snúast
og boltar skoppa bak við öld-
óttar plastrúður og annað eftir
því. Haft er eftir einum sölu-
manni nútíma listaverka að
það sem hann hefði séð eftir
Julio Le Parc minnti á ekkert
meira en jólaskreytta stór-
verzlun á Þorláksmessu. Aðrir
gagnrýnendur og alvarlegar
sinnaðir segja að Le Parc leiti
í verkum sínum á vit nýrrar
veraldar, þar eigi vísindi og
listir með sér stefnumót en
maðurinn sjálfur og allt hon-
um bundið eða við hann mið-
að sé víðs fjarri. En þótt raun-
veruleikinn eins og við þekkj-
um hann sé fjarri er hið frá-
leita í verkum Le Parcs stað-
reynd engu að síður, áþreifan-
leg og umhugsunarvirði.
Af öðrum er athygli vöktu
á Biennale-sýningunni nú má
t.d. nefna Bandaríkjamanninn
Roy Lichtenstein sem margir
Etienne Martin, annar verðlaui: ahafanna í höggmyndalist fyrir
framan eitt verka sinna. Með honum á myndinni er eiginkona
hans.
töldu sigurstranglegan . þótt
ekki yrði sú raunin á að hann
hlyti verðlaun þar að þessu
sinni, brezka myndhöggvarann
Anthony Caro, sem numið hef-
ur hjá Henry Moore, og Þjóð-
verjann unga, Horst Antes. Þá
var þarna líka verk eftir Jesus
Rafael Soto frá Venezuela og
tók heilt herbergi og hét
„Great Panoramic Vibrant
Wall“ og Reinhoud hinn belg-
íski sýnir þarna „brauðkarla“
sína, skorkvikindislegar manna
myndir hnoðaðar úr brauði og
síðan steyptar í silfur. í brasi-
líska sýningarsalnum er út-
Framhald á bls. 16
„Nei, ég er enginn Thorvaldsen
— bara strákur úr NýhÖfn, sem fékk að gægjasf inn i Paradis'
Róbert stóri og Esbjerg-myndin. Það er mál manna að hún hafi
hvergi notið sín betur en einmitt á sýningunni í Fencyjum nú.
Þó munaði mjóu að listaverkið kæmist þangað sem því var
ætlað að standa að þvi er fregnir að sunnan herma. ítölsku
flutningamennirnir sem roguðust með hana að dyrum sýning-
arsalarins mældu með augunum dyrnar og myndina miklu og
sögðu: „Nei, þetta er ekki hægt“. Þá'' skárust í leikinn Róbert
sjálfur og formaður dönsku sýningarnefndarinnar og beittu
stríðni og dönskum bjór — og inn komst 'hiyndín.
DANSKI myndhöggvarinn
Robert Jacobsen hlaut að
þessu sinni verðlaunin fyrir
höggmyndalist á „Biennale“
sýningunni í Feneyjum, sem
sagt er frá annars staðar
hér á síðunni. Ekki fékk
hann þó að sitja einn að
verðlaununum heldur var
þeim skipt með honum og
franska myndhöggvaranum
Etienne Martin.
Framan af var það álitamál,
hversu færi um verðlaunaveit-
inguna og áttu báðir ákafa for-
mælendur í Feneyjum. „Þetta
er verra en Tour de France“
(hjólreiðakeppnin fræga í
Frakklandi), sagði Robert Jac-
obsen og andvarpaði og varð ó-
sjálfrátt á að nota franska sam-
líkingu enda búsettur þar í
landi um tveggja áratuga skeið.
Danir eru að vonum harð-
ánægðir með þennan landa
sinn sem fyllir heilan sal á
Biennale-sýningunni og hrósa
dönsku sýningarnefndinni fyrir
stefnufestu og smekkvísi í vali
listaverka undanfarin ár. Þykir
þeim það vel af sér vikið að
Róbert þeirra, sem oft er kall-
aður Róbert stóri, skuli hafa
staðfð sig svona vel þótt ekki
hafi hann átt þann bakhjall er
átti Etienne Martin þar sem var
landi hans í dómnefndinni..
Sjálfir hafa þeir að vísu gert
misjafnlega til hans og t.d. hef-
ur danska ríkið ekki falið hon-
um neitt verkefni fyrr en nú
fyrir skömmu að hann var til
fenginn að skreyta Polyteknik-
erbyen á Lundtofte-sléttunni.
Aftur á móti fól sá frægi Dam
gárd í Esbjerg honum að gera
þar listaverk og að því gekk
Róbert stóri með eldlegum á-
huga og segir sjálfur að verð-
launin nú þakki hann framar
öðru Esbjerg-myndinni sinni.
f „Berlingske Tidende" birt-
ist fyrir nokkrum dögum
skemmtilegt viðtal við Robert
Jacobsen og hér á eftir verða
endursagðir kaflar úr því, til
nokkurrar kynningar á „Róbert
stóra“.
— Það er að minum dómi
betra að vera lélegastur í
hópi góðra listamanna en
að vera ótal fúskurum
fremri. Og menn mega ekki
vera of vissir í sinni sök,
ekki of öruggir í list sinni. Ég
Framhald á bls. 16.
Þessi höggmyud Róberts stóra
var ííka send til Feneyja.
Stuölar - strik - strengir
i F eneyjum