Morgunblaðið - 15.09.1966, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLADIÐ
Fimmtudagur 15. sept. 1966
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Ejarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Áskriftargjald kr. 105.00 á mánuði innanlands.
f lausasölu kr. 7.00 eintakið.
HAGRÁÐ
¥ stefnuyfirlýsingu þeirrx,
sem Bjarni Benediktsson,
forsætisráðherra flutti, í upp
hafi Alþingis sl. haust, boð-
aði hann stofnun Hagráðs,
sem vera skyldi vettvangur
umræðna um efnahags- og at
vinnumál og skipað fulltrú-
um ýmissa stétta og starfs-
greina.
Fyrir nokkrum vikum kom
svo Hagráð saman til fyrsta
fundar og var þá lögð fyrir
fundinn skýrsla, sem Efna-
hagsstofnunin hafði t ekið
saman um ástand og horfur
í efnahagsmálum íslendinga.
Þessi skýrsla hefur síðan ver
ið rædd á nokkrum fundum
Hagráðs, og fulltrúar hinna
ýmsu stétta og starfsgreina
skipst á skoðunum um þau
atriði, sem þar hafa komið
fram, svo og önnur.
Enginn vafi er á því, að
hér er um jákvætt spor að
ræða, lið í þeirri viðleitni rík
isstjórnarinnar að skapa auk-
inn skilning milli stétta og
starfshópa á vandamálum
efnahagslífsins og atvinnu-
veganna og að koma á nán-
ari samvinnu milli hinna
ýmsu hagsmunahópa um
lausn á þessum vandamálum.
<; Morgunblaðið birtir í dag
fyrri hluta skýrslu þeirrar,
sem Efnahagsstofnunin lagði
fyrir Hagráð. í skýrslu þess-
ari koma fram mjög víðtæk
ar og veigamiklar upplýsing
ar um ástand og horfur í efna
hagsmálum þjóðarinnar, og
vill Morgunblaðið eindregið
hvetja sem allra flesta les-
endur sína til þess að kynna
sér skýrsluna rækilega, vegna
þess að glögg þekking á
vandamálum þjóðarinnar í
dag er nauðsynleg forsenda
þess að samstaða geti feng-
ist um lausn þeirra. Vonandi
starfsemi Hagráðs eftir xð
hafa margt gott í för • með
sér og auka skilning milli
hinna ýmsu hagsmunahópa í
þjóðfélaginu á þörfum og
kröfum annarra.
SKÓLA-
BYGGINGAR
¥ athyglisverðu erindi, sem
Torfi Ásgeirsson, skrif-
stofustjóri Efnahagsstofnun-
arinnar, flutti á ráðstefnu
sem Samband ísl. sveitarfél-
aga efndi til fyrir nokkru
um skólabyggingar og varan
lega gatnagerð sveitarfélaga,
ræddi hann m. a. um breytt-
ar vinnuaðferðir í Sambandi
við skólabyggingar sveitar-
félaga. í erindi þessu benti
Torfi Ásgeirsson á. að her
áður fyrr var mikið fé oft
bundið í byrjunarframkvæmd
um, sem síðan stöðvuðust
vegna fjárskorts áður en
nokkurt gagn gat orðið ax
þeim.
Á allra síðustu árum hefur
orðið breyting á þessu, þann-
ig að áherzla er nú lögð á
fjárframlög til þess að ljúka
skólabyggingum, sem vel eru
á veg komnar, í stað þess, að
hafizt verði handa um bygg-
ingar, sem fyrirsjáanlegt er
að stöðvist innan tíðar, vegna
fjármagnsskorts.
Torfi Ásgeirsson ræddi síð-
an um vandamál sveitarfe-
laga í sambandi við greiðslu
á framlagi ríkisins til skóla-
bygginga og sagði:
„Næsta skrefið virðist mér
vera það, að stofnaður verði
skólabyggingarsjóður, og að
framlög Alþingis, sem að
sjálfsögðu verða áfram til
nafngreindra sveitarfélaga
eða kennsluhéraða, séu fram-
lög til slíks sjóðs. Framlögin
verða þá inneign sveitarfé-
lagsins og greiðast því við-
stöðulaust í samræmi við vel
undirbúna áætlun sveitarfé-
lagsins um að koma skóla-
mannvirkjum upp á hófleg-
um tíma, en oftast mundi þa
slík áætlun verða frágengin
einum til tveimur árum áður
en byggingarframkvæmdir
ættu að hefjast11.
Hér er um mjög athyglis-
verða hugmynd að ræða, og
væntanlega munu réttir að-
ilar kanna hana ítarlega.
Efnahagsstofnunin vinnur nú
mikilvægt starf í sambandi
við hina hagrænu hlið mennt
unar og skólakerfisins, og við
áætlunargerð fram í tímann,
og er sú starfsemi liður í nýj-
um vinnubrögðum sem eru
að ryðja sér til rúms hér á
landi, bæði í sambandi við
skólabyggingar og mennta-
mál, svo og önnur mál.
MIKILL ÓSIGUR
¥',remja kommúnistablaðsins
V yfir hinni miklu kjörsóka
í Suður-Víetnam er greini-
lega mikil og augljóst að
kommúnistum sárnar mjög
að ofbeldisverk skoðana-
bræðra þeirra í Suður-Víet-
nam báru ekki þann tilætl-
aða árangur, að fólkið í Suð-
ur-Víetnam þyrði ekki að
neyta atkvæðisréttar síns.
Staðreyndin er sú, að skæru
liðar kommúnista í Suður-
Víetnam lögðu megináherziu
á að koma í veg fyrir kjör-
sókn í kosningunum sl. sunnu
dag. Þessar tilraunir þeirra
mistókust, og kjörsókn varð
miklu meiri en menn almennt
höfðu búizt við. Þessi stað-
reynd er mikill ósigur fyrir
kommúnista, hver svo sem
úrslit kosninganna sjálfra eru
að öðru leyti
Eftirmáfi pólitísks ódæöisverks
f FYRRI viku hófust í Par-
ís réttarhöld gegn þeim, sem
þátt áttu í ráni og morði
marokkanska stjórnmáli-
mannsins Ben Barka í fyrra.
Þar með eru hafin réttarhold
í einu stærsta pólitíska gla:pa
máli og hneyksli, sem gerzt
hefur í Frakklandi frá stríðs
lokurn. Hinir seku eru þo ekki
nema sumir franskir. Hinir
raunverulegu hvatamenn að
ódæðisverkinu munu vera frá
Marokkó. Af 13 ákærðuin
voru það aðeins sex, sem
mættu fyrir rétti, er réttar-
Souchon og Voitot frá eitur-
lyfjadeild Parísarlögreglunn-
ar höfðu tekið þátt í manm-
ráninu.
Það jók enn á tortryggrú
manna -gegn frönsku stjorn-
inni í þessu máli, að það kom
á daginn, að maður úr frönsku
leyniþjónustunni, Finville að
nafni hafði vitað um samsær-
ið.
Loks þótti sem þetta
hneyksli hefði náð hámarki,
með hinu leyndardómsfulla og
óskiljanlega sjálfsmorði fyrr
verandi refsifangans Figons,
aðstoð njósnarans Loper —
sem starfaði á Orly flugveili
í París við flugumferðarstjóin
en var einnig njósnari frönsku
leyniþjónustunnar — leigt
glæpaflokk úr París til þess
að framkvæma verknaðinn,
sem svo var undirbúinn með
margra mánaða fyrirvam í
París, Kairo og Genf.
f þessum undirbúningi tóku
þátt Frakkarnir Bernier, sem
er einn þeirra, sem nú sitja á
bekk ákærðra, Lopez og marg
ir Marokkómepn. Oufkir hers
höfðingi nótaði sjálfur opin-
Ben Barka
Lopez
I , %... J
■
Finville Figon.
höldin hófust. Til hinna hefur
ekki náðst af frönskum yfir-
völdum.
Þáttaka tveggja franskra
leynilögreglumanna í manns-
ráninu 29. október 1965 um
hábjartan dag á fjölfarinni
götu í París og sú staðreynd,
að franska leyniþjónustan
vissi um samsærið gegn Ben
Barka mörgum mánuðum fyr
irfram, vörpuðu að sjálfsögðu
skugga grundsemdar og tor-
tryggni á frönsku ríkisstjórn-
ina og lögregluna þegar upp
komst.
Ekki aðeins stjórnarandstað
an franska heldur og almenn
ingur yfirleitt grunuðu
franska innanríkisráðherrann
Roger Frey um að hafa veitt
marokkönsku leyniþjónust-
unni aðstoð með því að hafa
látið franska leynilögreglu-
menn taka þátt í brottnámi
Ben Barka. í byrjun þessa árs
komst franska stjórnin í enn
krappari varnaraðstöðu í
þessu máli, er upp komst, að
innanríkisráðherrann hafði
ekki einungis þagað opinber-
lega á meðan á frönsku for-
setakosningunum stóð yfir
því heldur og einnig gagnvart
rannsóknardómaranum í mál-
inu um, að lögreglumopnirnir
sem hafði raupað af bví gagn
vart blöðunum, að hann hetði
tekið þátt í verknaðinum og
gaf nákvæmar lýsingar af því,
hvernig hann hefði farið
fram.
Þegar ókyrrðin vegna þessa
máls var sem allra mest, lýsti
de Gaulle forseti svo því yfir
í febrúar sl. að hvorki franska
ríkisstjórnin né neinir aðrir
háttsettir ambættismenn
franskir hefðu átt neina hlut-
deild í ódæðisverkinu. Ábyrgð
in hvíldi að svo miklu leyti,
sem franskir embættismenn
bæru hana, algjörlega á lágt-
settum og lítilgildum mönn-
um, en hina raunverulegu
hvatamenn og skipuleggjend-
ur verksins væri að finna í
Rabat í hópi ríkisstjórnar
Marokkós. Þá þegar hófðu
frönsk yfrivöld boðið innan-
ríkisráðherra Marokkós, Mo-
hamed Oufkir hershöfðingja
að koma fyrir franska dóm-
stóla og veita upplýsingar urn
brottnám Ben Barkas.
Upphaf Ben Barka málsins
af marokkanskri hálfu er enn
ekki fullkomlega ljóst. Allar
líkur benda hins vegar tii
þess, að innanríkisráðherra
Hassans konungs, Mohamed
Oufkir hershöfðingi lraíi með
bera heimsókn sína til París-
ar, sem farin hafði verið til
þess að undirbúa opinbera
heimsókn Hassans konungs,
sem síðan var aflýst, til þess
að taka á móti hinum brott-
numda manni í húsi eins
þeirra, sem tóku þátt í brott-
náminu.
Sökum þessa gat frariska
stjórnin gert opinberan hinn
rökstudda grun gegn innar-
ríkisráðherra vinveitts ríkis
og farið þess á leit við Mar-
okkó, að Oufkir hershöfðingi
yrði leiddur sem vitni í mál-
inu frammi fyrir frönskum
dómstól, en slíkt hefði verið
einsdæmi. Hassan konungur
hafnaði hins vegar þessum
tilmælum og síðan heíur
spennan ríkt í samskiptunum
milli Parísar og Rabat.
Þeir Frakkar, sem hlutdeild
áttu í ódæðisverkinu, hafa
flúið til Marokkó að undan-
skildum þeim, sem nefndir
voru hér í upphafi. Vegna
þess er hætt við, að domsíóii
þeim, sem með þetta mál fer,
muni reynast erfitt að varpa
ljósi á hinn franska þátt máls
ins í heild. Hvort pað tekst,
munu þessi eftirtektarveröu
réttarhöld leiða í ljós.
De Gaulle horfði
ó sprenginguna
Papeete, Tahiti, 12. sept. NTB
• Á sunnudag sprengdu fransk-
ir vísindamenn kjarnorkuhleðslu
á tilraunasvæðinu í Tahitieyja-
klasanum, að de Gaulle forseta
ásjáandi. Sprengingin átti að
verða s.l. laugardag, en var frest
að vegna veðurs, um sólarhring.
Það var ekki fullgerð sprengja,
sem sprengd var að þessu sinni,
heldur plutonium hleðsla — með
sprengikrafti, er svaraði til
100.000 lesta af TNT sprengiefni.
Var hún hengd neðan í loftbelg
og sprengd í 500 metra hæð yfir
jörðu. De Gaulle forseti var um
borð í herskipinu „Grasse“ í 30
—40 km. fjarlægð. Forsetinn held
ur nú heim flugleiðis.
Tilraun þessi var hin fjórða,
sem Frakkar gera á Kyrrahafs-
svæðinu, og eru enn fyrirhugað-
ar tvær tilraunir síðar í þessum
mánuði. »
KosiðíKombodia
Pnompenh, 12. september NTB
KOSIÐ VAR til þings í Kamb
odsja á sunnudag og fóru kosn-
ingarnar hið friðsamlegasta
fram. Þetta voru fjórðu þing-
kosningarnar sem fram hafa far
ið í landinu síðan það hlaut
sjálfstæði 1955. Úrslit eru ekki
kunn enn.
Síðast fóru fram kosningar í
Kambodsja 1962 og þá hlaut
flokkur Norodoms Sihanouks
fursta öll þingsætin eins og
reyndar í tveimur fyrri kosn-
ingunum líka. Stjórn furstans er
sósíalisk en hlynnt hlutleysi í
alþjóðamálum.
Sihanouk fursti varð þjóð-
höfðingi í landi sínu, 1960 að
föður sínum. Suramarit, látnum,
en tók ekki konungstign eftir
hann.
Synd'LÓ
200 m