Morgunblaðið - 08.07.1966, Blaðsíða 12

Morgunblaðið - 08.07.1966, Blaðsíða 12
1* MORGUNBLAÐIÐ Fðáfudagur 8. júlí 1986 — Reikníngarnir Framhaldt af bls. 32 •ndi hafa borið veg og vanda af gerð þessa reiknings. Eeikningur inn er að vanda ítarlegur og sundurliðanir margar til skýr- ingar á einstaka þáttum. Auk þess fylgir reikningunum greina gerð borgarritara, svo að eg mun láta nægja að drepa á helztu atriðin, en kemst að sjálf sögðu ekki hjá því að endurtaka ýmislegt, sem þar er greint frá. FJÁRHAGSÁÆTLUN 1965. Skal fyrst rifjað upp, hverjar voru forsendur að gerð fjárhags- áætlunar fyrir það ár, sem fram lagðir reikningar taka til. í>egar fjárlhagsáætlun fyrir árið 1965 var samin og sam- þykkt í borgarstjórn í desem- ber 1964, voru lagðir til grund- vallar þeir kjarasamningar, sem í gildi voru við starfsmannafé- lögin, og miðað við það kaup og verðlag, er gilti í nóvember 1964. Rekstrargjöldin voru áætl- uð 528.5 millj. kr., en eigna- breytingagjöld 157.2 millj., eða gjöldin alls 685.7 millj. kr. Á árinu voru tvisvar sam- þykktar til borgarstarfsmanna launahækkanir. Sú fyrri nam 6.6%, og gilti sú hækkun fiá 1. okt. 1964, en sú seinni 4%, og tók gildi 16. júlí s.l. Auk þess var í marz 1965 haf- in greiðsla vísitöluuppbótar á laun. Var sú uppbót 3.05% fyr- ir mánuðina marz — maí, 3.66% júní — ágúst, 4.88% sept. — nóv. og 7.32% I desember. Jafn- gildir þetta meðalverðlagsupp- bót á árinu um 3.51%. Hækkanir þær, sem hér hef- ur verið lýst, jafngilda að með- al tali 12.55% hækkun á kaup það, sem reiknað var með í fjár hagsáætlun. Breytingar urðu einnig á samningum við Verkamannafé- lagið Dagsbrún og önnur stétt- arfélög. í júlímánuði sl. var sam ið við Dagsbrún um vinnutíma- styttingu, grunnkaupshækkun, aldurshækkanir og tilfærslur milli flokka. Er talið, að þess- ar kjarabreytingar hafi jafngilt alls 24 — 27.7% kauphækkun. Þessi hækkun tók einungis til síðari hluta ársins, en samsvar- ar 12.7% hækkun á kaupi verka , manna allt árið. Áætlað er að framangreindar launahækkanir hafi numið sam- tals liðlega 26.7 millj. kr. Sund- urliðun þeirrar upphæðar á gjaldaliði er að finna í grein- argerð með borgarreikningum, á bls. 336—337. Einnig reyndust lögboðin framlög til almannatrygginga, Atvinnuleysistryggingasjóðs og til Sjúkrasamlags Reykjavíkur nærri 6 millj. kr. hærri en áætl- að hafði verið, þegar fjárhags- áætlun var samin. Óhjákvæmilegt er að telja hækkanir þessar, 32.7 millj., við- bætur við fjárhagsáætlunina, eins og hún var samþykkt í des- ember 1964. Hér skal tekið skýrt fram, að hækkun launa er eingöngu reiknuð á hrein áætluð launaút- gjöld borgarsjóðs sjálfs, en sam- svarandi launahækkanir hafa auðvitað átt sér stað almennt í landinu á sama tíma, og hafa því áhrif til hækkunar á önnur útgjöld borgarsjóðs, ýmis konar aðkeypta vöru og þjónustu. Auk þess námu aukafjárveit- ingar, samíþykktar af borgar- stjórninni, 1.9 millj. kr. Við- bæturnar námu þannig samtals 34.6 millj. kr. SAMANBURBUR Á REKSTRARREIKNINGI OG REKSTRARÁÆTLUN, MEB VIÐBÓTUM. - Eftir að framangreindum hækkunum hefur verið bætt við hina upphaflegu áætlun rekstrargjalda verður heildar- upphæð þeirra 563.177 þús. kr. í stað 528.539 þús. Samkvæmt reikningi urðu rekstrargjöld aamtals 567.154 þús. kr., auk afskrifaðra og eftirgefinna skulda 578 þús. kr., eða um 4 millj. kr. umfram rekstraráætl- un. Samanburður á áætlunartöl- um og niðurstöðutölum reikn- ings leiðir m.a. þetta í ljós: Stjórn borgarinnar fór 1.1 millj. kr. fram úr áætlun. Veld- ur aukin húsnæðiskostnaður, að- allega vegna hækkunar á húsa- leigu, mestu um þá umfram- greiðslu. Löggæzla varð 0.5 millj. kr. lægri en áætlað hafði verið. Brunamál urðu 0.2 millj. kr. lægri en áætlað hafði verið. Fræðslumál. Fjárveiting til •þessa gjaldabálks var, að kaup- hækkunum meðtöldum, 67.2 millj. kr. Gjöldin reyndust sam- kvæmt reikningi 76.1 millj. kr. og fóru þannig rösklega 9 millj. kr. fram úr áætlun, eða sem svarar 13%. Umframgreiðslur urðu aðallega vegna barna- fræðslu, gagnfræðaskóla og vinnuskóla. Einkum var varið áberandi hærri upphæðum til viðhalds húsa og lóða og til tannviðgerða skólabarna en áætl unin gerði ráð fyrir. Listir, íþróttir og útivera. Heildarfjárveiting nam28.1milj. en útgjöldin urðu 29.4 millj., eða 1.3 millj. umfram áætlun. Umframgreiðslan fellur svo til eingöngu á skemmtigarða og kostnað við jólatré og áramóta- brennur. % Heilbrigðis- og hreinlætismál urðu 1 millj. kr. undir áætlun. Félagsmál. Fjárveitingar og viðbætur til þessara mála námu liðlega 178 millj. kr. samtals. Stóðst sú áætlun, þar sem gjöld- in fóru einungis 100 þús. kr. fram úr áætlunarupphæðinni. Gatna. og holræsagerð. Til þessara framkvæmda var á ár- inu varið 184.5 millj. kr. í borg- arreikningi færast þeirri upp- hæð til frádráttar eftirtaldar fjárhæðir: millj. kr. 1. Hluti borgarsjóðs af benzín- skatti 14.2 2. Gatnagerðargjöld 28.0 3. Geymslufé frá fyrra ári 10.0 Á rekstrarreikningi eru þann- ig færðar til gjalda 132.3 millj. kr. ' Brúttókostnaður við nýjar götur og holræsi, svo og ýmsar framkvæmdir gatna- og hol- ræsagerðar, en þær verður að telja til nýbygginga, nemur alls 142.9 millj. kr. Til fróðleiks er rétt að skýra frá því, hver þessi gjöld hafa verið sl. 7 ár og hundraðshluti þeirra af heildarrekstrargjöld- um borgarinnar: Ár: Rekstrargjöld: Gatnag. nýb. fniilj. millj. % 1959 212.2 30.2 14.23 1960 220.4 33.5 15.20 1961 248.8 32.8 13.18 1962 288.4 45.2 15.67 1963 374.5 57.3 15.30 1964 482.6 109.4 22.67 1965 567.2 142.9 25.19 Það skal tekið fram, að kostn- aðurinn til gatnagerðar er í töfl- unni tilgreindur án tillits til yf- færslu óeyddra fjárveitinga né notkunar á þeim, og ekki er heldur höfð þar hliðsjón af gatnagerðargjöldum né benzín- skatti 1965. Geymd fjárveiting frá fyrra ári, kr. 10. millj., var nú notu að fullu. Fasteignir Hér nam fjárveit- ingin 13.6 millj. kr., en bókfærð rekstrargjöld nema tæpuin 8 millj. kr. Eins og segir í grein- argerð borgarritara með reikn- ingnum stafar þessi mismunflr af ' því, að fasteignakaup eru mestmegnis færð á eignabreyt- ingareikning, — enda hefur nú við gerð fjárhagsáætlunar yfir- standandi árs verið ætluð í fyrsta sinn sérstök fjárveiting til fasteignakaupa á eignabreyting- um skv. ábendingum hér í borg- arstjórn. Vaxtakostnaður varð ekki hærri en áætlað hafði verið. Önnur útgjöld fara 1 miiij. kr. fram úr áætlun. Kostnaður við ráðstefnur varð 300 þús. kr. hærri en áætlað hafði verið, veikindafrí tíma- og vikukaups- manna 350 þús. og óviss útgjöld rösklega 300 þús. hærri. TEKJUR HÆRRI EN ÁÆTLAÐ VAR Tekjur, aðrar en útsvör, vqru áætlaðar 240.1 millj. kr. Útsvör voru áætluð 445.6 nillj., auk vanhaldaálags. Tekjur voru því samtals áætlaðar 685.7 millj. kr. Samkvæmt borgarreikningun- Um urðu tekjur á árinu 1965 722.8 millj. kr., eða 17.1 millj. umfram það sem áætlað hafði verið. Þess skal getið, að í reikning- um ársins 1965 er nú tekin upp bréytt aðferð við færslu útsvars og aðstöðugjalda tii tekna. Fram til ársins 1965 var færsl- um hagað þannig, að til tekna var færð á rekstrarreikning á- lagflingarupphæð útsvara og aðstöðugjalda, að meðtöldum ó- innlheimtum upphæðum þeirra, en að frádregnum burtfelldum eftirstöðvum fyrri ára. Á eign- Geir Hallgrímsson abreytingareikningi voru færð- ar til tekna innheimtar og burt- felldar eftrstöðvar frá fyrri ár- um, en til gjalda eftirstöðvar til næsta árs. Bókunartilhögun þessi hefur á undanförnum ár- um valdið því, að raunveruleg rekstrarafkoma ársins hefur ekki komið fram á rekstrarreikn ingi og því hafa ýmsir og þ.á.m. jafnvel borgarfulltrúar álitið og haldið því fram, að borgarsjóð- urinn hefði á bókhaldsárinu fengið til ráðstöfunar alla áiagn- ingarupphæð útsvara og aðstöðu gjalda í reiðu'fé. Til að koma í veg fyrir þenn- an misskilning eru nú færð til tekna á rekstrarreikningi inn- heimt útsvör og aðstöðugjöld á- lagningarársins, svo og innheimt ar eftirstöðvar þessara gjalda frá fyrri árum. Eftirstöðvar til næsta árs, svo og breytingar á eftirstöðvum eldri ára, færast nú á efnahagsreikning með höf- uðstólsfærslu. Yfirlit um álagn- ingu, innheimtu og eftirstöðvar útsvara og aðstöðugjalda er að finna á bls. 34 og 35 í borgar- reikningnum, en heildarupphæð- ir eftirstöðva þessara gjalda eru sýndar í eignaskrá borgarsjóðs á bls. 93. Færsluaðferð þessi fullnægir ákvæðum 2. málgr. 9. gr. reglu- gerðar um bókhald og ársreikn- inga sveitarfélaga og fyrirtækja þeirra, frá 19. marz 1963. Sam- kvæmt nefndu ákvæði skal færa tekjur og gjöld svo sem unnt er í reikning þess árs, sem þau tilheyra, hvort sem greiðsla fer fram á sama ári eða ekki. í bókum borgarsjóðs færast allar raunverulegar tekjur ársins til bókar á árinu, en með því að útsvör eru álögð með 5-10% á- lagi fyrdr vanhöldum, hefur ekki verið talið gefa rétta hugmynd um rekstrarafkomu ársins að færa slíkt vanhaldaálag sem tekjur, heldur horfið að því ráði sem fyrr var lýst. Hins vegar eru eftirstöðvar út svara færðar til eignar á efna- hagsreikningi að fullu, og er það ef til vill vafasamt, þar sem ekki er um örugga eign að ræða, og ætti því jafnvel sú upp hæð að færast að frádregnum vanhöldum, — en raunar koma slík vanhöld fram á efnahags- reikningum seinni árá, jafnóð- um og þau eiga sér stað, t.d. við lækkanir framtalsnefndar, ríkisskattanefndar, borgarráðs eða stjórnar gjaldheimtunnar. Nákvæmar sundurliðanir yfir allar þessar færslur er að finna í reikningunum, bls. 34 og 35, svo að sambandið milli rekstr- arreiknings og efnahagsreikn- ings komi sem greinilegast frarn. í greinargerð borgarritara, sem reikningnum fylgir, er gerð nákvæm grein fyir teknahlið rekstrarreikningsins og rek ég ekki þá sundurliðun hér. Tekj- ur urnfram fjárhagsáætlun urðu 37.1 millj. eins og áður segir. Af þeim gengu 34.6 millj. kr. til að mæta áætluðum kaup- hækkunum hækkun lögboðinna framlaga og þeim viðbótum sem borgarstjórn gerði við gjaida- áætlun ársins, en þeim viðauk- um hefi ég þegar gert skil. Rekstrargjöldin fóru 4 millj. kr. fram úr fjárhagsáætlun með áorðnum viðbótum. Eftirgefnar voru skuldir að upphæð 0.6 millj. (barnaheimilið Lyngás). Við það, að gjöld umfram fjár- hagsáætlun, gerða í desember 1964, urðu 39.2 millj., en um- fram tekjurnar 37.1 millj., minnkar áætluð yfirfærsla á eignabreytingareikning um 2.1 millj. kr. og verður 155.0 millj. í stað 157.1 millj. kr. HREIN EIGN BORGARINNAR EYKST UM 254 MILLJ. KR. Breytingar á höfuðstóli borg- arinnar má sjá sundurliðaðar á bls. 12—13 í reikningnum. Þar kemur fram eignaaukning, er nemur 254 millj. kr. Hrein eign borgarinnar nemur því í árslok 1965 röskum 1.5 milljarði. Eins og undanfarin ár eru eignir borgarinnar bókfærðar ýmist á fasteignamatsverði• eða á kostn- aðarverði lausafjár, að frádregn- um afskriftum. Nýjar götur og holræsi eru ekki, frekar en und anfarin ár, færð til eignaaukn- ingaa. Af framannefndri eignaaukn- ingu ársins kemur í hlut borg- arsjóðsins sjálfs rösklega 179 millj. kr. í þessu sambandi er rétt að benda á, að höfuðstóls- hluti borgarsjóðs í Sogsvirkjun pr. 31. des. 1964 var á árinu 1965 yfirfærður á höfuðstól Rafmagns veitu. Höfuðstóll borgarsjóðsins lækkaði þannig um 49.2 millj. kr., en höfuðstóll Rafmagns- veitu jókst um þá upphæð. Þar að auki færist Rafmagnsveitu til höfuðstólsaukningar helming- ur eignaaukningar Sogsvirkjun- ar á árinu 1965, kr. 8 millj. Myndar þessi höfuðstólsaukn- irig Rafmagnsveitu hluta af fram lagi Reykjavíkurborgar til Landsvirkjunar. Athygli er vakin á því, að hjá tveim fyrirtækjum borgar- innar hefur átt sér stað eigna- lækkun, þ.e.a.s. hjá Korpúlfs- staðabúi, 515 þús. kr., og hjá Bæjarútgerð, 24.6 millj. kr. Verð ur ekki hjá því komizt að gera nauðsynlegar ráðstafanir til að koma í veg fyrir áframhaldandi hallarekstur þessara borgar- stofnana. Mun borgarstjórnin verða að taka málefni þessara fyrirtækja til sérstakrar abhug- unar. í því sambandi vil ég benda á, hvað Bæjarútgerð snertir, að þetta fyrirtæki skuld ar nú Framkvæmdasjóði 95,4 millj. kr., og hefur sú skuld aukizt um 30.2 millj. kr. á tveim undangengnum árum. í greinargerð þeirri, sem reikn ingnjjm fylgir, eru eignabreyt- ingar ítarlega skýrðar. Tel ég því ekki ástæðu til þess að sinni að rekja efni greinargerðarinn- ar varðandi þessi atriði. SKULDIR BORGARSJÓÐS HÆKKA UM 69,2 MILLJ. KR. Skuldir borgarsjóðs eru í árs- lok 1965 232.1 mitlj. kr., en voru í árslok 1964 150.2 millj. kr. Mis- munurinn er 81.9. Hér ber þó þess að gæta, aö á móti þessari skuldaraukningu kemur lækk- un geymdra fjárveitinga um 12.7 miilj. kr., þannig að skuldar- aukning borgarsjóðsins á árinu er raunvemlega 69.2 millj. kr. Afborgunarlán, m.a. vegna Borgarsjúkrahúss og fasteigna- kaupa, en þau hafa aukizt mjög upp á síðkastið, vegna hinn víð- tæku skipulagsaðgerða borgar- innar, hækka um 63, 3 millj. kr. Lausaskuldir hækka um 2.3 millj. Skuldir við sjóði borgarinnar hækka um 5.3 millj. kr. Á árinu myndast 5.7 millj. kr. skuld við Vélamiðstöð, skuld við Lífeyr- issjóð lækkar um 3.2 millj., skuld við Ráðhússjóð hækkar um 13.5 millj., skuld við Húsa- tryggingar lækkar um 10.7 millj. Hins vegar sýnir eignaskrá borgarsjóðs, að skuldir borgar- fyrirtækja við borgarsjóðinn hafa á sama tíma aukizt um 23 millj. kr. Skuld Áhaldahúss hækkaði um 0.2 millj. kr.; skuld Grjótnáms, Pípugerðar og Mal- bikunarstöðvar hækkaði um 1 3 millj., auk þess sem fyrirtækið yfirtók 16.5 millj. kr. skuld við Lands'þanka fslands Bygg- ingarsjóður. kemst nú f skuld við borgarsjóð, að upphæð kr. 5.7 milli. Skuld Vatnsveitu hækkar um 5 milij. kr. Skuld Framkvæmdasj óðs hækkar um 14.3 millj. og skuld Korpúlfsstaðabúsins hækkar um 0.4 millj. kr. Skipulagssjóður greiðir niður skuld sína um 0 3 millj. kr. og Vélamiðstöð grciðir að fullu skuld frá fyrra ári, kr. 4.2 millj. Inneignir lánardrottna hækk- uðu á árinu um 11.2 millj. kr., en útistandandi skuldir hjá óðr- um en borgarfyrirtækjum juk- ust um 37.4 millj. kr. SKULDIR RtKISSJÓÐS OG ÍÞRÓTTASJÓÐS Skuld ríkissjóðs hækkar um 22.9 millj. kr. Er hér eingöngu um að ræða skuldaraukningu vegna byggirigar Borgarsjúkra- hússins í Fossvogi. Til smíði þess var á árinu várið 51.5 millj kr., en þar af ber ríkissjóði að leggja fram, skv. sjúkrahúsalög- uim, 60%, eða 30.9 millj. kr. Þar sem aðeins var heimild í fjárlög um til greiðslu á 8 millj. kr. í þessu slcyni, hlaut þessi skuld- araukning að eiga sér stað. í þessu sambandi þykir mér rétt að geta þess, eins og fram kem- ur í fundargerð borgarráðs, sem liggur hér fyrir borgarstjórninni að ríkissjóður hefur nú aðstoð- að borgarsjóð við öflun á 30 millj. kr. láni til greiðslu bygg- ingarkostnaðar sjúkrahússins. Verður lánið endurgreitt á næstu 4 árum af framlöguim ríkissjóðs til sjúkrahússins. Skuld fþróttasjóðs við borg- arsjóðinn hefur enn aukizt og nam aukning skuldarinnar 4.6 millj. kr. á árinu. Skuldar í- þróttasjóðúr þá, samkv. bókum borgarsjóðs, samtals 13.1 millj. kr. Engar teljandi fjárveitingar hafa hlotnast þessum sjóði á fjárlögum undanfarinna ára. A sl. greiddi sjóðurinn aðeins 390 þús. kr. upp í skuld sína við borgarsjóðinn. HAGSTÆÐUR GREIÐSLU- JÖFNUÐUR. Greiðslujöfnuður borgarsjóðs- ins var á s.l. ári hagstæður um 750 þús. kr. Sjóðseign rýrnaði um 6.7 millj. kr. vegna niður- greiðslu á hluta borgarsjóðs i yfirdráttarláni við Landsbanka íslands. Að svo mæltu leyfi ég mér, virðulegi forseti, að leggja til, að reikningi Reykjavíkurborgar fyrir árið 1965 verði vísað til 2. umræðu í borgarstjórninni. Jón Hannibalsson (K) gerði í upphafi máls síns athugasemd við þann drátt, sem hann sagði, að hefði orðið á framlagningu reiknings Reykjavíkurborgar. Þessi dráttur er brot á lögum um sveitarstjórnir, sagði borgar fulltrúinn, en þar er gert ráð fyrir því, að ársreikningur sé Framhald á bls. 19

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.