Morgunblaðið - 25.08.1966, Blaðsíða 14

14
MOR.GU N BLAÐIÐ
Fimmtudagur 25. águst f966

Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjórar:
Ritstj órnarf ulltrúi:
Auglýsingar:
Ritstjórn:
Auglýsingar og afgreiðsla:
Askriftargjald kr. 105.00
1 lausasölu kr.
Hf. Árvakur, Reykjavík,
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6.
Aðaistræti S. Sími 22480.
á mánuði innanlands.
5.00 eintakið.
HA GSMUNIR
A TVINNUVEGANNA
uz mm
Flutti kveðjur að vestan á
3. þingum á Norðurlöndum
'C'rumskilyrði þess, að af-
koma atvinnuveganna sé
sæmilega tryggð, er auðvitað,
að verðlag og kaupgjald í land
inu sé stöðugt og að kaup-
gjald hækki ekki meira en
sem framleiðniaukningu nem
ur. Þetta er grundvöllur þess,
að atvinnuvegirnir geti mið-
að uppbyggingu sína við fram
tíðarþarfir og treyst því að á-
ætlanir sem gerðar eru í dag,
um framkvæmdir til margra
ára, standist.
Annað meginskilyrði er, að
atvinnuvegirnir eigi kost hag-
kvæmra stofnlána og eðli-
legra rekstrarlána, að skatt-
heimta á þeim sé ekki meiri
en svo, að fyrirtækin geti
safnað nokkru eigin fé, og að
efnahagsástand í landinu sé
gott.
Að öllu þessu hefur ríkis-
stjórn Sjálfstæðisflokksins og
Alþýðuflokksins unnið ötul-
lega á stjórnartímabili sínu.
Staða landsins út á við hefur
batnað mjög, svo að það nýt-
ur nú almenns trausts meðal
alþjóðlegra lánastofnana og í
millilandaviðskiptum, og er
það, eins og menn muna,
mikil breyting frá stjórnar-
tíma vinstri stjórnarinnar,
"þegar lánstraust þjóðarinnar
var horfið, gjaldeyrir enginn
til og hrun blasti við. Þá hef-
ur núverandi ríkisstjórn beitt
sér fyrir stórfelldum um-
bótum á skattalöggjöfinni,
bæði að því er varðar ein-
staklinga og félög, með þeim
árangri, að varla verður því
haldið fram með rökum, að
skattheimta á atvinnufyrir-
tækjum sé óeðlilega mikil.
Ríkisstjórnin hefur ennfrem-
ur haft forgöngu um veru-
lega eflingu stofnlánasjóða at
vinnuveganna, og hefur í
þeim efnum orðið veruleg
breyting til hins betra, en þó
verða menn að hafa í huga þá
erfiðleika sem þar er við að
etja fyrir svo fjármagns-
snauða þjóð sem íslendinga.
Á stjórnartímabili núverandi
ríkisstjórnar hefur einnig orð
ið gjörbylting í allri aðstöðu
atvinnufyrirtækja í landinu
til uppbyggingar, og er það
árangur þeirrar stefnu ríkis-
stjórnarinnar að losa um þau
fjárfestingarhöft, sem hér
ríktu áður og auka almennt
frelsi í viðskiptum manna á
milli og gagnvart öðrum lönd
um.
Árangur þessarar umfangs-
miklu viðleitni ríkisstjórnar-
innar til þess að skapa at-
vinnuvegunum í landinu nýj-
an grundvöll hefur ekki látið
á sér standa. Á sl. 6 til 7 árum
hefur uppbygging í atvinnu-
vegunum gengið með ótrúleg
um hraða. Gjörbyiting hefur
orðið í sjávarútvegi og ný og
glæsileg fiskiskip komið til
landsins. Verzlunarfyrirtæki
og iðnaðarfyrirtæki hafa
byggt ný og mikil hús yfir
starfsemi sína, og fjölmörg
iðnaðarfyrirtæki hafa fært
verulega út kvíarnar með
endurnýjuðum og fullkomn-
um vélakosti. Þá hefur grund
völlur verið lagður að stór-
iðju í landinu með samning-
um um álverksmiðju og kísil-
gúrvinnslu.
Eitt vandamál hefur þó
reynzt sérstaklega erfitt við-
ureignar en það er að
tryggja stöðugt kaupgjald
og verðlag í landinu. Hefur
ríkisstjórnin þó beitt öllum
þeim hagstjórnartækjum, sem
hún hefur yfir að ráða til þess
að ná þessu marki. Jafnframt
var grundvöllur lagður að
samvinnu ríkisstjórnarinnar,
verkalýðshreyfingarinnar og
samtaka atvinnurekenda með
kjarasamningunum í júní
1964 um takmörkun verðbólg
unnar. Þessi samvinna hefur
þegar borið töluverðan árang
ur, en samt sem áður hef-
ur ekki tekizt nægilega vel að
hefta verðbólguþróunina og
hefur það skapað atvinnuveg-
unum töluverða erfiðleika.
En það er svo auðvitað há-
mark hræsni og skinhelgi,
þegar stjórnarandstöðuflokk-
arnir, og þá sérstaklega Fram
sóknarflokkurinn, gera nú hos
ur sínar grænar fyrir þeim,
sem að atvinnurekstri standa
og halda því fram, að þeir
beri hagsmuni atvinnuveg-
anna í landinu meir fyrir
brjósti en núverandi ríkis-
stjórn. Einmitt þessir sömu
flokkar hafa í allri stjórnar-
tíð ríkisstjórnar Sjálfstæðis-
flokksins og Alþýðuflokksins
beitt öllum tiltækum ráðum
til þess að auka á erfiðleika
atvinnuveganna með því að
ýta undir kaupgjaldskröfur
verkalýðshreyfingarinnar. Til
þess að sannfærast um þessar
staðreyndir nægir að lesa
málgögn Framsóknarmanna
og kommúnista síðustu vik-
urnar fyrir kjarasamningana
1964, fyrir kjarasamningana
1965, fyrir þá kjarasamninga,
sem nú voru gerðir í sumar,
og síðan en ekki sízt að lesa
skrif þessara blaða meðan á
síldveiðideilunni stóð síðast-
liðið sumar.
Af skrifum þessara blaða
verður ljóst, að þau hafa lagt
sig í líma við að koma í veg
fyrir þá kjarasamninga, sem
gerðir hafa verið undanfarin
þrjú ár. Þeir hafa lagt áherzlu
á, að verkalýðshreyfingin
ætti að krefjast meiri kaup-
hækkana og vonbrigði þeirra
hafa orðið augljós með þá
hófsamlegu kjarasamninga,
sem gerðir hafa verið á síð-
Rætt við próf.
Próf. Richard Beck ferðað-
ist í suwar ásamt konu sinni,
frú Margréti, nm Norður-
löndin öil og tók þátt í þrem-
ur þingum í Noregi, Finn-
landi og Sviþjóð. Hann kom
til íslaud fvrir skömmu og
mun dveljast hér í 3 vikur í
einkaerindum áður en hann
heldur aftur vestur um haf.
Mbl. hafði í gær samband
við dr. Beck og spurði hann
fregna af för sinni. Fórust
honum orð m .a. á þessa leið:
— Við hiónin ferðuðumst
um Norðurlöndin þver og
endilöng og dvöldumst lengst
í Noregi. Þar tók ég þátt í
ársfundi Nordmans-Forbund-
et, en ég er formaður þess
sambands í Grand Forks í
N-Dakota. Á þessum fundi
flutti ég kveðjur frá Norð-
mönnum þar og einnig frá há
skóla mínum.
— í Finnlandi dvöldum við
um vikutíma og sótti ég þar
norræna bindindismannamót-
astliðnum þremur árum.
Á öllum valdaferli sínum
hefur Framsóknarflokkurinn
lagt áherzlu á að veita Sam-
bandi ísl. samvinnufélaga ó-
eðlilega sérréttindastöðu, og
gremja hans yfir því, að fjár-
festingarhöft og innflutnings-
höft hafa verið afnumin
byggjast auðvitað á því, að
meðan þau höft voru við lýði
og meðan Framsóknarflokk-
urinn var í stjórn gerði hann
kröfu um að Samband ísl.
samvinnufélaga fengi helm-
ing allra innflutnings- og fjár
festingaleyfa á móti einka-
fyrirtækjum í landinu. Það er
því vissulega kátbroslegt að
fylgjast með skrifum Fram-
sóknarmálgagnsins nú, þegar
það gerir hosur sínar grænar
fyrir atvinnurekendum í land
inu og þeim sem atvinnuveg-
unum stjórna, en vissulega er
ástæða fyrir þá að minnast
þess, að Framsóknarflokkur-
inn hefur allt frá stofnun
sinni og fram á þennan dag
barizt gegn öllum þeim mál-
um, sem til heilla hafa horft
fyrir einkaatvinnureksturinn
í landinu og beitt öllum til-
tækum ráðum til þess að auka
á erfiðleika hans og koma hon
um á kné.
HAGSTJÓRNAR-
TÆKI RÍKIS-
VALDSINS
TT|eðan brezki í'haldsflokk-
urinn var við völd réðst
Harold Wilson, núverandi for-
sætisráðherra og leiðtogi
Richard Beck
Próf Richard Beck
ið í Tutku íAbo). Á þessu
móti voru staddir nokkrir Is-
lendingar, þ.á.m. Kjartan
Ólafsson stórritari Stórstúku
Islands, sr. Kristinn Stefáns-
Verkamannaflokksins, harð-
lega að ríkisstjórn íhalds-
flokksins fyrir þá stefnu, sem
hún rak í efnahagsmálum og
byggðist m.a. á því að hafa
hemil á þenslunni í efnahags-
lífi Breta með beitingu þeirra
hagstjórnartækja, sem ríkis-
valdið hefur yfir að ráða,
hækkun bankavaxta, aukinni
skattheimtu o. s. frv.
Nú eru Wilson og Verka-
mannaflokkurinn við völd i
Bretlandi og hafa orðið á síð-
ustu vikum og mánuðum að
grípa til nákvæmlega sömu
aðgerða í efnahagsmálum og
brezka íhaldsstjórnin gerði á
sínum tíma, en þó er sá mun-
ur á, að ríkisstjórn Wilsons
gengur mun lengra og hefur
gripið til harkalegustu að-
gerða í efnahagsmálum Breta,
sem þekkzt hafa þar í landi
í 30 ár. Bankavextir hafa ver-
ið hækkaðir, skattheimta auk
in stórlega, kaupgjald og
verðlag hefur verið fryst í 6
mánuði og verður undir
ströngu eftirliti næstu 6 mán-
uði og útlán bankanna tak-
mörkuð.
Hér á landi hefur verið leit
azt við að draga úr þenslu í
efnahagslífinu með nokkurri
hækkun bankavaxta, eftir því
sem þörf hefur verið á með
takmörkun á útlánum bank-
anna, en engum hefur dottið
í hug að ganga eins langt og
Verkamannaflokksstjórnin í
Bretlandi hefur gert, en af-
leiðingar þess verða ó'hja-
kvæmilega verulegt atvinnu-
leysi í Bretlandi.
En efnahagsaðgerðir Breta
og raunar annarra V-Evrópu-
son og Sigurður Gunnarsson
yfirkennari. Á mótinu flutti
ég kveðjur frá bindindis-
mönnum í Winnipeg. og frá
stúkunni Noreg í Minnea-
polis.
— í Uppsalaháskóla dvöld-
umst við dagana 12.—16.
ágúst, en þar stóð yfir þing
kennara í norrænum fræðum.
Á þessu þingi áttu 17—18 þjóð
lönd fuiitrúa.
— Öll var ferðin mjög
ánægjuleg og iærdómsrík og
sérstakar þakkir eigum við
hjónin að færa sendiráðum
íslands á Ni.'rðurlöndum, sem
greiddu götu okkar í hví-
vetna.
Sérstaklega mxnnumst við
þess, er Gunnar Thoroddsen
sendiherra fylgdi okkur um
hýbýli Jóns Sigurðssonar í
Kaupmannahöfn, sem Carl
Sæmunlsen gaf íslenzku þjóð
inni af einstæðum rausnar-
skap.
f fylgd með Gunnari Thor-
oddsen ambassaaor skoðuð-
um við hjónin einnig mál-
Framhald á bls. 21.
þjóða sýna glögglega, að í nú-
tímaþjóðfélagi hefur ríkis-
valdið yfir að ráða vissum
hagstjórnartækjum, sem beitt
er með mjög svipuðum hætti
í öllum þessum löndum þótt
stigsmunur sé á, hvaða
flokkar sem þar eru við
stjórn. Það hefur líka komið
greinilega í ljós, að þessi hag-
stjórnartæki geta ekki leyst
vanda efnahagslífsins nema
að takmörkuðu leyti. Þar
verður einnig að koma til sam
vinna við samtök atvinnurek-
enda og launþega. Ríkisstjórn
Wilsons hefur lagt ríka á-
herzlu á að koma slíkri sam-
vinnu á, alveg á sama hátt og
ríkisstjórn Bjarna Benedikts-
sonar hefur lagt megináherziu
á að taka upp nána samvinnu
við samtök verkalýðshreyf-
ingarinnar og atvinnurekenda
um aðgerðir til þess að hefta
verðbólguna.
Allir þessir áhrifamiklu að-
ilar í þjóðfélaginu verða að
gera sér grein fyrir þeirri a-
byrgð, sem á þeim hvílir og
haga aðgerðum sínum í sam-
ræmi við það. Ábyrgð þeirra,
sem valdir hafa verið til for-
ustu í samtökum atvinnurek-
enda og launþega, er svo
mikil, að þeir mega ekki nota
þá aðstöðu sem þeir þar hafa
í pólitísku tækifærisskyni.
Greinilegt er, að forustúmenn
atvinnurekenda og verkalýðs-
hreyfingarinnar á íslandi
hafa gert sér grein fyrir þess-
um staðreyndum, og þess
vegna er full ástæða til að
ætla, að það samstarf, sem
hófst með júnísamkoimi’lag-
inu 1964 muni halda áfram.